Báo cáo: Giá xăng cao có thể mang lại lợi thế lớn cho Đảng Cộng Hòa
QUẬN CAM, California – Các nhà kinh tế tại Đại học Chapman dự đoán Đảng Cộng Hòa sẽ chứng kiến mức tăng 53 ghế trong Hạ viện tại bầu cử giữa kỳ và giá xăng cao có thể là lý do.
“Có một mối tương quan giữa giá khí đốt và kết quả bầu cử,” Chủ tịch danh dự Jim Doti của Đại học Chapman cho biết hôm 23/06 tại sự kiện Cập nhật Dự báo Kinh tế của trường ở Quận Cam, California.
Ông Doti cho biết đảng chính trị của một tổng thống thường mất ghế trong Hạ viện trong bầu cử giữa kỳ. Các ngoại lệ duy nhất kể từ năm 1946 là các cuộc bầu cử giữa kỳ thời các cựu tổng thống Bill Clinton và George W. Bush. Ông nói, giá xăng đều ở mức thấp trong cả hai sự kiện này.
“Khi quý vị có giá xăng thấp hơn, đó là hai cuộc bầu cử mà đảng của tổng thống thực sự giành được ghế,” ông Doti nói.
Giá xăng vẫn ở mức cao kỷ lục, chạm mức trung bình 6.59 USD ở California trong tuần từ 20-26/06.
Nhóm nghiên cứu đã xem xét các mối tương quan với mức độ lạm phát chung, vốn không ảnh hưởng đến số ghế bị mất, và tăng trưởng kinh tế quốc gia, vốn có ảnh hưởng nhỏ, ông nói.
Không nghi ngờ gì nữa, Đảng Cộng Hòa sẽ chiếm đa số với độ chênh lệch cao trong Hạ viện vào năm tới và có thể giành lại Thượng viện, ông Doti nói. Điều này có thể làm phức tạp thêm cuộc suy thoái tiềm tàng mà ông Doti dự đoán sẽ xảy ra vào cuối năm nay hoặc giữa năm 2023.
Ông Doti nói: “Khi suy thoái xảy ra, tổng thống sẽ gặp nhiều khó khăn hơn trong việc ban hành luật tài khóa để giúp chúng ta thoát khỏi nó.”
Suy thoái là nhất định
Đất nước cũng sẽ phải đối mặt với một cuộc suy thoái có thể xảy ra sớm nhất vào cuối năm, theo báo cáo triển vọng kinh tế bán niên của trường đại học.
“Tôi nghĩ rất có thể cuộc suy thoái này sẽ xảy ra từ đầu đến giữa năm sau,” ông Doti cho biết. “Thậm chí có một khả năng nhỏ là nó có thể xảy ra vào cuối năm nay.”
Theo báo cáo, cuộc suy thoái tiềm tàng này đang được thúc đẩy bởi nỗ lực của chính phủ liên bang nhằm kiềm chế giá cả đang tăng.
Theo ông Doti, việc Hội đồng Dự trữ Liên bang tăng lãi suất và sự sụt giảm mạnh trong chi tiêu của chính phủ sẽ kết hợp lại với nhau để thổi bùng lên một cuộc suy thoái.
Thông thường, sự khởi đầu của một cuộc suy thoái xảy ra khoảng hai năm rưỡi sau khi lãi suất tăng.
Fed bắt đầu tăng lãi suất lần đầu tiên sau bốn năm vào tháng Ba. Theo sau mức tăng 0.25 điểm phần trăm này là hai lần tăng nữa, với 0.5 điểm phần trăm trong tháng Năm và 0.75 điểm phần trăm trong tháng Sáu.
Các quan chức dự kiến sẽ có nhiều đợt tăng lãi suất hơn trong năm nay, kết thúc với lãi suất quỹ liên bang là 3.4% — mức cao nhất kể từ tháng 01/2008.
Chi tiêu của chính phủ liên bang giảm mạnh cũng sẽ góp phần vào suy thoái kinh tế, ông Doti nói. Chính phủ sẽ giảm chi tiêu từ 3 ngàn tỷ USD trong năm tài chính trước xuống mức dự kiến 1.1 ngàn tỷ USD trong năm tài chính này và xuống đến mức 800 tỷ USD trong năm tài chính 2022–2023.
Báo cáo cho biết: “Mức độ của những lần cắt giảm thâm hụt này lớn chưa từng có và chắc chắn sẽ làm gia tăng áp lực giảm chi tiêu và do đó làm tăng khả năng xảy ra suy thoái sớm nhất là vào giữa năm 2023.”
