BÀI VIẾT CHUYÊN SÂU: Ngành chăn nuôi heo của Trung Quốc gặp khó khăn do bất ổn tài chính
Bối cảnh ngành chăn nuôi heo của Trung Quốc đang thay đổi khi ngành này gặp khó khăn do tình trạng sụt giảm giá cả kéo dài.
Ngành chăn nuôi heo của Trung Quốc tiếp tục gặp khó khăn trong năm nay, khi một trong những công ty lớn là Aonong Biotech (Tập đoàn Công nghệ Sinh học Phúc Kiến Ngạo Nông) đứng bên bờ vực phá sản. Những rắc rối của công ty này nêu bật những thách thức lớn hơn trong ngành công nghiệp chăn nuôi đầy biến động, nơi nhiều doanh nghiệp đang phải chật vật với những khoản lỗ đáng kể và một tương lai bất ổn.
Các nhà phân tích cho rằng các vấn đề của Aonong Biotech — và của ngành thịt heo Trung Quốc nói chung — là do sự gián đoạn của cái được gọi là “chu kỳ thịt heo” — sự tăng giảm theo chu kỳ của nguồn cung và giá cả trong ngành thịt heo.
Hôm 08/03, Aonong Biotech đã thông báo một thông tin nghiêm túc rằng Tòa án quận Hương Thành đã chấp nhận một đơn yêu cầu tái cấu trúc từ cổ đông kiểm soát của họ, Aonong Investment (Công ty TNHH Đầu tư Ngạo Nông). Nếu những nỗ lực tái cấu trúc thất bại thì công ty này phải đối diện với nguy cơ mất khả năng thanh toán.
Công ty đang gặp khó khăn này, từng được ca ngợi là ngôi sao đang lên trong lĩnh vực chăn nuôi heo, được thành lập vào năm 2011, và ban đầu là chuyên về thức ăn cho heo trước khi mở rộng sang lĩnh vực chăn nuôi heo. Sau khi niêm yết vào năm 2017, công ty đã phát triển rất nhanh chóng, nhờ động lực từ các chiến lược mở rộng mạnh mẽ và đòn bẩy tài chính. Đến năm 2022, giá trị thị trường của công ty này chạm mức gần 3.48 tỷ USD, mang lại cho công ty danh hiệu “Vua Heo.”
Tuy nhiên, vận may của công ty đã suy giảm mạnh khi giá thịt heo vẫn tiếp tục giảm và không quay trở lại như mong đợi, dẫn đến những thách thức trong hoạt động và thua lỗ đáng kinh ngạc. Trong ba năm, Aonong Biotech đã lỗ lũy kế hơn 765 triệu USD, riêng năm 2023 chứng kiến khoản lỗ khoảng 417 triệu USD.
Ngoài việc tiếp tục thua lỗ về hiệu quả hoạt động, Aonong Biotech hiện phải đối diện với nguy cơ bị hủy niêm yết, với dự báo hiệu quả hoạt động năm 2023 vẽ ra một bức tranh ảm đạm về dự kiến lỗ ròng và tài sản của cổ đông ở mức âm. Các khoản nợ quá hạn của công ty đối với các tổ chức tài chính đã tăng lên khoảng 236 triệu USD, trong khi những yêu cầu kiện tụng và trọng tài đã làm tăng thêm các khoản nợ tài chính của công ty.
Với tỷ lệ tài sản trên nợ mới nhất tăng vọt lên 89.41%, cộng với khoản lỗ ít nhất 237 triệu USD trong quý 4/2023, Aonong Biotech đang rơi vào tình trạng khó khăn nghiêm trọng, với mức nợ vượt quá tài sản.
Những nỗ lực trước đây của cổ đông nắm quyền kiểm soát, ông Ngô Hữu Lâm (Wuyou Lin), nhằm ngăn chặn sự sụp đổ của công ty thông qua các thỏa thuận cho vay cầm cố phần vốn góp (equity pledge) và bán cổ phần đã tỏ ra là vô ích, khi toàn bộ cổ phần của Aonong Biotech do Aonong Investment và ông Ngô Hữu Lâm đang nắm giữ hiện đều đã bị phong tỏa theo lệnh của tòa án.
Hơn nữa, theo kiểm toán, tài sản ròng của Aonong Biotech cho năm 2023 là âm, đẩy công ty này đến gần nguy cơ bị hủy niêm yết.
Khi giá thịt heo không có dấu hiệu phục hồi và nợ tiếp tục gia tăng, cuộc đấu tranh sinh tồn của Aonong Biotech càng nhấn mạnh tình trạng bấp bênh của ngành chăn nuôi heo Trung Quốc.
Dịch tả heo châu Phi và sự trỗi dậy của các trang trại lớn
Kể từ năm 2018, ngành chăn nuôi heo của Trung Quốc đã quay cuồng trước những tác động của dịch tả heo châu Phi (ASF), đỉnh điểm là sự phá sản hàng loạt của các nông dân chăn nuôi heo tư nhân quy mô vừa và nhỏ do các biện pháp phòng chống dịch nghiêm ngặt. Các chính sách như trợ cấp tài chính và thuế chủ yếu đã mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp chăn nuôi heo quy mô lớn, khiến các cơ sở nhỏ hơn ngày càng rơi vào tình trạng căng thẳng tài chính.
