Trung Quốc và EU thử lại thỏa thuận thương mại
Triển vọng tiến triển trong nỗ lực lần thứ ba này đối với một thỏa thuận thương mại có vẻ ảm đạm
Trung Quốc và Liên minh Âu Châu (EU) sắp cố gắng một lần nữa nhằm đạt được thỏa thuận thương mại hoặc có thể là đầu tư. Các bên đã kết thúc vào cuối năm 2020 khi họ ký một thỏa thuận đầu tư đầy tham vọng, nhưng đã không thể tiến hành.
Hai bên đã cố gắng một lần nữa vào tháng Tư vừa qua trong các cuộc đàm phán mà nhà ngoại giao trưởng của EU, ông Josep Borrell, đã mô tả một cách chán nản như một “cuộc đối thoại của những người khiếm thính”. Bây giờ họ đang cố gắng một lần nữa, nhưng triển vọng có vẻ ảm đạm. Thất bại với EU có thể sẽ tác động mạnh ở Bắc Kinh, đặc biệt là trong bối cảnh căng thẳng ngày càng tăng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Đỉnh cao của quan hệ EU-Trung Quốc đã đến vào cuối năm 2020 khi hai bên ký một hiệp ước đầu tư được chờ đợi từ lâu, khiến Hoa Thịnh Đốn phải ngán ngẩm. Mỗi bên trở về đều vui mừng, ca ngợi tiềm năng của thỏa thuận. Nhưng mọi thứ nhanh chóng đổ vỡ.
Lo ngại về vi phạm nhân quyền ở khu vực Tân Cương của Trung Quốc đã khiến EU trừng phạt Trung Quốc. Bắc Kinh sau đó đã trả đũa bằng cách trừng phạt các nhà lập pháp, học giả Âu Châu và những người khác. Đáp lại, EU đã đóng băng thỏa thuận mà các đại diện của mình vừa ký kết.
Khi các nhà đàm phán gặp nhau vào tháng Tư năm ngoái, bế tắc vẫn tiếp tục. Mặc dù cả phía Âu Châu và Trung Quốc đều đặt nhiều hy vọng, các cuộc đàm phán không đi đến đâu. Từ phía Âu Châu, tất nhiên, có những lo ngại hiện hữu về Tân Cương. Vào tháng Tư, EU đã nêu ra lời bác bỏ của Bắc Kinh lên án cuộc xâm lược gần đây của Nga vào Ukraine. EU cũng gặp rắc rối bởi các lệnh trừng phạt mà Trung Quốc đã áp dụng đối với Lithuania, một thành viên của EU, vì đã chào đón một phái đoàn ngoại giao Đài Loan.
Các đại diện của Bắc Kinh phản đối những điểm này, nhấn mạnh rằng các cuộc đàm phán bỏ qua địa chính trị và tập trung hoàn toàn vào thương mại và đầu tư. EU đã từ chối những ràng buộc như vậy. Không có gì ngạc nhiên khi ông Borrell mô tả các cuộc nói chuyện một cách gay gắt như ông đã làm.
Các vị trí vẫn không thay đổi trong vòng đàm phán tiếp theo này. Theo Đại sứ EU tại Trung Quốc Nicolas Chapuis, Âu Châu không thể ký một thỏa thuận đầu tư trong khi các biện pháp trừng phạt trả đũa của Trung Quốc đối với các nhà lập pháp EU và các nước khác vẫn được áp dụng.
Ông gợi ý rằng Bắc Kinh có thể lôi kéo Âu Châu nhượng bộ nếu nước này đơn phương thực hiện các điều khoản trong dự thảo thỏa thuận đầu tư vào cuối năm 2020. Nhưng khi nói về điều này, ông Chapuis nhanh chóng nói thêm rằng Bắc Kinh rất khó tuân theo lời khuyên như vậy.
Trong khi đó, các vấn đề kinh tế mới đã nảy sinh làm chia rẽ các bên hơn nữa. Các nhà đàm phán EU muốn Bắc Kinh mở cửa thị trường Trung Quốc nhiều hơn cho các doanh nghiệp Âu Châu. Đặc biệt là về các vấn đề mua sắm công, ông Chapuis nói rõ rằng EU không thể mở thầu cho các công ty Trung Quốc như Bắc Kinh muốn, trong khi Trung Quốc loại trừ các công ty Âu Châu khỏi hoạt động mua sắm công của mình, tất nhiên là như vậy.
Một lần thứ ba không đạt được thỏa thuận với Âu Châu giờ đây sẽ tác động xấu ở Bắc Kinh, đặc biệt là vì giới lãnh đạo Trung Quốc nhận thức sâu sắc về tâm lý bài Trung Quốc ngày càng tăng ở Hoa Kỳ. Tổng thống (TT) Joe Biden, mặc dù đã vận động chống lại tất cả những gì cựu TT Donald Trump nói và làm, nhưng vẫn giữ nguyên mức thuế của ông Trump đối với Trung Quốc. Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Katherine Tai đã nói rõ rằng thuế quan sẽ được giữ nguyên cho đến khi Bắc Kinh tuân thủ thỏa thuận thương mại mà họ đã ký với Tòa Bạch Ốc của ông Trump vào đầu năm 2020.
Đúng là ông Biden đã nói về việc nới lỏng một số loại thuế quan này, nhưng rõ ràng là động lực của ông ấy liên quan nhiều đến việc giảm bớt áp lực lạm phát trong nước của Hoa Kỳ hơn là bất kỳ sự dịu bớt nào đối với Trung Quốc. Trong khi đó, Quốc hội Hoa Kỳ đang xem xét một số điều luật có thể đơn phương hạn chế quan hệ thương mại và đầu tư Mỹ-Trung.
Đặc biệt là xét về tình trạng quan hệ không mấy tích cực với Hoa Kỳ, Bắc Kinh phải cảm thấy có lợi ích lớn trong việc đạt được tiến bộ với Âu Châu. Xét cho cùng, EU vẫn là một thị trường lớn hơn Mỹ và là một đối tác thương mại quan trọng hơn đối với Trung Quốc, bất chấp những vấn đề đã nảy sinh trong 18-24 tháng qua.
Đối với tất cả những điều này, Bắc Kinh chắc chắn sẽ chùn bước nếu tiến bộ với Âu Châu đồng nghĩa với sự nhượng bộ, đặc biệt là những nhượng bộ đơn phương kiểu như ông Chapuis ám chỉ. Do đó, sự tiến bộ là rất khó có khả năng xảy ra. Sự nhượng bộ dường như trái với hiến pháp của Bắc Kinh. Có vẻ như mối quan hệ EU-Trung Quốc-đang diễn ra giống như mối quan hệ Mỹ-Trung.
Quan điểm trong bài viết này là của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của The Epoch Times.
Ông Milton Ezrati là một biên tập viên cộng tác với The National Interest, một chi nhánh của Trung tâm Nghiên cứu Vốn Con người tại Đại học Buffalo (SUNY), và là nhà kinh tế trưởng của Vested, công ty truyền thông có trụ sở tại New York. Cuốn sách mới nhất của ông là “Thirty Tomorrows: The Next Three Decades of Globalization, Demographics, and How We Will Live” (“Ba Mươi Ngày Mai: Ba Thập Niên Tiếp Theo của Toàn Cầu Hóa, Nhân Khẩu Học, và Cách Chúng Ta Sẽ Sống”.)
