Dự thảo ngân sách năm 2023 của California: Khó khăn đang đến
Mỗi năm, văn bản quan trọng nhất của chính phủ California là đề xướng ngân sách tháng Một của thống đốc. Đề xướng ngân sách tháng Một cho năm tài khóa 2023-2024 này, vốn bắt đầu từ ngày 01/07, sẽ được Thống đốc Gavin Newsom công bố trong tuần (09-15/01).
Ngân sách tháng Một chuẩn bị mọi yếu tố cần thiết cho các cuộc đàm phán ngân sách kéo dài cho đến khi có Bản sửa đổi tháng Năm của thống đốc — “Bản sửa đổi tháng Năm” theo cách nói của thành phố Sacramento. Sau đó là một cuộc chạy đua nước rút để thông qua các dự luật ngân sách trước hạn chót ngày 15/06 trong Hiến Pháp California.
Khi có dòng thu nhập dồi dào chảy vào ngân khố, như trong thập niên trước, Cơ quan lập pháp và thống đốc sẽ dễ dàng đàm phán các khoản mục và đáp ứng thời hạn nêu trên. Tôi nhớ Thống đốc Grey Davis từng đưa bản ngân sách đầu tiên của ông thông qua Cơ quan lập pháp chỉ vài phút sau nửa đêm ngày 15/06/1999, việc này về mặt chuyên môn là vi phạm Hiến Pháp, và ông ấy đã châm biếm rằng, “Đủ tốt cho công việc của chính phủ!”
Đối với những ai trong quý vị chưa bao giờ làm việc trong chính phủ — thì lần đầu tiên tôi được nghe câu nói này là vào bốn thập niên về trước trong Lục quân Hoa Kỳ — có nghĩa là không ai kỳ vọng những hiệu suất của khu vực tư nhân trong công việc của chính phủ.
Đó là một năm mà ngân sách tăng 15% so với năm trước, lên tới 66.5 tỷ USD cho ngân quỹ chung này. Năm sau đó, ngân sách này đã tăng trở lại, lên đến 78.1 tỷ USD. Nhưng chẳng bao lâu sau, cuộc suy thoái dot-com xảy ra vào năm 2000, những khoản thâm hụt lớn đe dọa, và ngân sách này phải cắt giảm tới 76.8 tỷ dollar cho năm 2001-2002. Ông Davis đã bị bãi nhiệm và được thay thế bởi Thống đốc Arnold Schwarzenegger, người đã hứa sẽ “cho nổ tung những két sắt” hoang phí của chính phủ.
Ông ấy đã thành công trong vòng ba năm, duy trì ngân sách hợp lý. Ngân sách chỉ tăng lên 79.8 tỷ dollar vào năm 2004-2005. Nhưng rồi ông ấy cũng phải chịu thua chứng nghiện chi tiêu. Khoản ngân sách tiếp theo của ông cho năm 2005-2006 đã tăng vọt lên 91.6 tỷ dollar. Sau đó, một lần nữa, ngân sách này tăng lên đến 101.4 tỷ dollar trong năm 2006-2007, lần đầu tiên phá vỡ ngưỡng 100 tỷ dollar.
Đó là một thời khắc thú vị. Cơ quan lập pháp thực sự đã Thông Qua một khoản ngân sách hơn 100 tỷ dollar. Sau đó, ông Arnold khăng khăng rằng con số này quá cao, và phải được “giảm” xuống còn 101.4 tỷ dollar — tức là, con số này lẽ ra sẽ còn tăng nữa. Thượng nghị sĩ tiểu bang Tom McClintock (Cộng Hòa), hiện là một thành viên Hạ viện Hoa Kỳ, đã nói đùa với tôi rằng, “Các cơn địa chấn cứ đến liên tục.” Tôi đoán ông Schwarzenegger, người đã đánh cược tiền thù lao đóng phim của mình vào một đế chế địa ốc trị giá 450 triệu dollar, sẽ đàm phán tốt hơn trong chuyện làm ăn tư nhân của mình.
Khi cuộc suy thoái không thể tránh khỏi xảy ra vào năm 2007, giờ đây được gọi là Cuộc khủng hoảng Cho vay thế chấp Dưới chuẩn, các khoản thâm hụt lớn đã quay trở lại. Ngân sách 101.4 tỷ dollar đó đã được cắt giảm xuống còn 87.2 tỷ dollar cho năm 2009-2010.
