ĐCH: Chính phủ TT Biden đã phớt lờ lời khuyên của quân đội trong đợt rút quân khỏi Afghanistan
Đảng Cộng Hòa hứa sẽ điều tra thêm nếu họ giành lại được Hạ viện.
Trong một báo cáo mới, các thành viên Đảng Cộng Hòa (ĐCH) trong Ủy ban Đối ngoại Hạ viện đã nêu chi tiết những hành động được cho là sai lầm và những tuyên bố được cho là sai sự thật của Bộ Ngoại giao và Tòa Bạch Ốc về việc rút quân khỏi Afghanistan và cam kết sẽ điều tra vấn đề này nếu Đảng Cộng Hòa giành lại Hạ viện vào tháng 11.
Sau 20 năm chiến đấu với nhóm khủng bố Taliban ở Afghanistan, từ sớm trong nhiệm kỳ tổng thống của mình, Tổng thống Joe Biden đã quyết định rút toàn bộ quân đội Hoa Kỳ khỏi khu vực này.
Các nhà phê bình cho rằng ông Biden đã liều lĩnh rút khỏi đất nước đó trước kỷ niệm 20 năm các cuộc tấn công khủng bố ngày 11/09/2001 và bất chấp lưỡng đảng đều kêu gọi gia hạn thời gian rút quân, dù thế nào đi nữa ông vẫn tiến hành. Khi Hoa Kỳ rút lui, lực lượng Taliban đã tỏa ra khắp quốc gia này, khiến những người dân Afghanistan cố gắng chạy thoát khỏi đất nước một cách hoảng loạn và trong một số trường hợp là liều mạng.
Trong cuộc hỗn loạn đó, nhiều người Mỹ cũng bị bỏ lại.
Các cảnh quay từ Phi trường Quốc tế Hamid Karzai (HKIA) ở Kabul, nơi diễn ra hầu hết các nỗ lực di tản, đã khiến sự yêu mến của cử tri đối với ông Biden bị giảm sút nghiêm trọng.
Theo cuộc thăm dò ý kiến hàng ngày về tổng thống của Rasmussen, sự yêu mến dành cho ông Biden bắt đầu giảm rõ rệt ngay khi Afghanistan sụp đổ, và trong năm đó kể từ cuộc rút quân, thì sự yêu mến này đã không trở lại mức trước đó.
Giờ đây, các thành viên Đảng Cộng Hòa do Dân biểu Michael McCaul (Cộng Hòa-Texas), thành viên cao cấp của Ủy ban Đối ngoại Hạ viện dẫn đầu, đã công bố một báo cáo cáo buộc rằng nguyên nhân dẫn đến những hậu quả của đợt rút quân đó là do một loạt những hành động và tính toán sai lầm của chính phủ Tổng thống Biden và Bộ Ngoại giao.
Báo cáo dài khoảng 120 trang của Đảng Cộng Hòa nêu rõ: “những lựa chọn được đưa ra trong các hành lang quyền lực ở thủ đô Hoa Thịnh Đốn đã dẫn đến những kết cục bi thảm nhưng có thể tránh được: 13 quân nhân thiệt mạng, sinh mạng của nhiều người Mỹ vẫn đang gặp nguy hiểm, các mối đe dọa đối với an ninh nội địa của chúng ta ngày càng tăng, danh tiếng ở hải ngoại bị lu mờ trong nhiều năm tới, và khuyến khích kẻ thù trên khắp toàn cầu.”
Tổng thống Biden đã bỏ qua lời khuyến cáo từ những cố vấn và đồng minh
Trong báo cáo này, các thành viên Đảng Cộng Hòa cho biết hậu quả nói trên một phần là do Tổng thống Biden đã từ chối nghe theo lời khuyên của những quan chức cao cấp và những đồng minh ngoại quốc, những người kêu gọi Hoa Kỳ duy trì sự hiện diện hạn chế tại Afghanistan.
Các thành viên Đảng Cộng Hòa cho biết ông Biden đã đưa ra những lý do “không chính xác” cho việc rút quân — một thực tế mà họ cho rằng ông Biden có thể đã biết khi trình bày trước công chúng Hoa Kỳ.
Các thành viên Đảng Cộng Hòa viết: “Trong bài diễn văn tuyên bố Hoa Kỳ sẽ rút quân vô điều kiện khỏi Afghanistan, Tổng thống Biden nói rõ quyết định này dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm cả: Tham vấn và tư vấn từ cả các đồng minh của chúng ta và các cố vấn quân sự cao cấp Hoa Kỳ; Rút quân là lựa chọn duy nhất nếu chúng ta không muốn quay lại cuộc chiến với Taliban; Các lực lượng Afghanistan có khả năng bảo vệ đất nước của họ mà không cần bất kỳ sự hỗ trợ quân sự trực tiếp nào từ Hoa Kỳ; Thỏa thuận Doha 2020 do chính phủ cựu Tổng thống Trump đàm phán đã buộc phải tiến hành cuộc rút quân này; và Hoa Kỳ đã hoàn thành nhiệm vụ là tiêu diệt Osama bin Laden và xóa sổ al Qaeda.”
