Người sáng lập FTX Sam Bankman-Fried bị kết án 25 năm tù vì tội lừa đảo
Ông hoàng mã kim một thời đã bị kết tội lừa đảo 8 tỷ USD từ các nhà đầu tư của sàn giao dịch mã kim này. Hiện tại sàn giao dịch này đã bị phá sản.
NEW YORK — Hôm 28/03, một thẩm phán liên bang đã kết án người sáng lập FTX Sam Bankman-Fried 25 năm tù vì lừa đảo 8 tỷ USD từ các nhà đầu tư trong sàn giao dịch mã kim. Hiện tại sàn giao dịch này đã bị phá sản.
Thẩm phán Địa hạt Liên bang Lewis Kaplan đã đưa ra bản án tại một phiên tòa ở Manhattan sau khi bác bỏ tuyên bố của ông Bankman-Fried rằng khách hàng của FTX thực sự không bị mất tiền và cáo buộc ông đã khai man khi cho lời khai trong phiên xét xử. Hồi tháng 11/2023, các bồi thẩm đoàn đã kết án ông Bankman-Fried về tất cả bảy cáo buộc âm mưu và lừa đảo mà các luật sư của phía chính phủ đã buộc tội ông.
“Ông ấy biết điều đó là sai,” Thẩm phán Kaplan nói về ông Bankman-Fried trước khi tuyên án. “Ông ấy biết đó là phạm tội. Ông ấy hối hận vì đã đoán sai về nguy cơ bị bắt. Nhưng ông ấy sẽ không thừa nhận điều gì, đó là quyền của ông ấy.”
Thẩm phán cũng ra lệnh tịch thu 11.2 tỷ USD nhưng không ra lệnh bồi thường vì cho rằng điều đó sẽ “không thực tế” vì có quá nhiều nạn nhân.
Thẩm phán đặc biệt không hài lòng về việc thiếu ăn năn của ông Bankman-Fried.
Trước đó trong phiên điều trần, người sáng lập FTX, mặc một chiếc áo T-shirt ngắn tay màu be của nhà tù, đã xin lỗi các nhà đầu tư.
“Rất nhiều người cảm thấy thực sự thất vọng, và họ rất thất vọng, và tôi rất tiếc về điều đó,” ông nói. “Tôi xin lỗi về những gì đã xảy ra ở mọi giai đoạn.”
Thẩm phán Kaplan cho biết ông đã phát hiện ra rằng khách hàng của FTX đã mất 8 tỷ USD, các nhà đầu tư cổ phần của FTX mất 1.7 tỷ USD, và những nhà cho vay của quỹ phòng hộ Alameda Research mà ông Bankman-Fried thành lập đã mất 1.3 tỷ USD.
“Việc bị cáo khẳng định rằng khách hàng và chủ nợ của FTX sẽ được thanh toán đầy đủ là sai lầm, sai sót một cách không hợp lý, và mang tính suy đoán,” Thẩm phán Kaplan cho biết. “Một tên trộm, mang chiến lợi phẩm của mình đến Las Vegas đặt cược số tiền bị đánh cắp đó rồi thắng, sẽ không được giảm án bằng cách sử dụng tiền thắng cược ở Las Vegas để trả lại những gì anh ta đã đánh cắp.”
Ông Bankman-Fried và các luật sư của ông đã nhiều lần lập luận rằng ông không cố ý làm bất cứ điều gì sai trái và rằng ông đáng bị phạt tù không quá 6 năm rưỡi. Trong lời khai tại phiên xét xử hồi tháng 10/2023, ông Bankman-Fried khẳng định ông đã sử dụng các phân tích phức tạp để cố gắng theo dõi tình trạng tài chính của FTX và cho rằng cấp dưới hành động mà ông không hề biết hoặc thiếu chuẩn bị mà mắc phải những sai lầm đắt giá.
Nhưng các công tố viên, trích dẫn lời khai từ bà Caroline Ellison, người đứng đầu quỹ Alameda Research, người từng có mối quan hệ tình cảm với ông Bankman-Fried, kịch liệt không đồng ý với quan điểm nhân từ này và đang yêu cầu một mức án nửa thế kỷ hoặc lâu hơn.
Tại phiên tòa tuyên án, luật sư Marc Mukasey của ông Bankman-Fried đã tìm cách miêu tả người sáng lập FTX là một “kẻ mọt sách vụng về toán học” có thiện chí.
“Sam là một người vô cùng tốt bụng và hào phóng,” ông Mukasey nói trước tòa và nói thêm rằng ông Bankman-Fried nghĩ rằng ông có thể khiến các nhà đầu tư của mình hài lòng nếu có thêm thời gian.
Công tố viên Nicolas Roos phản đối, nói trước tòa rằng, “Hành vi phạm tội ở đây có quy mô rất lớn. Hành vi này có sức lan tỏa trong mọi khía cạnh của hoạt động kinh doanh.”
“Ông Sam Bankman-Fried đã đánh cắp hơn 8 tỷ USD tiền của khách hàng, và tôi nhấn mạnh việc đánh cắp đó không phải là một cuộc khủng hoảng thanh khoản, hay một sự quản lý yếu kém, hoặc sự giám sát kém từ cấp trên,” ông Roos nói.
Ông Bankman-Fried đã cam kết sẽ kháng cáo bản án và mức án của mình.
