Tòa án Tối cao Colorado loại ông Trump khỏi cuộc bầu cử sơ bộ của tiểu bang
Sau diễn biến này, vụ việc sẽ được đệ trình lên cho Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ quyết định.
Hôm thứ Ba (19/12), Tòa án Tối cao Colorado đã ra phán quyết rằng cựu Tổng thống Donald Trump không đủ tư cách để có tên trên lá phiếu trong cuộc bầu cử sơ bộ của tiểu bang này.
Phán quyết với tỷ lệ 4 phiếu thuận – 3 phiếu chống đã đưa Colorado trở thành tiểu bang đầu tiên và duy nhất tước quyền của cựu Tổng thống Trump xuất hiện trên lá phiếu sơ bộ của tiểu bang.
Cựu Tổng thống Trump tuyên bố sẽ kháng cáo phán quyết này và tố cáo đây là nỗ lực mang tính đảng phái nhằm ngăn chặn ông trở lại Tòa Bạch Ốc.
Tòa án Tối cao Colorado đã giữ nguyên phán quyết này cho đến ngày 04/01/2024, “để chờ trong khi Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ xem xét.”
Nếu Tối cao Pháp viện đồng ý xem xét vấn đề này trước ngày 04/01, thì Đổng lý tiểu bang Colorado sẽ phải tiếp tục đưa cựu Tổng thống Trump vào cuộc bầu cử sơ bộ. Nếu không, cựu Tổng thống sẽ bị loại khỏi cuộc bầu cử sơ bộ này.
“Chúng tôi kết luận rằng vì Tổng thống Trump bị tước quyền nắm giữ chức vụ Tổng thống theo Mục 3, nên theo Bộ luật Bầu cử, việc Đổng lý Colorado đưa Tổng thống Trump vào danh sách ứng cử viên trong cuộc bỏ phiếu tổng thống sơ bộ sẽ là một hành động sai trái,” bản ý kiến đa số tại Tòa án Tối cao Colorado viết.
Do luật tiểu bang Colorado không cho phép kiểm đếm phiếu bầu ứng cử viên ghi thêm tên vào lá phiếu (write-in) đối với những ứng viên không đủ tư cách, “Vì vậy, ngài Đổng lý không được đưa tên Tổng thống Trump vào lá phiếu bầu tổng thống sơ bộ năm 2024, cũng như không được kiểm đếm bất kỳ phiếu bầu write-in nào đã bầu cho ông ấy,” phán quyết này ghi thêm.
Phán quyết này đảo ngược một phán quyết của tòa án cấp dưới rằng cựu Tổng thống Trump đủ tư cách để có tên trên lá phiếu, bởi vì mặc dù ông đã “tham gia” vào một “cuộc nổi dậy” vào ngày 06/01/2021, nhưng Mục 3 của Tu chính án thứ 14 không áp dụng cho các tổng thống. Lập luận của cả tòa cấp dưới và cựu Tổng thống Trump rằng Mục 3 không áp dụng cho các tổng thống đã không thuyết phục được Tòa án Tối cao Colorado.
Phán quyết viết: “Mục 3 bao gồm chức vụ Tổng thống và người đã tuyên thệ nhậm chức Tổng thống. Về điểm này, tòa án địa hạt đã phạm phải sai lầm có thể thay đổi được.”
‘Việc chưa từng có tiền lệ’
Tòa án Colorado khẳng định một phần phán quyết của tòa án cấp dưới, phán quyết rằng Quốc hội không cần thông qua luật để thực hiện Mục 3 của Tu chính án thứ 14, và rằng đó là quyền tự thực thi (self-executing), và không nằm ngoài quyền tài phán của tòa án.
Do đó, “tòa án địa hạt đã không lạm dụng quyền quyết định của mình trong việc thừa nhận các phần trong Báo cáo ngày 06/01 của Quốc hội làm bằng chứng tại phiên tòa,” cũng như không sai lầm khi ra phán quyết rằng các sự kiện ngày 06/01/2021 đã tạo thành một “cuộc nổi dậy,” phán quyết này cho hay.
Tòa án Tối cao Colorado đã ra phán quyết rằng phát ngôn của Tổng thống Trump vào và trước ngày 06/01/2021 “không được Tu chính án thứ Nhất bảo vệ” vì đó là phát ngôn “có thể khiến người ta có những hành động vô luật pháp và bạo lực như vậy.”
Lệnh chưa được ký này thừa nhận tính nghiêm trọng của phán quyết nêu trên.
“Chúng tôi không đưa ra những kết luận này một cách qua loa. Chúng tôi có lưu tâm đến mức độ nghiêm trọng của các vấn đề hiện đang được đặt ra trước mắt chúng tôi. Chúng tôi cũng lưu tâm đến nghĩa vụ trọng đại của mình là áp dụng luật pháp mà không sợ hãi hay thiên vị, và không bị ảnh hưởng bởi phản ứng của công chúng đối với các phán quyết mà luật pháp yêu cầu chúng tôi phải đạt được,” lệnh này nêu rõ.