Do nhiều người chăn nuôi heo quy mô nhỏ đã phá sản, nên giai đoạn 2019-2020 chứng kiến sự bùng nổ của các doanh nghiệp chăn nuôi heo quy mô lớn. ASF và các biện pháp liên quan nhằm ngăn chặn dịch bệnh này đã làm đẩy nhanh xu hướng hình thành các trang trại lớn.
Các khu vực nông thôn từng do các trang trại gia đình thống lĩnh đã chứng kiến sự gia tăng của các cơ sở như trang trại heo 26 tầng do Công ty Chăn nuôi Hiện đại Hồ Bắc Trung Tân Khai Duy (Zhongxin Kaiwei) điều hành ở ngoại ô một ngôi làng nông thôn gần sông Dương Tử.
Bên trong kiến trúc giống như một tòa nhà chung cư này, heo được nuôi trong môi trường công nghệ cao hoàn chỉnh với camera độ phân giải cao và có một trung tâm chỉ huy, nơi các kỹ thuật viên mặc đồng phục giám sát hoạt động của những vật nuôi này.
Một báo cáo của tờ New York Times năm ngoái đã mô tả siêu trang trại này như sau: “Mỗi tầng hoạt động giống như một trang trại khép kín dành cho các giai đoạn khác nhau trong vòng đời của heo con: một khu vực dành cho heo nái, một phòng dành cho heo con, nơi chăm sóc heo con và không gian vỗ béo lũ heo.”
Tổn thất lan rộng, nợ gia tăng trên toàn ngành
Tuy nhiên, chăn nuôi heo quy mô lớn có được nhờ nguồn tài chính to lớn đã làm tăng thêm rủi ro nợ trong toàn ngành. Sự bùng nổ xây dựng các trang trại chăn nuôi heo rất lớn đã khiến thị trường rơi vào tình trạng dư cung, khiến giá giảm sâu hơn nữa.
Năm 2023, giá thịt heo không tăng trở lại như kỳ vọng mà duy trì ở mức thấp trong suốt năm. Giá thịt heo vẫn ở dưới mức chi phí trong một thời gian dài, khiến người chăn nuôi heo chịu thiệt hại đáng kể trong năm.
Tính đến ngày 31/01/2023, có 22 doanh nghiệp chăn nuôi heo niêm yết cổ phiếu hạng A đã công bố dự báo hiệu quả hoạt động cho năm 2023 và không công ty nào trong số này thực sự có lãi. 18 doanh nghiệp chăn nuôi heo niêm yết ghi nhận khoản lỗ ròng cho công ty mẹ (net loss attributable to parent) từ khoảng 3.5 đến 4 tỷ USD.
Ngay cả những đại công ty trong ngành như Muyuan Foods (Công ty Thực phẩm Mục Nguyên), Wens Foodstuff Group (Tập đoàn Thực phẩm Ôn Thị), và New Hope Group (Tập đoàn Tân Hy Vọng) cũng không tránh khỏi việc phải đối mặt với khoản lỗ dự kiến vượt quá 10 tỷ nhân dân tệ (1.4 tỷ USD).
Wens Foodstuffs đã báo cáo khoản lỗ ròng khoảng 881 triệu USD vào năm 2023, trong khi Muyuan Foods ghi nhận khoản lỗ hàng năm đầu tiên kể từ năm 2009, với khoản lỗ dự kiến khoảng 640 triệu USD. New Hope đã bán một số tài sản nhưng dự kiến sẽ lỗ 646 triệu USD.
Tỷ lệ tài sản trên nợ ngày càng leo thang cho thấy sức khỏe tài chính của các doanh nghiệp chăn nuôi heo đang ngày càng xấu đi. Các công ty này vốn dĩ đã phải chịu tổn thất thảm trọng do xu hướng suy thoái chung rộng lớn hơn của thị trường chứng khoán Trung Quốc trong ba năm qua.
Tính đến quý 3/2023, tổng nợ của 20 doanh nghiệp chăn nuôi heo niêm yết, bao gồm cả các đại công ty trong ngành, đã ở mức xấp xỉ 63.389 tỷ USD, với tỷ lệ nợ chung là 66.7%. 15 doanh nghiệp trong số này đã chứng kiến xu hướng tỷ lệ nợ tăng lên, báo hiệu căng thẳng tài chính ngày càng gia tăng.
Tập đoàn Chính Bang (Zhengbang Group), được mệnh danh là “Vua Heo” của tỉnh Giang Tây, đã không chịu nổi áp lực ngày càng tăng khi báo cáo khoản lỗ hàng năm chạm mức gần 19 tỷ nhân dân tệ (2.64 tỷ USD) cho năm 2021, và trở thành nạn nhân lớn đầu tiên của chu kỳ thịt heo này. Sau khi tái tổ chức hậu phá sản và được một tập đoàn thuộc nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi heo lớn Twins Group của Trung Quốc tiếp quản, công ty này vẫn suýt bị hủy niêm yết, minh chứng cho mức độ nghiêm trọng của tình trạng khó khăn trong ngành.
