Tòa án Tối cao Arizona khôi phục lệnh cấm phá thai thời Nội Chiến
Luật năm 1864 cấm tất cả các trường hợp phá thai tại tiểu bang này ngoại trừ trường hợp phá thai để cứu mạng người mẹ.
Một cuộc chiến pháp lý kéo dài gần hai năm về vấn đề phá thai ở Arizona đã kết thúc hôm 09/04 với việc Tòa án Tối cao Arizona phán quyết rằng một lệnh cấm trước khi thành lập tiểu bang đối với hầu hết các hoạt động phá thai sẽ có hiệu lực pháp lý tại tiểu bang này.
Luật năm 1864 cấm tất cả các trường hợp phá thai ở Arizona, chỉ trừ những trường hợp việc phá thai được thực hiện để cứu mạng người mẹ.
Phán quyết theo tỷ lệ 4–2 này đã đảo ngược một bản ý kiến của tòa án cấp dưới cho rằng giới hạn phá thai trong giai đoạn 15 tuần tuổi được thông qua hồi năm 2022 thay thế các hạn chế phá thai của luật trước đó (luật năm 1864). Tòa Phúc thẩm Arizona đã cho rằng hai luật này có thể áp dụng “phối hợp với nhau”, cho phép các bác sĩ thực hiện phá thai khi thai nhi trong giai đoạn 15 tuần tuổi trở xuống, nhưng cũng cho phép truy tố những người không phải bác sĩ thực hiện phá thai tại tiểu bang này.
Tòa án Tối cao Arizona viết trong bản ý kiến đa số của mình, “Chúng tôi kết luận rằng [luật năm 2022] không tạo ra một quyền nào, hoặc đưa ra thẩm quyền độc lập nào khác theo luật định, cho việc phá thai mà lại bãi bỏ hoặc hạn chế [lệnh cấm năm 1864], mà thay vào đó hoàn toàn dựa trên sự hiện hữu của một quyền theo Hiến Pháp liên bang đối với việc phá thai, vốn đã bị bác bỏ kể từ phán quyết vụ Dobbs kiện Tổ chức Y tế Phụ nữ Jackson.”
“Không có quyền phá thai theo Hiến Pháp liên bang, và vì [luật năm 2022] không thể độc lập cấp quyền phá thai, nên không có điều khoản nào trong luật liên bang hoặc tiểu bang cấm hiệu lực [của lệnh cấm năm 1864],” tòa án này nói thêm, và cho rằng lệnh cấm này hiện có thể được thi hành.
Luật này dự kiến sẽ có hiệu lực vào ngày 23/04.
Arizona là một trong số nhiều tiểu bang rơi vào tình trạng hỗn loạn do phán quyết hồi tháng 06/2022 về vụ Dobbs của Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ đã lật ngược phán quyết của vụ Roe kiện Wade. Sau khi phán quyết của vụ Roe bị đảo ngược, Tổng Chưởng lý đương thời Mark Brnovich, một thành viên Đảng Cộng Hòa, cho biết luật năm 1864 nên được thi hành.
Vào thời điểm đó, luật này đã bị cấm vĩnh viễn do một lệnh cấm năm 1973 được ban hành sau vụ Roe. Ông Brnovich đã đệ trình một đơn kiến nghị để dỡ bỏ lệnh cấm đó, nhưng các luật sư đại diện cho tổ chức Kế hoạch hóa Gia đình (Planned Parenthood) chi nhánh Arizona lập luận rằng các luật phá thai gần đây hơn của tiểu bang — bao gồm cả giới hạn 15 tuần — cho thấy các nhà lập pháp của tiểu bang này có ý định cho phép nhiều cơ hội phá thai hơn trong tiểu bang so với luật thời Nội Chiến cho phép.
Thẩm phán Kellie Johnson của Tòa Thượng thẩm Quận Pima đã đứng về phía vị tổng chưởng lý này, khi ra phán quyết rằng luật năm 1864 có thể được thi hành. Phán quyết này đã khiến ngành phá thai của Arizona phải dừng lại trong hai tuần trước khi phán quyết của tòa án cấp dưới này bị Tòa Phúc thẩm của tiểu bang chặn. Nhiều tháng sau, vào tháng 12/2023, hội đồng gồm ba thẩm phán của Tòa Phúc thẩm đã ra phán quyết cho phép áp dụng các luật “phối hợp với nhau.”
Thống đốc Đảng Dân Chủ của Arizona Katie Hobbs đã phản ứng lại phán quyết mới nhất này với thái độ coi khinh.
“Hôm nay là một ngày đen tối ở Arizona,” bà viết trên X, trước đây là Twitter. “Chúng ta chỉ còn mười bốn ngày nữa là có một trong những lệnh cấm phá thai khắc nghiệt nhất trong nước. Nhưng thông điệp của tôi gửi đến phụ nữ Arizona là thế này: Tôi sẽ không nghỉ ngơi, và tôi sẽ không ngừng chiến đấu cho đến khi chúng ta bảo đảm được quyền phá thai. Đó là lời hứa của tôi với các quý vị.”
Tham vụ Báo chí Tòa Bạch Ốc Karine Jean-Pierre cũng gọi lệnh cấm này là “cực đoan và nguy hiểm,” trong khi Thượng nghị sĩ Mark Kelly (Dân Chủ-Arizona) cho biết phán quyết của tòa án là “gây hại” cho phụ nữ ở Arizona. Còn Dân biểu Juan Ciscomani (Cộng Hòa-Arizona) thì nói phán quyết này là “một thảm họa đối với phụ nữ và các nhà cung cấp.”
“Ở Arizona, luật 15 tuần của chúng tôi bảo vệ quyền của phụ nữ và cuộc sống mới. Luật này tôn trọng phụ nữ và quyết định khó khăn của việc chấm dứt thai kỳ — một quyết định mà cá nhân tôi sẽ không bao giờ trải qua và sẽ không giả vờ hiểu được,” ông nói trong một tuyên bố.
Trong khi đó, những người khác lại ca ngợi phán quyết của tòa án như một chiến thắng để đời.
Luật sư cấp cao của Liên minh Bảo vệ Tự do (ADF) Jake Warner, người đã tranh luận vụ việc này trước tòa, cho biết: “Sự sống là một quyền của con người, và phán quyết ngày hôm nay cho phép tiểu bang tôn trọng quyền đó và hoàn toàn bảo vệ sự sống một lần nữa — đúng như ý định của luật này.”
“Luật ủng hộ sự sống của Arizona đã bảo vệ thai nhi trong hơn 100 năm qua, và người dân Arizona, thông qua các đại diện được bầu của họ, đã nhiều lần khẳng định luật đó, kể cả gần đây nhất là năm 2022. Chúng tôi tán dương quyết định của Tòa án Tối cao Arizona cho phép luật bảo vệ sự sống của tiểu bang được một lần nữa bảo vệ sinh mạng của vô số trẻ em vô tội chưa chào đời.”
Và bà Chanel Prunier, phó chủ tịch đặc trách các vấn đề chính trị của tổ chức Students for Life Action (Học sinh-Sinh viên Hành động vì Sự sống), cho biết phán quyết này “mang lại cho những trẻ sơ sinh quý giá của Arizona một cơ hội được hít thở.” Tuy nhiên, bà nhấn mạnh rằng công việc của những người ủng hộ sự sống ở tiểu bang Grand Canyon vẫn chưa kết thúc.
Bản tin có sự đóng góp của Jackson Richman và Emel Akan
Cẩm An lược dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