Hiệu ứng Domino
Bản án hồi tháng 11/2023 được đưa ra đúng một năm sau khi báo cáo ngày 02/11/2022 trên ấn phẩm mã kim Coindesk bắt đầu làm dấy lên mối lo ngại rộng rãi về tình trạng tài chính của FTX. Báo cáo đã trích dẫn bảng cân đối kế toán bị rò rỉ của chi nhánh giao dịch quỹ phòng hộ Alameda Research của FTX.
Theo phân tích của Coindesk, phần lớn tài sản trị giá 14.6 tỷ USD của Alameda ở dạng token mã kim của riêng FTX, FTT, chứ không phải tiền pháp định. Điều này không chỉ gợi ý rằng tài sản của Alameda có thể ít bị thay thế hơn nhiều người đã giả định mà còn cho thấy sự giao dịch rộng rãi tiền gửi của khách hàng FTX với chi nhánh quỹ phòng hộ này.
Cho dù Coindesk có đúng hay không khi cho rằng sự bất ổn và điểm yếu của FTX dựa trên vị trí của sàn giao dịch trong FTT thì phản ứng trên thị trường vẫn rất nhanh chóng. Vào ngày 06/11/2022, ông Triệu Trường Bằng (Changpeng Zhao), Giám đốc điều hành đương thời của Binance, một trong những sàn giao dịch mã kim hàng đầu khác, đã gửi một bài đăng có lời lẽ gay gắt trên Twitter.
Ông Triệu ám chỉ thực tế rằng Binance đã tách mình khỏi FTX trong năm qua và đã nhận được số tiền tương đương khoảng 2.1 tỷ USD dưới dạng cả tiền mặt và token FTT.
“Do những tiết lộ gần đây được làm sáng tỏ, chúng tôi đã quyết định thanh lý mọi FTT còn lại trên sổ sách của mình. Chúng tôi sẽ cố gắng làm như vậy theo cách giảm thiểu thấp nhất tác động đến thị trường,” ông Triệu viết.
Bất chấp sự bảo đảm đó, hành động của Binance, và thông báo công khai thẳng thắn này đã ngay lập tức giúp thúc đẩy rút tiền khỏi ngân hàng, trong đó khách hàng đã rút 6 tỷ USD từ FTX trong ba ngày.
Việc trao đổi sẽ không bao giờ phục hồi; khoảng 9 tỷ USD tiền quỹ của khách hàng vẫn bị mất do việc trộn lẫn các khoản tiền và hoạt động chi tiêu xa hoa của ông Bankman-Fried.
Chính phủ liên bang can thiệp
Các công tố viên liên bang Hoa Kỳ đã nhanh chóng hành động. Vào ngày 13/12/2022, Bộ Tư pháp thông báo rằng một đại bồi thẩm đoàn liên bang đã chính thức cáo buộc ông Bankman-Fried về tội lừa đảo qua mạng, âm mưu phạm tội lừa đảo qua mạng, gian lận chứng khoán, rửa tiền, vi phạm tài chính trong chiến dịch tranh cử, và gian lận trước Ủy ban Bầu cử Liên bang.
Cáo buộc mới nhất liên quan đến việc ông Bankman-Fried dùng tiền gửi của khách hàng để quyên góp rất nhiều cho cả các thành viên Đảng Dân Chủ và Đảng Cộng Hòa mà ông muốn lấy lòng.
Nhưng chủ yếu các thành viên Đảng Dân Chủ mới được hưởng lợi từ sự hào phóng của ông Bankman-Fried, bao gồm khoản quyên góp 5.2 triệu USD cho ứng cử viên đương thời là ông Joe Biden vào năm 2020. Theo Wall Street Journal, khoản quyên góp này đã xếp ông Bankman-Fried đứng thứ hai sau ông Michael Bloomberg trong số những người hậu thuẫn chi tiêu lớn nhất cho Tổng thống Biden.
Các luật sư của phía chính phủ đã nhanh chóng hủy bỏ các cáo buộc tài chính của chiến dịch tranh cử với lý do pháp lý là chính phủ Bahamas chưa đưa các cáo buộc này vào danh sách các căn cứ đã nêu để dẫn độ ông Bankman-Fried từ Bahamas đến New York để hầu tòa vào tháng 12/2022. Sau đó, vào tháng 08/2023, các công tố viên đã thay đổi ý kiến và thông báo rằng ông Bankman-Fried vẫn đang phải đối mặt với những vi phạm tài chính trong chiến dịch tranh cử.
“Bộ Tư pháp đã đệ đơn cáo buộc rằng ông Samuel Bankman-Fried đã thực hiện một loạt hành vi phạm tội trong một âm mưu toàn cầu nhằm đánh lừa và lừa gạt khách hàng cũng như người cho vay của FTX và Alameda, quỹ phòng hộ mã kim của bị cáo, cũng như âm mưu lừa gạt chính phủ Hoa Kỳ,” Tổng Chưởng lý Merrick Garland nói.
Ông Michael J. Driscoll, trợ lý giám đốc văn phòng FBI ở New York, đã nói thẳng thắn về việc ông Bankman-Fried lạm dụng tiền gửi của FTX để trả chi phí cho Alameda và thực hiện các khoản đầu tư khác.
“Nếu quý vị lừa dối và lừa gạt khách hàng của mình, FBI sẽ kiên trì nỗ lực đưa quý vị ra trước công lý,” ông Driscoll nói.
