PHÂN TÍCH: Người Tây phương suy ngẫm về quyền lực của ông Putin sau nỗ lực binh biến
Sau vụ binh biến Wagner ở Nga, phương Tây đang thịnh hành niềm tin rằng quyền kiểm soát của ông Putin đối với đất nước đã suy yếu đáng kể. Các nhà phân tích cảnh báo những nhà hoạch định chính sách của Tây phương phải chuẩn bị tinh thần cho những hỗn loạn và rủi ro tiềm tàng có thể nảy sinh ở một nước Nga thời hậu Putin.
Cuộc binh biến chóng vánh được sắp đặt ở Nga hồi cuối tuần 24/06 của ông Yevgeny Prigozhin, lãnh đạo của nhóm quân sự tư nhân Wagner, đã phơi bày sự kìm kẹp bị suy yếu của ông Putin đối với Nga. Hôm 28/06, Tổng thống (TT) Hoa Kỳ Joe Biden bày tỏ ông tin rằng nỗ lực binh biến này đã làm suy yếu quyền lực của ông Putin. Tuy nhiên, khi được các phóng viên đặt câu hỏi tại Tòa Bạch Ốc, ông Biden thừa nhận “rất khó để nói” rằng quyền lực của ông Putin đã bị xói mòn ở mức độ nào.
Hôm 26/06, ông Tobias Ellwood, Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng Hạ viện Vương quốc Anh, nói với The Express rằng ông coi tình huống này là một sự “kiện thay đổi cuộc chơi nguy hiểm” đối với ông Putin, và theo quan điểm của ông, thời của ông Putin giờ đang được đếm từng ngày. Theo ông Ellwood, “Khi một nhà lãnh đạo Nga phải ngăn chặn một cuộc đảo chính bằng cách cung cấp cho người lãnh đạo cuộc đảo chính một nơi lưu vong thay vì trực tiếp đánh bại ông ta thì quý vị hiểu rằng điện Kremlin đang mất dần quyền lực.”
Hôm 26/06, trong Hội nghị thượng đỉnh các Ngoại trưởng của E.U., ông Josep Borrell, Đại diện cao cấp về Đối ngoại của E.U., cũng đưa ra lời cảnh báo, nhấn mạnh nguy cơ bất ổn ở Nga sau binh biến của Wagner. Sự bất ổn này không chỉ làm suy yếu sức mạnh quân sự của Nga mà còn ảnh hưởng đến hệ thống chính trị của nước này. Quan điểm của ông Borrell đã nhận được sự ủng hộ của các ngoại trưởng Đức, Áo, và Luxembourg có mặt tại cuộc họp ở Luxembourg.
Cựu Thủ tướng Vương quốc Anh Liz Truss cũng đề cập đến sự sụp đổ của Nga trong cuộc trao đổi tại nghị viện cùng ngày, nói rằng: “Chúng ta, và các đồng minh của chúng ta, bao gồm cả người Ukraine, người Ba Lan, và các quốc gia vùng Baltic — cần bảo đảm rằng chúng ta có một kế hoạch trong trường hợp nước Nga sụp đổ.”
Nga đối mặt với viễn cảnh chia cắt
Hôm 20/03, Viện Montaigne, một tổ chức tư vấn của Pháp, đã công bố một báo cáo phân tích những hậu quả tiềm ẩn của một sự thất bại quân sự đối với hệ thống quyền lực từ trên xuống dưới của ông Putin, vốn đã được áp dụng trong hai thập niên qua. Báo cáo nhấn mạnh khả năng xảy ra những chia rẽ nghiêm trọng trước bối cảnh chính trị của Nga. Ngoài ra, tình hình kinh tế của nước này có thể ngày càng trở nên khó khăn, trong khi nguy cơ xung đột quy mô lớn giữa các lực lượng quân sự, cơ quan tình báo, Lực lượng Vệ binh Quốc gia, và các tổ chức bán quân sự ngày càng lớn.
Theo báo cáo, Nga bao gồm 89 chủ thể liên bang, trong đó có 21 nước cộng hòa tự trị phi Slavic. Báo cáo nhấn mạnh rằng không phải tất cả công dân Nga (Rossiiskii) đều là người dân tộc Nga (Russkii), và tỷ lệ người dân tộc Nga (hiện là 80%) đang giảm. Nếu chính phủ trung ương mất quyền kiểm soát, thì các khu vực đầu tiên có khả năng cân nhắc việc ly khai khỏi liên bang sẽ là các khu vực biên giới chịu thương vong nặng nề nhất trong cuộc chiến này và các khu vực nghèo khó nơi dân số người Nga đã suy giảm. Các khu vực thịnh vượng khác có lịch sử khát vọng dân tộc chủ nghĩa, đặc biệt là hai nước cộng hòa ở khu vực sông Volga — Tatarstan và Bashkortostan — cũng có thể ẩn chứa những lo ngại.