“Tuy nhiên, phe thiểu số của Ủy ban Đối ngoại Hạ viện hiện tin rằng tất cả những điều trong tuyên bố này đều không chính xác,” báo cáo cho biết. “Thậm chí tệ hơn nữa, Tổng thống Biden có thể đã biết rằng chúng không chính xác khi ông đưa ra lý lẽ của mình trước người dân Mỹ hồi tháng 04/2021.”
Thay vào đó, họ chỉ ra bằng chứng và lời khai chứng minh rằng các quan chức quân sự Hoa Kỳ và các đồng minh quốc tế đều kêu gọi tiếp tục sự hiện diện nào đó trong khu vực.
“Có rất nhiều bằng chứng, bao gồm cả lời khai trực tiếp từ các nhà lãnh đạo quân sự Hoa Kỳ và các đồng minh hàng đầu của NATO rằng họ ủng hộ việc tiếp tục khai triển dựa trên những điều kiện ở Afghanistan. Họ tin rằng phương án tốt nhất là giữ nguyên một phái đoàn cố vấn và chống khủng bố gồm 2,500 quân nhân Hoa Kỳ cùng 6,000 quân phần lớn thuộc lực lượng NATO.”
Hơn 800 người Mỹ được giải cứu kể từ đó
Báo cáo trên của ĐCH tại Hạ viện cho biết từ khi Taliban tiếp quản, hơn 800 người Mỹ đã được giải cứu khỏi nước này, một mức tăng đáng kể so với báo cáo của ĐCH tại Thượng viện trước đó thông báo rằng đến ngày 14/12/2021, có 479 người Mỹ đã được giải cứu (pdf).
Điều này có nghĩa là hơn 300 người Mỹ đã được đưa ra khỏi Afghanistan chỉ trong 8 tháng qua — một con số lớn gấp ba lần con số mà Bộ Ngoại giao và các quan chức của ông Biden tuyên bố vẫn bị mắc kẹt ở nước này ngay sau khi thủ đô Kabul thất thủ.
Báo cáo trên cho biết, vào cuối mùa hè năm 2021 thì mọi chuyện càng ngày càng rõ ràng hơn rằng Afghanistan sắp sửa rơi vào tay Taliban, trong khi ông Biden và các quan chức Bộ Ngoại giao của ông ban đầu tuyên bố rằng, mặc dù có bằng chứng ngược lại, Hoa Kỳ sẽ không chấm dứt sự hiện diện tại quốc gia này cho đến khi mọi công dân Hoa Kỳ muốn rời khỏi nước này đã rời đi.
Một điệp khúc phổ biến của Tòa Bạch Ốc vào thời điểm đó là: “Chúng tôi sẽ ở lại để đem toàn bộ những người đó rời khỏi.”
Nhưng sau khi rút quân, Ngoại trưởng Antony Blinken thừa nhận rằng ít nhất 100 người Mỹ vẫn còn ở lại nước này. Theo số lượng các cuộc di tản tăng mạnh kể từ báo cáo của các thành viên Đảng Cộng Hòa tại Thượng viện nói trên, con số 100 này là sự đánh giá thấp vô cùng nghiêm trọng từ phía Bộ Ngoại giao.
Các thành viên Đảng Cộng Hòa bị từ chối cung cấp thông tin, hứa hẹn về các cuộc điều tra
Trong bản ghi nhớ của riêng họ về báo cáo kể trên, Tòa Bạch Ốc cho biết báo cáo này “chứa đầy những mô tả không chính xác, thông tin chọn lọc thiên lệch, và tuyên bố sai sự thật.” Các thành viên Đảng Cộng Hòa đã lưu ý trong bản báo cáo rằng việc Bộ Ngoại giao từ chối cung cấp cho họ các tài liệu và dữ liệu được yêu cầu đã cản trở phần lớn năng lực điều tra của họ.
Báo cáo cho biết: “Bộ Ngoại giao đã phớt lờ những nỗ lực nhằm có được tài liệu được yêu cầu và các yêu cầu phỏng vấn được ghi chép lại với các quan chức chủ chốt ra quyết định rút quân và [hoạt động sơ tán không chiến đấu]. Cũng như cho đến nay, Ủy ban Đối ngoại Hạ viện chỉ tổ chức một phiên điều trần cởi mở cùng toàn bộ ủy ban, với một quan chức cao cấp của chính phủ Tổng thống Biden về cuộc rút quân khỏi Afghanistan.”
Tóm lại, các thành viên Đảng Cộng Hòa nói, “Kể từ khi tổng thống ra tuyên bố rút quân toàn bộ, hầu như chính phủ Tổng thống Biden đã lãng phí bốn tháng đó, không lên kế hoạch đầy đủ cho cuộc tiếp quản đã lường trước của Taliban.”