“Chúng tôi cũng biết rằng chúng tôi đang làm một việc chưa từng có tiền lệ, và vụ việc này đưa ra một số vấn đề về cách giải thích pháp lý mới.”
Những thách thức tương tự đã được điều trần hoặc đang chờ giải quyết ở một nửa số tiểu bang trên toàn quốc, và cho đến nay, các tòa án tiểu bang đã ra phán quyết rằng họ không có thẩm quyền giải thích và áp dụng Mục 3 của Tu chính án thứ 14 cho một cuộc bầu cử sơ bộ tổng thống nào.
Chiến dịch tranh cử của cựu Tổng thống Trump gọi đây là một phán quyết mang tính đảng phái.
“Không có gì đáng ngạc nhiên, toàn bộ Tòa án tối cao Colorado do Đảng Dân Chủ bổ nhiệm đã ra phán quyết bất lợi cho cựu Tổng thống Trump, ủng hộ âm mưu của một nhóm cánh tả, do ông Soros tài trợ, nhằm thay mặt cho ông Joe Biden ‘Lươn Lẹo’ để can thiệp vào cuộc bầu cử bằng cách loại tên Tổng thống Trump khỏi lá phiếu và loại bỏ quyền của cử tri Colorado được bỏ phiếu cho ứng cử viên mà họ lựa chọn,” tuyên bố của chiến dịch tranh cử của cựu Tổng thống Trump viết.
“Các nhà lãnh đạo Đảng Dân Chủ đang bị hoang tưởng trước sự dẫn đầu lớn mạnh và vượt trội mà Tổng thống Trump đã giành được trong các cuộc thăm dò. Họ đã mất niềm tin vào nhiệm kỳ tổng thống thất bại của ông Biden và hiện đang làm mọi cách để ngăn chặn cử tri Mỹ loại họ ra khỏi chức vụ vào tháng Mười Một tới.”
Chiến dịch tranh cử của ông cựu TT Trump nhắc lại ý định của ông nhằm kháng cáo phán quyết này.
“Tối nay, Tòa án tối cao Colorado đã đưa ra một quyết định hoàn toàn sai và chúng tôi sẽ nhanh chóng nộp đơn kháng cáo lên Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ, đồng thời yêu cầu hoãn lại phán quyết hết sức phi dân chủ này,” phát ngôn viên Steven Cheung tuyên bố. “Chúng tôi hoàn toàn tin tưởng rằng Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ sẽ nhanh chóng đưa ra phán quyết có lợi cho chúng tôi và cuối cùng chấm dứt những vụ kiện không phù hợp giá trị truyền thống của Mỹ quốc này.”
Bà Alina Habba, phát ngôn viên về pháp lý của ông Trump tuyên bố: “Phán quyết này, do Tòa án tối cao Colorado ban hành, đã tấn công vào tâm điểm của nền dân chủ quốc gia này. Phán quyết đó sẽ không đứng vững, và chúng tôi tin tưởng rằng Tối cao Pháp viện sẽ đảo ngược phán quyết vi hiến này.”
Những ý kiến bất đồng
Bản ý kiến dài hơn 200 trang này gồm có các ý kiến bất đồng của Chánh án Brian D. Boatright, Thẩm phán Carlos A. Samour, Jr., và Thẩm phán Maria E. Berkenkotter, trong đó phần lớn lặp lại những lo ngại về quyền tài phán mà các tòa án tiểu bang khác đã nêu ra.
Thẩm phán Boatright đồng ý với ý kiến đa số rằng bộ luật bầu cử Colorado cho phép phán xét tiêu chuẩn của ứng cử viên, nhưng cho rằng việc ông Trump bị loại theo Mục 3 đã vượt quá xa phạm vi mà luật đó cho phép. Ông viết rằng bản chất của đơn thỉnh cầu được đưa ra trước tòa và các luật mà phán quyết này trích dẫn là “không phù hợp.”
“Nói một cách đơn giản, mục 1-1-113 không được ban hành để quyết định liệu một ứng cử viên có tham gia vào cuộc nổi dậy hay không,” ông viết. “Theo quan điểm của tôi, cơ sở pháp lý này lẽ ra nên bị bác bỏ.”
Thẩm phán Samour không tin rằng Mục 3 có tính chất tự thực thi, lưu ý rằng luật bầu cử của Colorado khác với luật bầu cử của mọi tiểu bang khác, và “họ sẽ không thể thực thi Mục 3” như Colorado đã làm với phán quyết mới của Tòa án Tối cao của tiểu bang này.
