Gan nhiễm mỡ khiến não già sớm, 2 cách cải thiện theo Trung y
Hiện nay, tỷ lệ người mắc bệnh gan nhiễm mỡ ngày càng cao, có thể nói đây là căn bệnh về gan phổ biến nhất. Gan nhiễm mỡ tuy không có triệu chứng rõ ràng nhưng sẽ âm thầm khiến não bộ bị lão hóa sớm và teo đi. Tuy nhiên, Trung y có thể cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ thông qua các dược liệu và huyệt đạo.
Kích thước bụng có thể tiết lộ bạn có bị gan nhiễm mỡ hay không
Gan nhiễm mỡ có thể được chia đơn giản thành hai loại: loại thứ nhất là gan nhiễm mỡ do uống quá nhiều rượu, loại thứ hai là gan nhiễm mỡ không do rượu, cũng là loại gan nhiễm mỡ phổ biến nhất.
Ông Hứa Trung Nghiêm (Xu Zhongyan), Phó giám đốc Phòng khám Trung y Hàn Bổ Thế Gia tại Đài Loan cho biết, có hai nguyên nhân gây ra bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu: Một là tiêu thụ quá nhiều calo, hai là tiêu hao quá ít calo; cả hai đều có liên quan đến chế độ sinh hoạt hàng ngày.
Chế độ ăn
Chất béo dự trữ trong gan chủ yếu là chất béo trung tính, là kết quả của chế độ ăn uống nhiều dầu và nhiều đường. Uống rượu bia thường xuyên cũng dễ bị gan nhiễm mỡ, rất nhiều người thích ăn gà rán với bia, đây là một tổ hợp tạo thành gan nhiễm mỡ rất nguy hiểm.
Ông Hứa Trung Nghiêm nhắc nhở rằng, việc tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu tinh bột ngoài bữa ăn chính sẽ là gánh nặng cho cơ thể về lâu dài. Giới hạn bình thường là một bát cơm trong một bữa, nếu bổ sung các thực phẩm giàu tinh bột như bánh quy, bánh mì, súp đậu đỏ, súp đậu xanh làm đồ ăn nhẹ thì không nên ăn quá nhiều.
Yếu tố sinh hoạt
Con người hiện đại thường ngồi lâu một chỗ, lười vận động, tiêu hao quá ít calo, đây cũng là nguyên nhân dẫn đến gan nhiễm mỡ. Ngoài ra, các yếu tố như căng thẳng, thức khuya, sinh hoạt và nghỉ ngơi không bình thường sẽ khiến quá trình trao đổi chất diễn ra chậm lại, mỡ không được tiêu hao và sẽ tích tụ trong cơ thể. Gan có nhiệm vụ giải độc và dự trữ năng lượng, nên lượng mỡ thừa sẽ được tích lại ở gan.
Thông thường, cả người béo phì và người cân nặng bình thường đều có thể bị gan nhiễm mỡ. Một số người chân tay không mập, thân hình bình thường nhưng bụng lại to, thì rất có khả năng là đã bị gan nhiễm mỡ.
Những người béo bụng tức là mỡ ở trong nội tạng khá nhiều. Mặc dù không thể đánh đồng mỡ bụng với cholesterol và triglyceride, nhưng ông Hứa Trung Nghiêm quan sát trên lâm sàng phát hiện rằng, bệnh nhân gan nhiễm mỡ thường có bụng khá to.
Vì gan nhiễm mỡ hầu như không có triệu chứng trong giai đoạn đầu và giữa, cho nên thông thường mọi người trong khi kiểm tra sức khỏe mới phát hiện ra. Trong quá trình khám sức khỏe, mọi người có thể siêu âm để kiểm tra xem có bị gan nhiễm mỡ hay không. Ông Hứa Trung Nghiêm bổ sung thêm rằng xét nghiệm máu không nhất định có thể phát hiện được gan nhiễm mỡ, chất béo trung tính trong máu có thể không cao vì phần lớn chúng đã được lưu trữ trong gan.