Báo cáo này còn cho rằng Nga là một quốc gia có đặc điểm địa lý, kinh tế, xã hội, và sự phân chia khu vực, với một vài thành phố phát triển, các đơn vị hành chính nhỏ, và các vùng sâu trong nội địa rộng lớn nghèo khó và cách biệt. Do đó, bất kỳ sự phân chia nào mà nước này trải qua đều có thể dẫn đến hỗn loạn, những tác động lâu dài, đầy xung đột, và nguy cơ leo thang bạo lực. Tình huống này có thể dẫn đến việc các tổ chức liên bang hoàn toàn tan rã trong khi các tổ chức khác hợp nhất để thành lập các liên bang mới.
Mối đe dọa về vũ khí hạt nhân ở Nga
Trong một bài xã luận đăng hôm 26/06 trên tạp chí Foreign Policy, nói rằng Hoa Thịnh Đốn cần sẵn sàng cho sự hỗn loạn có thể xảy ra ở Nga, với phương diện thách thức nhất là phối hợp các phản ứng quốc tế để bảo vệ các kho vũ khí hạt nhân của Nga.
Bài báo nhấn mạnh rằng Nga sở hữu kho dự trữ vũ khí hạt nhân lớn nhất toàn cầu, cùng với một số lượng lớn các dự án vũ khí sinh học. Việc mua trái phép những vũ khí này sẽ dẫn đến mối đe dọa thảm khốc. Để giải quyết vấn đề này, bài viết đề xướng đầu tư vào cải thiện khả năng phát hiện tại các cửa biên giới trong toàn khu vực. Ngoài ra, Hoa Kỳ nên sẵn sàng đàm phán các thỏa thuận thực tế với các nhà môi giới quyền lực của Nga, những người có thể tiếp cận những vũ khí này, tùy thuộc vào hoàn cảnh.
Tuy nhiên, báo cáo do Viện Montaigne của Pháp công bố hồi tháng Ba vừa qua lập luận rằng mối đe dọa về vũ khí hạt nhân xuất phát từ sự chia cắt của Nga có thể không nghiêm trọng như trong thời kỳ Liên Xô tan rã. Trong sự kiện đó, Nga đã khai triển gần 7,000 vũ khí ra bên ngoài đất nước. Hiện tại, ngoài các căn cứ hải quân, năng lực hạt nhân của Nga chủ yếu nằm ở miền trung và miền nam của liên bang này và dọc theo các tuyến giao thông chính do chính phủ trung ương kiểm soát chặt chẽ (mặc dù vị trí gần biên giới gây ra những nguy cơ trong trường hợp bị phá hủy nghiêm trọng).
Ứng phó với nước Nga thời hậu Putin
Về nước Nga thời hậu Putin, ông Janusz Bugajski, nghiên cứu viên cao cấp tại Quỹ Jamestown ở Hoa Thịnh Đốn, gợi ý một cách tiếp cận hiệu quả cho phương Tây là thể hiện rõ ràng sự sẵn sàng hợp tác với Nga bất kể kết quả chính trị sau khi ông Putin từ chức. Cách tiếp cận này sẽ liên quan đến việc chính thức ủng hộ sự đa dạng, dân chủ, chủ nghĩa liên bang, các quyền công dân, và quyền tự trị của các nước cộng hòa và khu vực khác nhau. Điều này cũng liên quan đến việc bảo đảm với công dân Nga rằng họ sẽ không phải đối mặt với sự cô lập toàn cầu.
Hôm 01/07, ông Lý Nguyên Hoa (Li Yuanhua), một cựu giáo sư tại Đại học Sư phạm Thủ đô, nói với The Epoch Times rằng, các hành động hiện tại của Nga là những biểu hiện của việc nước này không thể tiêu diệt hoàn toàn tàn dư của chủ nghĩa cộng sản. Bằng cách miêu tả phương Tây như một kẻ thù tưởng tượng, Nga đang tự đặt mình ở vị trí chống lại thế giới tự do và các giá trị phổ quát, qua đó củng cố vị thế địa chính trị của mình. Xem xét các vấn đề của Nga qua lăng kính của các giá trị phổ quát và nhu cầu loại bỏ tàn dư cộng sản sẽ góp phần vào hòa bình và ổn định toàn cầu.
Ông Lý cũng đề cập rằng sự tan rã của Nga có thể đẩy nhanh sự sụp đổ của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). Ông lưu ý rằng kể từ khi Nga khơi mào cuộc chiến ở Ukraine, nhiều quốc gia Tây phương đã cùng nhau tìm cách kiềm chế Nga, chuyển hướng sự chú ý khỏi việc chống lại ĐCSTQ. ĐCSTQ ngấm ngầm ủng hộ Nga, mong muốn Nga tiếp tục đối đầu với xã hội Tây phương hoặc đóng vai trò như một nhân tố chuyển hướng để phương Tây không còn tập trung vào Trung Quốc.
Bản tin có sự đóng góp của phóng viên Kane Zhang
Cẩm An biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
