Chuyên gia kinh tế: Tình hình các nước Phi Châu có thể tồi tệ hơn khi Bắc Kinh xóa các khoản vay
Bắc Kinh công bố kế hoạch xóa 23 khoản vay không lãi suất cho 17 quốc gia Phi Châu đáo hạn vào cuối năm 2021. Người dân Trung Quốc đã phản ứng bằng những lời khiển trách chưa từng có trên mạng, trong khi một nhà phân tích cảnh báo về cái bẫy đằng sau vẻ hào phóng của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ).
Hôm 18/08, Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị đã đưa ra quyết định của Bắc Kinh tại hội nghị truyền hình Diễn đàn Hợp tác Trung Quốc-Phi Châu (FOCAC).
Ông Vương khẳng định đây là hành động cụ thể của ĐCSTQ để thực hiện và thúc đẩy “hợp tác Vành đai và Con đường chất lượng cao”.
Tuy nhiên, người dân Trung Quốc đã bác bỏ tuyên bố này. Một nhà phân tích cũng nghi ngờ rằng quyết định này sẽ chỉ khiến các nước Phi Châu rơi vào tình trạng kinh tế tồi tệ hơn.
Quyết định không được ủng hộ
Mặc dù chưa biết chính xác số nợ được miễn nhưng một bài báo trực tuyến của Trung Quốc cho biết tổng các khoản vay của Trung Quốc ở Phi Châu là 145 tỷ USD vào cuối năm 2020.
Quyết định mới nhất của Bắc Kinh đã thu hút nhiều chỉ trích trên mạng xã hội Trung Quốc.
Một người đã viết, “Những kẻ phản bội, đây là những tên trộm quốc gia thực sự!”
Một người khác nói, “Chi hàng ngàn tỷ RMB để các anh em Phi Châu ủng hộ ‘một Trung Quốc’, đây là phong cách của một quốc gia lớn.”
Một cư dân mạng hỏi: “Người Trung Quốc bình thường cũng có thể xóa các khoản nợ của họ không?”
Một bài đăng khác cho biết: “Một lũ lười biếng mượn tiền của mẹ tôi, hết lần này đến lần khác… Tôi nợ mẹ tôi 300 tệ tiền Wifi, nhưng bà ấy lập tức ném tôi vào xà lim tối thui! Tôi nghi ngờ bà ấy không thực sự là mẹ tôi.”
Kể từ khi thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa), ĐCSTQ đã sử dụng viện trợ nước ngoài để đạt được sự công nhận ngoại giao của mình ngay cả khi quốc gia này đang trải qua nạn đói 3 năm.
Tuy nhiên, lần này ĐCSTQ thực sự tự đưa mình “đi ngược lại ý chí của 1.4 tỷ người”, như một cư dân mạng bình luận.
Ông Trần (bí danh), một cư dân Thượng Hải, giải thích rằng có nhiều người không đồng tình với chính sách đối ngoại của ĐCSTQ.
Ông nói, “Thật là sai lầm khi tiếp tục làm điều này. Đất nước bị thiệt hại nặng nề về kinh tế vì đại dịch, nay đập Tam Hiệp thiếu nguồn phát điện, thậm chí Nhà máy sản xuất Xe hơi Thượng Hải phải tạm ngừng sản xuất một tuần… tiền đi đâu rồi? … Đó là các khoản cho vay không lãi suất, bây giờ tất cả đã bị xóa sổ,… Cộng với nhiều dự án chưa hoàn thành trong Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI); mọi người có cảm giác thực sự tồi tệ về việc này.”
Ngoại giao dollar
Nhà kinh tế học Davy Jun Hoàng giải thích rằng ĐCSTQ đã chọn thời điểm xóa các khoản vay để phù hợp với mục đích của họ, đó là giành được sự ủng hộ ngoại giao từ các nước Phi Châu.
Theo một bản tin của truyền thông Trung Quốc, Đại sứ Malawi tại Trung Quốc, ông Allan Joseph Chintedza, đã hoan nghênh hành động của Bắc Kinh và nói rằng mọi người tham gia hội nghị đều nhắc lại sự ủng hộ của họ đối với chính sách một Trung Quốc.
Chính sách một Trung Quốc là lập trường của ĐCSTQ về chủ quyền của CHND Trung Hoa dưới danh nghĩa Trung Quốc, và khẳng định rằng quốc gia này kiểm soát Đài Loan.