Việc thắt chặt dòng tiền càng làm tăng thêm thách thức cho các doanh nghiệp chăn nuôi heo, làm tăng thêm những khó khăn của họ trong việc vay được tài chính trong bối cảnh nợ nần và thua lỗ ngày càng gia tăng.
Cuộc khủng hoảng đang diễn ra đã làm tan vỡ hy vọng về sự đảo ngược thường thấy trong chu kỳ thịt heo truyền thống, vì giá thịt heo không có dấu hiệu phục hồi. Giá thịt heo hiện tại vẫn ở mức thấp bất chấp những kỳ vọng, mặc dù đặc trưng của ngành là những biến động mang tính chu kỳ.
Sản lượng heo tăng vọt sau dịch tả heo châu Phi năm 2019 dẫn đến tình trạng dư thừa công suất. Theo Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc, tổng sản lượng thịt heo của Trung Quốc năm 2023 đạt 57.94 triệu tấn, mức cao nhất kể từ năm 2015. Sản lượng thịt heo tăng cao, cùng với làn sóng đóng cửa nhà hàng do suy thoái kinh tế và thay đổi hành vi tiêu dùng, đã dẫn đến dư thừa trong sản xuất thịt heo, khiến ngành này càng lún sâu hơn vào tình trạng khó khăn.
Hơn nữa, tác động của đại dịch, bao gồm thiệt hại đáng kể về nhân mạng, đồng nghĩa với việc nhu cầu ăn uống và theo đó là lợi tức của ngành tiêu dùng giảm đi, khiến những động lực cung-cầu trong ngành thịt heo càng phức tạp hơn.
‘Một bước ngoặt dường như vẫn xa vời’
Dữ liệu gần đây từ Bộ Nông nghiệp và Nông thôn Trung Quốc cho thấy số lượng heo nái sinh sản của Trung Quốc đã giảm đáng kể vào cuối tháng 01/2024 xuống còn 40.67 triệu con, đánh dấu mức giảm lớn nhất trong chu kỳ hiện tại.
Mặc dù ban đầu sự sụt giảm này từng làm dấy lên hy vọng lạc quan về việc chu kỳ thịt heo sẽ đảo chiều, nhưng những điều chỉnh chính sách gần đây đã phần nào khiến những kỳ vọng này giảm bớt.
Hôm 01/03, Bộ Nông nghiệp và Nông thôn Trung Quốc đã thông báo điều chỉnh giảm chỉ tiêu quốc gia cho số lượng heo nái sinh sản thông thường từ 41 triệu con xuống còn 39 triệu con, báo hiệu rằng năng lực sản xuất hiện tại vẫn ở mức cao mặc dù số lượng heo nái tồn kho đã giảm.
Các doanh nghiệp chăn nuôi heo và các nhà đầu tư cũng lo lắng về thịt heo nhập cảng. Trong năm 2024, Trung Quốc dự kiến sẽ nhập cảng thịt heo từ 21 quốc gia, với lượng nhập cảng dự kiến là 21 triệu con heo.
Các ước tính từ Liên minh Doanh nghiệp Công nghiệp Thịt heo Quốc gia Nga cho thấy xuất cảng thịt heo sang Trung Quốc có khả năng tăng đột biến, với dự báo đạt 25,000 tấn vào năm 2024 và tăng hàng năm lên 200,000 tấn trong vòng 2 đến 3 năm tới.
Trong khi đó, xuất cảng thịt heo của Hoa Kỳ sang Trung Quốc đã chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể, với xuất cảng thịt heo sang Trung Quốc tăng 69% so với cùng thời kỳ năm ngoái vào tuần thứ bảy của năm 2024.
Khi áp lực dòng tiền đè nặng lên các doanh nghiệp chăn nuôi heo trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng trì trệ, triển vọng về chu kỳ thịt heo kéo dài đặt ra những thách thức sinh tồn khó khăn cho các doanh nghiệp đang phải chịu gánh nặng đòn bẩy và chi phí hoạt động cao.
Gần đây, một người trong ngành nói với ấn phẩm thời sự Time Weekly rằng nhiều doanh nghiệp đã dựa vào thu nhập trong quá khứ để tồn tại. “Nhiều công ty chăn nuôi heo dựa vào số tiền kiếm được trước đây để tồn tại cho đến bây giờ. Họ đã trải qua sóng to gió lớn. Nếu không thể trụ được, họ sẽ bỏ cuộc,” người trong ngành đến từ miền nam Trung Quốc này cho biết.
Ông Mike Sun, cố vấn đầu tư Bắc Mỹ và chuyên gia về Trung Quốc, nói với The Epoch Times hôm 08/03 rằng “sau khi chu kỳ thịt heo ban đầu bị phá vỡ, dường như sự xuất hiện của một bước ngoặt vẫn còn xa vời. Nếu doanh nghiệp chăn nuôi heo chịu thua lỗ lớn và nợ nần chồng chất vượt quá tài sản, họ có thể buộc phải tuyên bố phá sản và tiến hành tái cấu trúc.”
Vân Du biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