“Điều đó sẽ dẫn đến việc Tổng thống Trump bị loại tên ra khỏi lá phiếu sơ bộ tổng thống tại chưa đầy 50 tiểu bang, do đó có nguy cơ gây hỗn loạn ở đất nước chúng ta,” ông viết: “Đây không thể là kết quả mà các nhà soạn thảo Hiến Pháp dự định.”
Ông nói thêm rằng Mục 3 không nêu rõ luật này nên được thực thi như thế nào, “nghĩa là mục này không làm sáng tỏ việc liệu có phải lập ra một bồi thẩm đoàn hay chỉ một phiên xét xử bởi thẩm phán là đủ, nghĩa vụ chứng minh phù hợp và các tiêu chuẩn đánh giá, cũng như việc áp dụng các quy định về chứng cứ và trao đổi chứng cứ, hoặc thậm chí liệu các thủ tục tố tụng dân sự hay hình sự có được dự tính hay không.”
Ông lo ngại rằng thủ tục tố tụng hợp pháp không thể được duy trì khi một tiểu bang loại ứng cử viên tổng thống hàng đầu của Đảng Cộng Hòa ra khỏi lá phiếu. Thẩm phán Samour nói thêm rằng ông sẽ giữ nguyên phán quyết của tòa án địa hạt, nhưng “vì những lý do khác.”
“Các đồng sự của tôi, những người thuộc bên đa số đã diễn giải sai Mục 3 và cho rằng mục này cho phép các tiểu bang vượt quyền chính phủ liên bang. Với tất cả lòng tôn trọng, họ đã đã hiểu sai mục này,” ông viết.
Thẩm phán Berkenkotter không đồng ý rằng luật bầu cử của tiểu bang này cho phép các tòa án tiểu bang quyết định một ứng cử viên có đủ tư cách có tên trên lá phiếu sơ bộ tổng thống hay không, theo Mục 3 của Tu chính án thứ 14.
Bà cho rằng cơ quan lập pháp tiểu bang Colorado đã không trao quyền này cho tòa án, và do đó tòa án địa hạt cũng đã sai lầm khi đưa ra phán quyết của mình.
Thẩm phán Berkenkotter nêu ra thời hạn của tòa án mà bộ luật bầu cử đặt ra làm bằng chứng.
“Có ba ngày để kháng cáo lệnh của tòa án địa hạt liên quan đến một thách thức về độ tuổi của ứng cử viên ư? Chắc là vậy rồi,” bà viết. “Nhưng một thách thức rằng liệu một cựu Tổng thống có tham gia nổi dậy bằng cách thúc giục đám đông chiếm Tòa nhà Capitol và ngăn chặn việc chuyển giao quyền lực một cách hòa bình hay không ư? Tôi không tin đây là điều mà Đại hội đồng đã nghĩ đến.” Bà viết rằng tòa án địa hạt lẽ ra nên bác bỏ vụ kiện này.
Phán quyết bị đảo ngược
Bà Sarah Wallace, Thẩm phán Tòa án Địa hạt Colorado, đã đưa ra phán quyết sau phiên tòa kéo dài một tuần về mọi vấn đề, từ việc liệu sự kiện ngày 06/01 có tạo thành một cuộc nổi dậy hay không, cho đến việc áp dụng Mục 3 của Tu chính án thứ 14. Đó là một hành động bất thường đối với một tòa án tiểu bang, và cho đến nay là tòa án duy nhất xét xử về các thách thức liên quan đến Tu chính án thứ 14 đối với tư cách ứng cử viên tổng thống của cựu Tổng thống Trump.
Tu chính án thứ 14, được phê chuẩn sau Nội chiến, trong đó có mục thứ ba nhằm ngăn các viên chức đã rời chức vụ để gia nhập Liên minh miền Nam quay trở lại vị trí của họ trong chính phủ, trừ phi Quốc hội cho rằng họ đủ điều kiện với 2/3 số phiếu bầu. Mục này hiếm khi được áp dụng trong thời kỳ hậu chiến, và kể từ khi có một lý thuyết pháp lý thu hút sự chú ý khi cho rằng mục này có thể khiến cựu Tổng thống Trump không đủ tư cách nắm giữ chức vụ, các học giả đã lên tiếng phản đối việc áp dụng mục này.
Sau khi tòa án cấp dưới ra phán quyết, cả nguyên đơn và bên thứ ba đều có đơn kháng cáo.
Các nhà hoạt động lập luận rằng tòa án cấp dưới đã sai lầm khi ra phán quyết rằng Mục 3 của Tu chính án thứ 14 không áp dụng cho các tổng thống.
Cựu Tổng thống Trump cho rằng tòa án cấp dưới đã sai lầm khi đưa ra phán quyết liên quan đến việc áp dụng Mục 3 của Tu chính án thứ 14 vì tòa án các tiểu bang không có quyền tài phán như vậy.
Vân Sa biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