Năm 2008, ngân sách đã được ký vào ngày 23/09, trễ nhất từ trước đến nay. Hồi tháng 01/2009, ông Schwarzenegger, người đã đắc cử với lời hứa không tăng thuế, đã thông qua mức tăng thuế kỷ lục 13 tỷ dollar.
May mắn thay, ngày nay có một lớp đệm vốn không tồn tại trong những thời kỳ suy thoái trước đó. Quỹ Phòng ngừa Rủi ro (Rainy Day) của tiểu bang và Tài khoản Ổn định Hệ thống Trường Công lập, còn được gọi là Quỹ Phòng ngừa Rủi ro theo Dự luật 98 (Prop 98 Rainy Day Fund), trị giá tổng cộng lên tới 30 tỷ dollar.
Tháng Mười Một năm ngoái, Nhà phân tích Lập pháp (Legislative Analyst) phi đảng phái đã cảnh báo về một khoản thâm hụt sắp xảy ra, điều mà tôi đã viết trên The Epoch Times trong bài “Thặng dư 100 tỷ dollar biến thành khoản thâm hụt 24 tỷ dollar.”
Ông Newsom sẽ sớm cung cấp cho chúng ta ước tính mới của ông ấy. Trong những năm gần đây, ông đã hạ thấp ngân sách dự kiến để bảo đảm an toàn. Ví dụ, đề xướng ngân sách tháng Một năm ngoái (2022) dự kiến một khoản thặng dư 45.7 tỷ dollar. Thặng dư thực tế hóa ra lại cao gấp hai lần con số đó. Đó là một mẹo mà ông học được khi đảm nhận vai trò phó thống đốc cho Thống đốc Jerry Brown, người luôn cẩn trọng với các khoản ngân sách. Và ông Newsom, với tư cách là thị trưởng của San Francisco từ năm 2004-2011, chắc chắn đã theo dõi khi các ông Davis và Schwarzenegger chứng kiến sự nghiệp của họ kết thúc bằng những thảm họa ngân sách.
Trong khi đó, tình trạng sa thải trong ngành công nghệ cao vẫn tiếp tục, làm giảm doanh thu dự kiến của ngân khố tiểu bang, đồng thời làm tăng chi phí cho bảo hiểm thất nghiệp và phúc lợi. Những tin tức mới nhất:
- Amazon đang sa thải 18,000 nhân viên trên toàn quốc. Mặc dù có trụ sở chính ở Seattle, nhưng công ty này lại có sự hiện diện lớn ở Thung lũng Silicon để lập trình, và mọi nơi ở California để phân phối.
- Salesforce, nhà tuyển dụng lớn nhất của San Francisco, đang sa thải 8,000 nhân viên.
- Tesla, với một nhà máy vẫn đặt tại Fremont sau khi trụ sở chính chuyển đến Texas, đang dự trù sa thải nhân viên. Cổ phiếu của họ đã giảm trong năm qua. Các nhà phê bình cho rằng việc CEO Elon Musk mua lại Twitter đã làm chuyển hướng sự chú ý của ông. Nhưng hầu như tất cả các cổ phiếu của các công ty công nghệ đều giảm giá mạnh. Tesla thực sự không phải là một công ty xe hơi, mà là một công ty sản xuất pin công nghệ cao gắn liền với một nền tảng xe hơi.
Không còn nghi ngờ gì nữa, nhiều đợt sa thải hơn sẽ xảy ra. Tiểu bang này đã tự ràng buộc mình vào vòng quay doanh thu từ các triệu phú và tỷ phú ở Thung lũng Silicon. Với việc Thung lũng Silicon, như cách nói của người dân địa phương, hiện đang rơi vào một thung lũng giá trị (tức giá trị rơi vào vùng trũng — người dịch), tiểu bang sẽ gặp khó khăn. Các trận chiến trong Cơ quan lập pháp sẽ không phải là làm thế nào để chi tiêu với một khoản thặng dư, mà là làm thế nào để cắt giảm chi tiêu — và liệu có nên tăng thuế hay không và làm thế nào để tăng.
Đó sẽ là một năm đau đớn [đối với hầu bao].
Doanh Doanh biên dịch
Quyc vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
