Nga đình chỉ cuộc thanh sát kho vũ khí hạt nhân của Hoa Kỳ
MOSCOW – Hôm thứ Hai (08/08), Nga tuyên bố đình chỉ cuộc thanh sát của Hoa Kỳ đối với các kho vũ khí hạt nhân của nước này theo một hiệp ước kiểm soát vũ khí trọng yếu, đồng thời cho rằng các lệnh trừng phạt của phương Tây đã cản trở các giám sát viên của Nga thực hiện các chuyến thanh sát tương tự đến các cơ sở của Hoa Kỳ.
Hành động này phản ánh căng thẳng gia tăng giữa Moscow và Hoa Thịnh Đốn về chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine, đồng thời đánh dấu lần đầu tiên Điện Kremlin đình chỉ các cuộc thanh tra của Hoa Kỳ theo hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân New START.
Khi tuyên bố đình chỉ các cuộc thanh sát của Hoa Kỳ, Bộ Ngoại giao Nga cho biết việc Hoa Kỳ và các nước đồng minh áp đặt lệnh trừng phạt đối với các chuyến bay của Nga, hạn chế thị thực và các hành động cản trở khác xác thực đã khiến các chuyên gia quân sự Nga không thể đến thanh sát các địa điểm vũ khí hạt nhân của Hoa Kỳ, đã tạo cho Hoa Kỳ “những lợi thế đơn phương.”
Chính phủ Tổng thống Biden chưa có phản ứng công khai ngay về hành động này.
Nga tuyên bố rằng các thanh sát viên Hoa Kỳ đã không phải đối mặt với những khó khăn như vậy, mặc dù sau khi bắt đầu cuộc xung đột ở Ukraine hồi cuối tháng Hai, Moscow đã đóng cửa các không phận của họ đối với 27 quốc gia thuộc Liên minh Âu Châu, Anh quốc và Canada — trừ Hoa Kỳ. Vào thời điểm đó, Nga cho biết họ sẽ có các ngoại lệ dành cho các cơ quan đại diện ngoại giao và vận chuyển viện trợ nhân đạo.
Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố rằng việc đình chỉ này chỉ là tạm thời và tuân thủ theo Hiệp ước “trong những trường hợp ngoại lệ.”
Bộ này lưu ý rằng Nga “đánh giá cao” Hiệp ước New START, đồng thời cho biết thêm các cuộc thanh sát có thể tiếp tục sau khi giải quyết xong các vấn đề trở ngại.
“Nga hoàn toàn cam kết tuân thủ tất cả các điều khoản của New START mà chúng tôi xem là một công cụ quan trọng để duy trì an ninh và ổn định quốc tế,” Bộ này cho biết và đề nghị một “cuộc nghiên cứu kỹ lưỡng về tất cả các vấn đề tồn đọng trong lĩnh vực này. Việc giải quyết thành công vấn đề đó sẽ cho phép tất cả các cơ chế xác minh của Hiệp ước được áp dụng trở lại ở quy mô toàn diện càng sớm càng tốt.”
Bộ này cho biết: “Sau khi các vấn đề liên quan đến việc nối lại các hoạt động thanh sát theo Hiệp ước được giải quyết, ngay lập tức chúng tôi sẽ dỡ bỏ việc đình chỉ các hoạt động thanh sát mà chúng tôi đã công bố.”
Hiệp ước New START, do Tổng thống Barack Obama và Tổng thống Nga Dmitry Medvedev ký kết năm 2010, giới hạn mỗi quốc gia không được khai triển quá 1,550 đầu đạn hạt nhân cùng 700 hỏa tiễn và oanh tạc cơ, đồng thời lập kế hoạch thanh tra kỹ lưỡng tại cơ sở để kiểm chứng có tuân thủ [Hiệp ước] hay không.
Chỉ vài ngày trước khi New START hết hạn hồi tháng 02/2021, Nga và Hoa Kỳ đã đồng ý gia hạn thêm năm năm.
