Các doanh nghiệp ngoại quốc thận trọng đầu tư vào Trung Quốc khi cạnh tranh vi mạch Mỹ-Trung leo thang
Hoa Kỳ đã tăng cường nỗ lực nhằm ngăn chặn Trung Quốc tiếp cận với chất bán dẫn và kỹ thuật sản xuất vi mạch tiên tiến, khiến cuộc cạnh tranh chiến lược giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc ngày càng leo thang.
Sau khi Hoa Kỳ thông qua Đạo luật CHIPS hôm 06/09, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã công bố “Chiến lược cho Quỹ ‘CHIPS cho Hoa Kỳ’” (“Strategy for the CHIPS for America Fund”), một khoản đầu tư 50 tỷ USD để thúc đẩy tăng trưởng dài hạn trong ngành công nghiệp chất bán dẫn nội địa nhằm hỗ trợ an ninh quốc gia và kinh tế của Hoa Kỳ.
Trong cuộc họp báo tại Tòa Bạch Ốc hôm 06/09, Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Gina Raimondo nhấn mạnh rằng các công ty kỹ thuật nhận ngân sách từ chương trình CHIPS không được phép xây dựng các cơ sở kỹ thuật tiên tiến hoặc hiện đại hàng đầu ở Trung Quốc trong 10 năm. Những “hàng rào bảo vệ” này càng hạn chế Trung Quốc có được các kỹ thuật tiên tiến từ các nhà sản xuất vi mạch.
Những nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm hạn chế Trung Quốc tiếp cận với các kỹ thuật chất bán dẫn tiên tiến bắt đầu bằng việc chính phủ Tổng thống Trump xử phạt đại công ty viễn thông Trung Quốc Huawei do lo ngại về an ninh quốc gia của Hoa Kỳ.
Các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ đã làm chậm đáng kể ngành kỹ thuật cao của Trung Quốc
Báo cáo tài chính nửa đầu năm 2022 của Huawei cho thấy tỷ suất lợi nhuận ròng của hãng giảm mạnh từ 9.8% xuống 5.0%, cho thấy thu nhập ròng giảm đáng kể.
Người sáng lập công ty Nhậm Chính Phi (Ren Zhengfei) được cho là đã nói với các nhân viên hồi cuối tháng Tám trong một bản ghi nhớ nội bộ bị rò rỉ rằng hãy chuẩn bị “sinh tồn” trong viễn cảnh nền kinh tế toàn cầu ảm đạm.
Theo hãng thông tấn South China Morning Post (SCMP), ông Nhậm đã viết trong bản ghi nhớ rằng, “Mười năm tới sẽ là một giai đoạn đau đớn trong lịch sử, khi nền kinh tế thế giới đi vào suy thoái … Huawei cần hạn chế bất kỳ dự báo quá lạc quan nào và biến sự sinh tồn của mình trở thành tín điều quan trọng nhất trong ba năm tới.”
Tháng 05/2019, Hoa Kỳ đã đưa Huawei vào danh sách các tổ chức bị trừng phạt của mình, ngăn chặn các công ty Hoa Kỳ cung cấp sản phẩm cho Huawei mà không được Bộ Thương mại Hoa Kỳ cho phép. Do đó, Google đã ngừng hợp tác với Huawei, và các thiết bị Huawei bị từ chối quyền truy cập vào các bản cập nhật của Android.
Tháng 05/2020, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã đưa ra các quy định mới yêu cầu bất kỳ vi mạch bán dẫn nào được sản xuất bằng công nghệ và thiết bị của Hoa Kỳ trước tiên phải được Hoa Kỳ chấp thuận trước khi có thể bán cho Huawei.
Do Trung Quốc không có khả năng sản xuất vi mạch tiên tiến trong nước, các lệnh trừng phạt gia tăng của Hoa Kỳ đã tạo ra tình trạng đình trệ tại các nhà máy sản xuất vi mạch gia công cho Huawei.
Sự thiếu hụt vi mạch cũng đã ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh linh kiện xe hơi đang phát triển của Huawei.
Tháng 05/2021, Giám đốc điều hành Huawei Dư Thừa Đông (Yu Chengdong) cho biết trên nền tảng xã hội Trung Quốc WeChat rằng để có được một vi mạch trị giá 20 nhân dân tệ (khoảng 3 USD), hiện Huawei phải trả khoảng 2,500 nhân dân tệ (khoảng 375 USD).
Ông Dư nói: “Một chiếc xe hơi cần tới 9 vi mạch như vậy, và [công ty] không thể chấp nhận mức tăng giá quá cao này.”
Corerain, một công ty trí tuệ nhân tạo (AI) hàng đầu của Trung Quốc, cho biết trên trang web của mình rằng hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) vi mạch của Trung Quốc hiện đang trong giai đoạn phát triển nhanh chóng nhưng vẫn còn một “khoảng cách rõ ràng” về sản xuất so với các xưởng đúc tiên tiến trên thế giới.
Corerain cho biết trong báo cáo: “Sản xuất vi mạch đòi hỏi thiết bị cao cấp như máy quang khắc, và Trung Quốc gặp nhiều nan giải trong [việc mua] thiết bị và vật liệu.”
