Nga dựa vào nhân dân tệ của Trung Quốc để giảm sự phụ thuộc vào đồng USD
Các chuyên gia cảnh báo, Nga đang giảm bớt sự phụ thuộc vào đồng USD và đang nhanh chóng ngày càng phụ thuộc hơn vào đồng nhân dân tệ của Trung Quốc. Điều này có thể là một lợi ích cho Moscow hoặc là một rủi ro đáng kể.
Trong năm ngoái, nền kinh tế Nga đã bị hạn chế tiếp cận các mạng lưới tài chính phương Tây và phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt kinh tế và chính trị sau cuộc xâm lược Ukraine hồi tháng 02/2022. Nga cũng bị cấm sử dụng USD, buộc Điện Kremlin phải chuyển sang dùng nhân dân tệ như một phương tiện thay thế.
Tổng thống Vladimir Putin đã mở rộng mối bang giao của đất nước mình với Bắc Kinh, đặc biệt là trên lĩnh vực năng lượng.
Nga xuất cảng sang Bắc Kinh
Ông Putin cho biết trong phần đầu của cuộc gặp qua video với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hồi tháng Mười Hai: “Theo kết quả của năm nay, Nga đã trở thành một trong những nước dẫn đầu về xuất cảng dầu sang Trung Quốc.”
Xuất cảng dầu thô và dầu nhiên liệu được chiết khấu giá của Nga sang Trung Quốc đã tăng lên mức kỷ lục trong tháng Một, vượt mức cao được thiết lập trước đó hồi tháng Tư năm 2020. Theo công ty tình báo dữ liệu Kpler, đầu năm 2023, dòng dầu thô và dầu nhiên liệu đến Trung Quốc đã tăng lên 1.66 triệu thùng mỗi ngày. Với việc nền kinh tế lớn thứ hai thế giới mở cửa trở lại thị trường sau khi từ bỏ chiến lược zero COVID, các chuyên gia thị trường dự đoán rằng thương mại năng lượng có thể phát triển với tốc độ đáng kể hơn nhiều.
Nhưng trong khi Nga đang sử dụng doanh thu từ việc bán các sản phẩm năng lượng giảm giá cho Trung Quốc để tài trợ cho cuộc chiến ở Ukraine, thì Bắc Kinh được hưởng lợi theo nhiều cách. Đầu tiên là khoản tiết kiệm 13 USD/thùng đối với dầu Ural của Nga, hiện đang giao dịch ở mức khoảng 60 USD/thùng. Thứ hai là một thị trường quan trọng khác đang dựa vào đồng nhân dân tệ của Trung Quốc.
Dữ liệu do The Wall Street Journal tổng hợp cho thấy các nhà xuất cảng năng lượng trong nước đang được trả bằng nhân dân tệ. Quỹ tài sản quốc gia, vốn là một chiếc rương báu chiến tranh để bảo đảm Điện Kremlin thanh toán các hóa đơn của mình, đang sử dụng đồng nhân dân tệ để duy trì doanh thu từ dầu mỏ. Mùa hè năm ngoái, các công ty lớn như ‘vua nhôm’ Rusal, đại tập đoàn năng lượng Rosneft, và công ty cho vay Bistrodengi đã bắt đầu phát hành trái phiếu bằng đồng nhân dân tệ bên trong nước Nga. Ngoài ra, ngày càng có nhiều công ty vay vốn bằng nhân dân tệ, trong khi các gia đình đã gửi số tiền Trung Quốc trị giá khoảng 6 tỷ USD vào các ngân hàng Nga.
Trong bối cảnh đồng rúp bị cộng đồng quốc tế tấn công và có các cuộc thảo luận rộng rãi hơn về việc chấm dứt quyền bá chủ của đồng USD, nhiều người tiêu dùng đã chuyển sang sử dụng đồng nhân dân tệ để tìm nơi trú ẩn an toàn.
Mặc dù USD và euro vẫn chiếm hầu hết các khoản thanh toán xuất cảng của Nga, nhưng tỷ lệ thanh toán bằng đồng nhân dân tệ và thậm chí là cả đồng rúp đang tăng lên.