“Việc không lường trước được lượng người tị nạn tăng vọt tại phi trường Kabul … mặc dù quân đội đánh giá Kabul có nguy cơ rơi vào tay Taliban, cùng với số lượng nhân viên Hoa Kỳ được điều động ban đầu không đủ, đã châm ngòi nổ cho những cảnh tượng hỗn loạn rúng động toàn thế giới, trong đó có những hình ảnh về những người Afghanistan thiệt mạng do rơi từ trên cao xuống.”
Nếu họ giành lại được Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11, thì các thành viên Đảng Cộng Hòa đã nói rõ rằng họ sẽ gửi trát yêu cầu Bộ Ngoại giao cung cấp những tài liệu và thông tin mà họ đã bị từ chối cho đến nay.
Báo cáo này cho biết: “Phe thiểu số của Ủy ban tin rằng cần phải có một cuộc kiểm tra kỹ lưỡng hơn để tìm ra câu trả lời đầy đủ rằng sự việc đã xảy ra như thế nào và làm thế nào để bảo đảm những việc như thế này không xảy ra một lần nữa.”
Ông McCaul: Hoàn toàn không lên kế hoạch
Trong một lần xuất hiện trong chương trình “Face the Nation” của CBS hôm 14/08, Dân biểu McCaul cho biết cuộc rút quân đó là kết quả của việc hoàn toàn không lên kế hoạch.
“Đã không có kế hoạch nào cả,” ông nói. “Ngay cả trước đó, tôi nghĩ rằng Bộ Ngoại giao có lẽ không có đủ nguồn lực cần thiết để thực hiện một cuộc di tản với quy mô và sự ác liệt như thế này. Họ có 36 viên chức lãnh sự tại HKIA đang cố gắng giải quyết cho hàng trăm ngàn người.”
Ông McCaul đã thuật lại sự thất vọng xét về phía quốc hội trong vấn đề này, nói rằng ông và các nhà lập pháp khác đã nói rõ rằng việc rút quân nhanh như vậy sẽ dẫn đến kết thúc một cách thảm hại. Ông McCaul cho biết, bất chấp những lời khuyên can từ cả Đảng Cộng Hòa và Đảng Dân Chủ yêu cầu Tổng thống Biden xem xét lại, Tòa Bạch Ốc vẫn khăng khăng vẽ nên “một bức tranh đầy màu hồng” mà không ăn nhập gì với tình hình thực tế tại Afghanistan.
Ông McCaul cho biết Tòa Bạch Ốc tuyên bố rằng “sẽ không có chuyện chúng tôi di tản nhân viên đại sứ quán bằng trực thăng như chúng tôi đã làm ở Việt Nam,” lưu ý rằng trên thực tế, đây chính xác là những gì đã xảy ra vào lúc cuối cuộc rút quân ở Afghanistan.
“Cộng đồng tình báo đã nắm bắt đúng tình hình. Vì vậy, không có thất bại về phía tình báo, cũng như Ngũ Giác Đài. Họ đã nói đúng. Vấn đề là do Tòa Bạch Ốc và Bộ Ngoại giao đang vờ như không nghe thấy, không muốn tin vào những gì [các cơ quan khác] đang nói, và do đó đã không lập kế hoạch đầy đủ.”
Tòa Bạch Ốc phủ nhận
Trong một bản ghi nhớ trả lời báo cáo này, Tòa Bạch Ốc phủ nhận những cáo buộc của các thành viên Đảng Cộng Hòa đối với ông Biden.
Bản ghi nhớ này do phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia đồng thời là cựu nhân viên Ủy ban Quốc gia Đảng Dân Chủ Adrienne Watson viết, tuyên bố rằng báo cáo của các thành viên Đảng Cộng Hòa nói trên “mang tính đảng phái” cũng như báo cáo này “đầy những mô tả không chính xác, thông tin được chọn lọc thiên lệch, và tuyên bố sai sự thật.”
Bản ghi nhớ lặp lại tuyên bố thường được ông Biden và các đồng minh của ông trích dẫn rằng việc rút quân hầu như không thể tránh khỏi do một thỏa thuận mà cựu Tổng thống Donald Trump đã ký kết trong năm cuối cùng của nhiệm kỳ, hứa hẹn sẽ rút quân.
Bản ghi nhớ cho biết: “Thỏa thuận năm 2020 của cựu Tổng thống Trump với Taliban đã trao quyền cho Taliban, khiến những đối tác của chúng ta trong chính phủ Afghanistan suy yếu, đồng thời cam kết rút quân đội của chúng ta vài tháng sau khi Tổng thống Biden nhậm chức — mà không có kế hoạch rõ ràng cho những gì sẽ xảy ra tiếp theo.”
Một số nhà phê bình của Đảng Cộng Hòa đã phản bác rằng mấu chốt vấn đề không nằm ở chỗ bản thân việc rút quân mà là cách thực thi việc rút quân.
Ông Watson cũng bác bỏ các tuyên bố của các Đảng Cộng Hòa rằng việc rút quân đã làm suy yếu Hoa Kỳ trên vũ đài thế giới và khuyến khích các kẻ thù của đất nước, thay vào đó cáo buộc ông Trump đã làm tổn hại thanh danh của Hoa Kỳ khi ông ấy còn đương nhiệm.