Theo báo cáo, lạm phát dự kiến sẽ giảm nhẹ so với mức 8.6% đạt được trong tháng Năm. Các nhà kinh tế dự đoán lạm phát sẽ giảm trên 6% vào cuối năm nay. Sự sụt giảm tăng trưởng sẽ tiếp tục ít nhất là đến năm 2023 khi Fed tiếp tục giảm lượng nắm giữ trái phiếu chính phủ và chứng khoán được bảo đảm bằng tài sản thế chấp.
Theo ông Doti, mức giảm trung bình của thị trường chứng khoán trong thời kỳ suy thoái là 33%. Hiện tại, thị trường đang giảm 21%, có nghĩa là thị trường vẫn có thể giảm thêm 16% nữa trước khi phục hồi trở lại thành thị trường giá lên.
Phục hồi từ đại dịch
Ông Doti cho biết California vẫn chưa phục hồi hoàn toàn sau suy thoái do COVID-19. Sau khi đạt đỉnh 17.7 triệu việc làm vào năm 2019, tổng số việc làm trong tiểu bang chỉ đạt 17.2 triệu trong năm nay — thấp hơn nửa triệu so với mức cao trước đại dịch và thấp hơn 0.8%.
Ngược lại, Florida đã vượt qua số lượng việc làm trước đại dịch, báo cáo thêm 2.6% việc làm.
Ông Doti cho biết trong báo cáo rằng, sự khác biệt có thể là do so với Florida thì chính sách COVID-19 ở California nghiêm ngặt hơn.
Tăng trưởng việc làm của California dự kiến sẽ tăng với tốc độ nhanh hơn trong năm nay khi nhiều người lao động thất nghiệp quay trở lại lực lượng lao động, nhưng tình trạng đó có thể chỉ duy trì trong thời gian ngắn.
Năm ngoái, tiểu bang này đã mất khoảng một nửa phần trăm dân số — tức khoảng 200,000 người — nhiều hơn lượng bù lại do sự gia tăng nhờ sinh sản và nhập cư.
Ông Doti cho biết, hầu hết những người dân California rời khỏi tiểu bang đang tìm kiếm các tiểu bang có mức thuế thấp hơn. Nhưng họ có thể đang rời đi để theo đuổi công việc của mình.
Ông Doti nói: “56% số người rời đi đang hướng đến các tiểu bang không có thuế thu nhập tiểu bang.”
Đây có thể là kết quả của việc các doanh nghiệp chuyển ra khỏi tiểu bang, ông nói.
Trong một cuộc khảo sát, ⅔ số giám đốc điều hành (CEO) đã xếp hạng California là nơi bất lợi hoặc bất lợi nhất vì nhà ở, thuế tiểu bang, và quan hệ lao động nằm ngoài tầm với.
“Người dân không rời bỏ tiểu bang vì thuế,” ông Doti nói. “Tôi có xu hướng nghĩ như thế này hơn: họ đang chạy theo công việc vì các doanh nghiệp đang rời bỏ tiểu bang và mang người dân theo cùng.”
Ông nói: 40% CEO được khảo sát cho biết họ đang có kế hoạch rời California.
Quận Cam có thể sẽ hơi tụt hậu một chút so với tiểu bang về tăng trưởng việc làm trong năm nay. Các nhà kinh tế dự báo tăng trưởng của quận sẽ đạt 5.1% so với mức tăng trưởng 5.5% của tiểu bang. Phần lớn sự tăng trưởng này được thúc đẩy bởi sự phục hồi sau COVID của việc làm trong ngành giải trí và khách sạn.
Từ năm 2015 đến năm 2022, Quận Cam đạt mức tăng trưởng việc làm 7.2%, vượt qua mức 5.5% ở Los Angeles, nhưng tụt lại phía sau hầu hết các thành phố khác của California.
Các vấn đề nhà ở
Ông Doti cho biết, năm 2022, thu nhập trung bình của các gia đình ở Quận Cam giảm 15% – thấp hơn so với mức cần thiết để đủ điều kiện mua một ngôi nhà trong quận.
Ông Doti nói: “Người dân không còn đủ khả năng chi trả nữa.”
Thị trường nhà ở đang sôi động của quận dự kiến sẽ chậm lại vì có ít nhà hơn trên thị trường và số nhà mới đang được xây dựng giảm khoảng gần 1,000. Tỷ lệ thế chấp cao hơn cũng sẽ làm giảm giá nhà.
Theo báo cáo, giá nhà ở dự kiến sẽ giảm 12% vào giữa năm 2023. Nhưng điều đó có thể không làm cho chi phí nhà ở phải chăng hơn vì lãi suất thế chấp sẽ tăng lên khi lãi suất tăng.
Ông Doti cho biết trong 2-4 năm tới, các nhà kinh tế kỳ vọng lãi suất sẽ bắt đầu giảm trở lại.