Ông Hoàng tin rằng sự cạnh tranh địa chính trị của ĐCSTQ — quyền phát ngôn ngôn ở Tây Phi — với phương Tây, cũng là một phần lý do cho cử chỉ ngoại giao này.
Hồi tháng Sáu, các nhà lãnh đạo G7 đã cam kết huy động 600 tỷ USD trong vòng 5 năm để tài trợ cho cơ sở hạ tầng cần thiết ở các nước đang phát triển. Năm ngoái, Liên minh Âu Châu đã công bố kế hoạch đầu tư 300 tỷ € (khoảng 299.9 tỷ USD) trong vòng 6 năm cho cơ sở hạ tầng toàn cầu. Cả hai kế hoạch đều được coi là đối thủ của BRI của Trung Quốc.
BRI của Trung Quốc, một kế hoạch cơ sở hạ tầng toàn cầu, được biết là đã tàn phá các nước đang phát triển với các khoản nợ chồng chất cùng với cơ sở hạ tầng không bền vững và các dự án chưa hoàn thành.
Hồi tháng Tám, khi Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken thăm Nam Phi, Tòa Bạch Ốc cũng đã phát hành “Chiến lược Hoa Kỳ hướng tới Phi Châu cận Sahara” (pdf) — một lời hứa mang lại lợi ích dân chủ và an ninh. “Chiến lược này vạch ra bốn mục tiêu nhằm thúc đẩy các ưu tiên của Hoa Kỳ cùng với các đối tác khu vực ở Phi Châu cận Sahara trong năm năm tới”.
Thông cáo nói rằng ĐCSTQ “coi khu vực này là một đấu trường quan trọng để… thúc đẩy các lợi ích thương mại và địa chính trị hạn hẹp của chính mình… và làm suy yếu mối quan hệ của Hoa Kỳ với các dân tộc và chính phủ Phi Châu”.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao của ĐCSTQ Uông Văn Bân đã phản đối tuyên bố của Hoa Kỳ bằng cách nói rằng không ai được “bôi nhọ và phỉ báng mối quan hệ hợp tác Trung-Phi”.
Tình hình tồi tệ hơn
Ông Hoàng giải thích rằng ĐCSTQ đã hoạch định chiến lược cho vay của mình. Trong chính sách ngoại giao bẫy nợ của ĐCSTQ, có những biện pháp săn mồi như quyền tiếp cận các mỏ địa phương, nhà máy điện, bến cảng, v.v., được tính vào khía cạnh kinh tế của một khoản vay.
Ngoài ra còn có các khía cạnh chính trị của khoản vay đó. Ông Hoàng nói: “Trong việc ký kết hiệp định, có nhiều phần cho vay với lãi suất thấp và cho vay không lãi suất; và các khoản vay không lãi suất hầu hết được thiết lập với các nhu cầu chính trị.”
Ông Hoàng dự đoán rằng các hình thức nợ mới sẽ đi kèm với việc xóa nợ.
Ông cho biết sẽ có các cuộc đàm phán thương mại không được tiết lộ, điều này sẽ chỉ làm cho tình hình tồi tệ của các nước Phi Châu này thêm trầm trọng.
Ông Hoàng đã tiết lộ mục đích của BRI theo nguồn tin nội bộ của ĐCSTQ: BRI là một âm mưu được tính toán cẩn trọng — không phải là lợi nhuận và lỗ ròng bề ngoài trên sổ sách. Ông Hoàng nói: “ĐCSTQ sẽ không cho phép các nước đối tác có được sự thịnh vượng thực sự.”
Để so sánh, BRI giống như một con voi cày ruộng. Khi con vật bước lên đất, nó càng nèn chặt đất hơn. Ông nói, đó là, voi sẽ chỉ làm cho đồng ruộng khó trồng hơn và do đó gây ra năng suất cây trồng kém hơn.
Sau khi ĐCSTQ được xóa nợ, các nước đối tác Phi Châu này có khả năng trở nên phụ thuộc nhiều hơn về mặt tài chính vào ĐCSTQ.
Ông Hoàng cho hay: “Tài chính sẽ sụp đổ, … và họ sẽ chỉ trở nên nghèo hơn.”
Cô Mary Hong đã đóng góp cho The Epoch Times từ năm 2020. Cô đã đưa tin về các vấn đề nhân quyền và chính trị của Trung Quốc.
