Số liệu GDP của Hoa Kỳ đi ngược lại thực tế kinh tế
Tăng trưởng kinh tế chất lượng thấp đang che đậy cuộc khủng hoảng nợ sắp xảy ra. Đó là một ảo ảnh cho phép chúng ta vờ như mọi thứ đều ổn.
Một năm trước, sự đồng thuận phổ biến giữa các nhà phân tích kinh tế và thị trường là Hoa Kỳ sẽ bước vào suy thoái vào một thời điểm nào đó trong năm 2023 do lãi suất tăng và điều kiện tín dụng thắt chặt. Dường như cuộc khủng hoảng ngân hàng hồi tháng Ba đã xác nhận rằng điều tồi tệ nhất vẫn chưa xảy đến.
Và rồi sau đó đột nhiên đã không có gì xảy ra. Nền kinh tế Mỹ không những không bị suy thoái mà tốc độ tăng trưởng còn tăng tốc, với tổng sản phẩm quốc nội thực tế (sau khi điều chỉnh theo lạm phát) tăng gấp đôi từ mức chỉ hơn 2% trong hai quý đầu năm 2023 lên 5.2% trong quý ba.
Đồng thời, người Mỹ thuộc giai tầng trung lưu và lao động cảm thấy bị loại trừ khỏi bất kỳ lợi ích nào đến từ sự tăng trưởng kinh tế được báo cáo này. Theo cuộc thăm dò của Financial Times vào tháng Mười Một năm 2023, phần lớn (55%) người Mỹ cảm thấy tệ hơn về mặt tài chính. Ở một mức độ nào đó nhận thức có sự thiên lệch giữa cử tri hai đảng. Khoảng 82% số người ủng hộ Đảng Cộng Hòa nói rằng họ cảm thấy tình hình tài chính của họ đã tệ hơn, trong khi chỉ có 31% số người ủng hộ Đảng Dân Chủ thừa nhận họ cảm thấy tệ hơn. Tuy nhiên, gần một nửa (46%) số người ủng hộ Đảng Dân Chủ nói rằng họ cảm thấy tình trạng tài chính của mình “không có sự thay đổi” dưới chính sách gọi là trường phái kinh tế Biden (Bidenomics), để lại chỉ ¼ số người ủng hộ Đảng Dân Chủ tin rằng các chính sách kinh tế của Tổng thống Joe Biden đã giúp mọi việc tốt hơn đối với họ.
Bỏ qua những khác biệt về chính trị, thì tại sao nhiều người Mỹ lại cảm thấy tệ hơn trong một nền kinh tế đang phát triển?
Câu trả lời là ví tiền của người Mỹ đang thu hẹp lại nhanh chóng — tức là sức mua của họ giảm sút do lạm phát. Mặc dù đúng là lạm phát toàn phần (được thể hiện bằng Chỉ số Giá Tiêu dùng) đã giảm xuống mức 3.2% trong tháng Mười, giảm từ mức 3.7% của tháng Tám và tháng Chín, nhưng giá ở một số hạng mục quan trọng, đặc biệt là nhà ở và giao thông vận tải, vẫn tiếp tục tăng ở mức cao một chữ số (lần lượt là 6.7 và 9.2%) trong tháng Mười. Căn bản hơn, người Mỹ hiện đã phải chịu đựng lạm phát giá cả trong ba năm. Giá có thể đã bắt đầu tăng chậm hơn, nhưng trừ một số trường hợp ngoại lệ, giá vẫn chưa giảm — và chắc chắn không giảm về những mức của năm 2020 hoặc các mức trước đó.
Kể từ năm 2020, người Mỹ đã mất gần 20% sức mua. Nói cách khác, thứ từng có giá 1 USD vào thời đó giờ đây có giá 1.21 USD. Giá các mặt hàng quan trọng như năng lượng vẫn cao hơn 70% so với ba năm trước. Quả thực, hai thập niên lạm phát “vừa phải” — do cơ sở tiền tệ tăng gấp ba — đã khiến người Mỹ mất đi 45% giá trị đồng tiền kể từ đầu thế kỷ này. Với tình trạng chảy máu chậm nhưng đều đặn này, không có gì đáng ngạc nhiên khi hầu hết người Mỹ đang cảm thấy thiếu thốn về mặt tài chính.
Một lý do khác có thể khiến hầu hết người Mỹ không tin rằng họ khá giả hơn là vì nguồn tăng trưởng GDP. Bỏ qua những lời hoa mỹ, Bidenomics chủ yếu là về kích thích tài khóa — tức là tăng chi tiêu của chính phủ cho các chương trình như Đạo luật Giảm Lạm Phát, Dự luật Cơ sở hạ tầng (ít liên quan đến cơ sở hạ tầng thực tế), và Đạo luật CHIPS. Đằng sau mức tăng trưởng GDP 5% là mức tăng 7.0% trong chi tiêu chính phủ liên bang và 8.2% trong chi tiêu quốc phòng trong quý ba. Còn chi tiêu tiêu dùng thì đã tụt lại ở mức 3.6%.
Mặc dù chi tiêu quốc phòng của chính phủ cho Ukraine và Trung Đông cũng như chi tiêu lớn cho phúc lợi trong nước có thể góp phần vào tăng trưởng GDP, nhưng việc tăng chi tiêu này là có giá phải trả. Vào năm 2023, chi phí này bao gồm khoản thâm hụt 1.7 ngàn tỷ USD, đã được tài trợ bằng khoản nợ mới có lãi suất gần 5%. Với tổng nợ quốc gia lên tới gần 34 ngàn tỷ USD và chi phí lãi nợ hàng năm (tức là các khoản thanh toán lãi suất) hiện ở mức 1 ngàn tỷ USD, chúng ta đang hướng tới một cuộc đối đầu với các thực tế của thị trường. Những người mua nợ của chúng ta ngày càng lo lắng về lợi nhuận thực (sau lạm phát) của họ, cũng như nhu cầu ngày càng nhiều đối với việc tăng thêm các khoản nợ mới của chúng ta. Khoảng cách cung/cầu này sẽ đòi hỏi mức lãi suất danh nghĩa dài hạn 5% hoặc cao hơn. Và ngược lại, lãi suất danh nghĩa cao hơn sẽ đẩy nhanh tốc độ tăng chi phí lãi vay của chính phủ liên bang, và việc phát hành thêm hàng ngàn tỷ USD nợ để trả nợ trong những tháng tới.
Nhật Thăng biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