Các lệnh trừng phạt đối với Nga
Trong khi đó, Bộ Tài chính Nga đã thông báo hồi tháng Hai rằng họ sẽ bán hơn 5% lượng dự trữ nhân dân tệ của mình. Chính phủ Nga đang rút tiền từ nguồn dự trữ của mình để bù đắp thâm hụt ngân sách do doanh thu năng lượng giảm 46% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng Một.
Các chính phủ phương Tây đã áp đặt các biện pháp trừng phạt chặt chẽ hơn đối với hoạt động xuất cảng xăng dầu của Nga, trong khi giá dầu thô giảm do lo ngại suy thoái kinh tế toàn cầu và chính sách thắt chặt của ngân hàng trung ương. Hỗn hợp dầu thô Ural đã giảm khoảng 30% so với một năm trước.
Bất chấp những diễn biến mới nhất, một số ước tính cho thấy rằng việc rút bớt dự trữ nhân dân tệ có thể cho phép Nga bù lỗ tài chính trong vòng ba năm.
Hiện tại, đây có thể là lựa chọn duy nhất cho ông Putin và Nga. Nhưng các nhà quan sát cảnh báo rằng làm như vậy có thể có hậu quả đối với Moscow.
Bà Alexandra Prokopenko, một nhà phân tích độc lập tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, viết, “Nga đang chuyển từ phụ thuộc vào USD sang phụ thuộc vào nhân dân tệ. Nếu bang giao với Trung Quốc xấu đi, Nga có thể sẽ phải đối mặt với tổn thất dự trữ và gián đoạn thanh toán.”
Đồng thời, ông Putin có thể đang cố gắng cải thiện vị thế của đồng rúp và tránh các biện pháp trừng phạt của phương Tây bằng cách ra mắt đồng rúp kỹ thuật số vào tháng Tư tới. Truyền thông địa phương đưa tin, Ngân hàng Trung ương Nga sẽ làm việc với 13 tổ chức tài chính và các doanh nghiệp được chọn trước để tham gia vào dự án thí điểm tiền điện toán của ngân hàng trung ương (CBDC).
Các quan chức nói rằng Moscow đang khám phá một định dạng điện toán mới cho các khu định cư quốc tế như một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn nhằm tạo ra một hệ thống tài chính và tiền tệ mới cho nền kinh tế sau cuộc xâm lược.
Sự trỗi dậy của đồng nhân dân tệ
Việc sử dụng đồng nhân dân tệ của Nga có thể được coi là một bước tiến đối với mục tiêu lớn hơn của Trung Quốc: mở rộng phạm vi tiếp cận của đồng nhân dân tệ trong thương mại xuyên biên giới.
Bên cạnh việc Nga chấp nhận đồng tiền của Trung Quốc, ngày càng nhiều quốc gia hơn đang xem xét thanh toán thương mại với Trung Quốc bằng đồng nhân dân tệ.
Chính phủ Iraq xác nhận với Reuters rằng họ đang thực hiện các bước để cho phép giao dịch từ Trung Quốc được thanh toán trực tiếp bằng đồng nhân dân tệ trong bối cảnh quốc gia này thiếu USD.
Ông Mudhir Salih, cố vấn kinh tế của chính phủ Iraq, cho biết: “Đây là lần đầu tiên hàng nhập cảng từ Trung Quốc được tài trợ bằng đồng nhân dân tệ, vì hàng nhập cảng từ Trung Quốc của Iraq chỉ được tài trợ bằng USD.”
Năm ngoái, The Wall Street Journal đã công bố một báo cáo cho biết Saudi Arabia đã cân nhắc việc chấp nhận nhân dân tệ thay vì USD cho việc bán dầu của Trung Quốc.
Trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg tại Davos, Thụy Sĩ, cho Diễn đàn Kinh tế Thế giới hồi tháng Một, một quan chức Saudi tiết lộ rằng vương quốc này sẵn sàng thảo luận về thương mại bằng các loại tiền tệ khác ngoài đồng bạc xanh.
“Không có vấn đề gì với việc thảo luận về cách chúng tôi thanh toán các thỏa thuận thương mại của mình, cho dù đó là bằng đồng USD, cho dù đó là bằng đồng euro, cho dù đó là bằng đồng riyal của Saudi,” Bộ trưởng Tài chính Mohammed Al-Jadaan cho biết. “Tôi không nghĩ rằng chúng tôi đang bác bỏ hoặc loại bỏ bất kỳ cuộc thảo luận nào vốn sẽ giúp cải thiện thương mại trên toàn thế giới.”
Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất (UAE) đã thúc đẩy thương mại song phương với Trung Quốc, với kim ngạch thương mại lên tới 75 tỷ USD vào năm 2021.
Điều này khiến các chuyên gia tự hỏi liệu Trung Đông có đang chuẩn bị cho sự sụp đổ của đồng USD dầu mỏ và chuẩn bị cho sự trỗi dậy của đồng nhân dân tệ dầu mỏ hay không.
Bà Irina Tsukerman, nhà phân tích địa chính trị và chủ tịch an ninh của công ty tư vấn Scarab Rising, nói với The Epoch Times: “Trung Quốc đã chuyển các khoản đầu tư sang vùng Vịnh. Mức độ hợp tác theo từng dự án, cũng như hợp tác về kinh tế và quân sự đang vượt qua hợp tác với Hoa Kỳ ở nhiều cấp độ, và thương mại cũng đang được định hướng lại để nghiêng về Trung Quốc từ trạng thái cân bằng sang một hệ thống ưu tiên hơn.”
Rổ tiền tệ dự trữ mới
Nhưng Trung Quốc thậm chí còn tăng cường sự hiện diện ở Nam Mỹ sau khi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) tháng trước thông báo rằng họ đã ký một biên bản ghi nhớ (MOU) về việc thiết lập các thỏa thuận thanh toán bù trừ bằng đồng nhân dân tệ ở Brazil.
Thương mại giữa hai quốc gia đạt tổng cộng 172 tỷ USD vào năm ngoái.
Tuy nhiên, vào tháng Sáu năm 2022, ông Putin thông báo rằng các thành viên BRICS (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, và Nam Phi) đang thiết kế một rổ tiền tệ dự trữ mới nhằm cố gắng làm suy yếu sự thống trị của đồng USD. Bà Tsukeman cho biết đây có thể là một lựa chọn thực tế hơn trong chiến dịch phi dollar hóa đang ngày càng đạt được động lực trên toàn thế giới.
Bà nói, “Một hỗn hợp các loại tiền tệ BRICS là một ứng cử viên có khả năng phi dollar hóa hơn so với đồng nhân dân tệ của Trung Quốc do những điểm yếu cố hữu của đồng nhân dân tệ và nền kinh tế của chính Trung Quốc. Hầu hết các quốc gia chỉ đơn giản là không thấy đồng nhân dân tệ đủ tin cậy để thực hiện chuyển đổi.”
Ông Chris Turner, người đứng đầu bộ phận thị trường toàn cầu của ING, đã tuyên bố trong một ghi chú rằng rổ tiền tệ mới này có khả năng “giải quyết vấn đề được cho là quyền bá chủ của Hoa Kỳ đối với IMF,” đồng thời cho biết thêm rằng hỗn hợp tiền mới sẽ “cho phép BRICS xây dựng phạm vi ảnh hưởng và đơn vị tiền tệ của riêng họ trong phạm vi đó.”
Nhưng ông Nouriel Roubini, nhà kinh tế trưởng tại Atlas Capital Team, gợi ý rằng hệ thống tài chính toàn cầu sẽ gặp khó khăn với chế độ tiền tệ “lưỡng cực” mà “cuối cùng sẽ thay thế chế độ đơn cực.”
Viết trong một chuyên mục cho tờ Financial Times hồi tháng trước (02/2023), ông Roubini cho rằng nền kinh tế quốc tế đang bị rạn nứt theo ảnh hưởng của Mỹ và Trung Quốc. Mặc dù một số chuyên gia cho rằng các biện pháp kiểm soát tiền tệ cứng rắn của Trung Quốc sẽ ngăn cản đồng nhân dân tệ vượt qua đồng USD, nhưng ông Roubini tin rằng Hoa Kỳ vẫn duy trì những đặc điểm kém hấp dẫn của mình “giữa các đối thủ và đồng minh.”
Ông Roubini viết, “Các đặc điểm bao gồm các biện pháp trừng phạt tài chính đối với các đối thủ của họ, hạn chế đầu tư vào nhiều lĩnh vực và công ty nhạy cảm với an ninh quốc gia, và thậm chí cả các biện pháp trừng phạt thứ cấp đối với những đồng minh nào vi phạm các biện pháp ban đầu.”
Nhật Thăng biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