Hoa Thịnh Đốn thắt chặt kiểm soát
Trung Quốc đã trở thành quốc gia tiêu thụ vi mạch lớn nhất thế giới do quy mô thị trường điện tử nội địa và là cơ sở sản xuất toàn cầu cho toàn bộ các ngành công nghiệp.
Để kìm hãm sự tăng trưởng của họ, Hoa Thịnh Đốn đã tăng cường nỗ lực hạn chế Bắc Kinh tiếp cận kỹ thuật vi mạch tiên phong.
Hoa Thịnh Đốn được cho là đã thông báo cho các nhà sản xuất vi mạch có trụ sở tại Hoa Kỳ là NVIDIA Corp. và Advanced Micro Devices (AMD) rằng họ không được bán các loại vi mạch tiên tiến nhất cho Trung Quốc (kể cả Hồng Kông) và Nga để giảm khả năng các kỹ thuật này được sử dụng để sản xuất vũ khí.
Trong một hồ sơ pháp lý gửi tới Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC), NVIDIA cho biết, hôm 26/08, chính phủ Hoa Kỳ đã áp đặt một yêu cầu cấp phép mới đối với “các mạch tích hợp A100 và H100 sắp tới của Công ty” xuất cảng sang Trung Quốc và Nga. Lệnh cấm có hiệu lực ngay lập tức.
Căng thẳng về vi mạch ngày càng leo thang phản ánh bang giao Mỹ-Trung đang xấu đi. Do đó, ngày càng nhiều công ty Mỹ hoạt động tại Trung Quốc trở nên do dự và thận trọng hơn trong việc đầu tư thêm vào Trung Quốc.
Tuy nhiên, để chống lại viễn cảnh kinh tế tồi tệ, chính quyền Trung Quốc được cho là đã công bố dữ liệu đầu tư ngoại quốc sai lệch để tạo ra ảo tưởng về dòng vốn ngoại quốc tăng lên.
Trung Quốc công bố dữ liệu sai sự thật về tâm lý thị trường
Hồi tháng Tám, Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ-Trung Quốc, một tổ chức bất vụ lợi có trụ sở tại Hoa Kỳ, đã công bố “Khảo sát Thành viên năm 2022” (pdf). Báo cáo này dựa trên các phản hồi từ 117 công ty thành viên.
Hầu hết những tổ chức được khảo sát là các đại công ty đa quốc gia có trụ sở chính tại Hoa Kỳ và đã hoạt động tại Trung Quốc trên 20 năm.
Báo cáo tiết lộ rằng hơn một nửa số công ty được khảo sát đã tạm dừng, trì hoãn, hoặc hủy bỏ những kế hoạch đầu tư vào Trung Quốc do chính sách ứng phó đại dịch COVID-19 hà khắc của nước này.
Tâm lý thị trường tương tự cũng được Phòng Thương mại Liên minh Âu Châu tại Trung Quốc (European Chamber) xác định dựa trên “Khảo sát Niềm tin Kinh doanh năm 2022”, được công bố hôm 20/06.
Bà Bettina Schoen-Behanzin, Phó chủ tịch European Chamber, cho biết trong báo cáo: “Ngày càng nhiều doanh nghiệp Âu Châu đình chỉ các khoản đầu tư vào Trung Quốc và tái đánh giá vị thế của họ trên thị trường khi họ chờ xem tình trạng bấp bênh này sẽ tiếp diễn trong bao lâu.”
Bà nói thêm rằng “nhiều doanh nghiệp đang hướng tới các điểm đến khác cho các dự án trong tương lai.”
Mặc dù cả Hoa Kỳ và Âu Châu đều cho thấy tâm lý thị trường ở Trung Quốc suy giảm đáng kể, nhưng dữ liệu do Bộ Thương mại Trung Quốc công bố hôm 18/08 lại cho thấy điều ngược lại.
Dữ liệu cho thấy “thực tế sử dụng vốn đầu tư nước ngoài” của đất nước trong 7 tháng nay đã tăng 17.3% so với cùng thời kỳ năm ngoái.
Tuy nhiên, theo một phân tích của hãng thông tấn Bloomberg được công bố hôm 06/09, Hồng Kông là “nguồn” của 76% khoản đầu tư ngoại quốc được tuyên bố là “thực sự được sử dụng” của Trung Quốc. Đầu tiên, nguồn vốn ngoại quốc này đến Hồng Kông và sau đó được chuyển hướng vào Trung Quốc đại lục.
Hơn nữa, 75% khoản đầu tư mới dành này cho lĩnh vực dịch vụ chứ không phải lĩnh vực sản xuất cao cấp như Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã tuyên bố.
Từ lâu, chính quyền Trung Quốc đã bị cáo buộc là thường xuyên cung cấp dữ liệu sai sự thật hoặc gây hiểu nhầm.
Ngay cả ở trong nước, hồi tháng Năm, Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc đã xác định ít nhất 116 doanh nghiệp ở ba tỉnh liên quan đến các vi phạm về dữ liệu.
Khánh Ngọc biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