Gan nhiễm mỡ khiến bạn già đi nhanh hơn?
Gan nhiễm mỡ không chỉ tiềm ẩn nguy cơ xơ gan, ung thư mà còn khiến não bị lão hóa sớm, teo nhỏ.
Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí y khoa JAMA Neurology vào tháng 1 năm 2018 cho thấy, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu có liên quan đáng kể đến thể tích não nhỏ hơn.
Nghiên cứu này xem xét sự khác biệt về tổng thể tích não của 766 người, phát hiện ra rằng bệnh nhân gan nhiễm mỡ có não già hơn những người gan không nhiễm mỡ là 4.2 tuổi. Trong số những đối tượng thử nghiệm dưới 60 tuổi, thì não của những người bị gan nhiễm mỡ đã già hơn 7.3 tuổi.
Ông Hứa Trung Nghiêm cho biết phát hiện này cũng phù hợp với lý luận của Trung y. Ông giải thích, gan nhiễm mỡ là tượng trưng cho can âm (khí âm trong gan) đã thay đổi; Trung y giảng can thận đồng nguyên (gan và thận là cùng một nguồn gốc), can âm sẽ ảnh hưởng đến thận âm, khiến cho thận âm cũng xuất hiện vấn đề. Mà thận âm lại liên quan đến các thành phần của dịch tủy và não.
Ông suy đoán rằng khi có nhiều chất béo trung tính trong gan, đồng nghĩa với việc tỷ lệ chất béo trung tính rải rác trong cơ thể cũng cao hơn, cũng có nghĩa là có nhiều chất béo trung tính hơn trong mạch máu, như thế việc cung cấp chất dinh dưỡng cho não sẽ có vấn đề.
2 cách theo Trung y đẩy lùi gan nhiễm mỡ
Nếu kéo dài trong nhiều năm mà không được điều trị, bệnh gan nhiễm mỡ có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng cho sức khỏe.Tuy nhiên, vẫn còn thời gian để đảo ngược tình trạng gan nhiễm mỡ trước khi nó tiến triển thành xơ gan.
Tây y hiện nay chủ yếu khuyến khích người bệnh kiểm soát chế độ ăn uống, giảm cân và vận động để cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ. Còn Trung y thì điều trị gan nhiễm mỡ bằng các dược liệu có tác dụng giảm mỡ, hoạt huyết và loại bỏ huyết ứ. Ông Hứa Trung Nghiêm cho biết, sau khi dùng các dược liệu Trung y khoảng 3 tháng là bệnh nhân có thể được cải thiện. Có bệnh nhân sau 3 tháng đi siêu âm thì thấy gan nhiễm mỡ đã chuyển từ mức độ trung bình sang mức độ nhẹ.
Các dược liệu thúc đẩy lưu thông máu và loại bỏ huyết ứ như Đan sâm và Tam thất có thể thúc đẩy tuần hoàn máu và chuyển hóa của gan, đồng thời có tác dụng bài trừ chất béo trung tính ra ngoài. Tuy nhiên, những loại dược liệu này không thích hợp cho tất cả mọi người, đặc biệt là những người đang dùng thuốc chống đông máu như người bệnh cao huyết áp, bệnh tim mạch. Để thúc đẩy quá trình trao đổi chất, an toàn nhất vẫn là dựa vào tập thể dục.
Các loại thảo dược tiêu mỡ dưới đây có thể thích hợp cho mọi người sử dụng theo thể trạng của mình:
Sơn tra (táo gai): Dược tính thiên ôn (ấm), thích hợp với người có thể trạng lạnh và dễ bị tiêu chảy.
Lạc thần hoa (Bụp giấm): Dược tính thiên hàn (lạnh), thích hợp dùng cho người hỏa khí, dễ bị táo bón.
Mỗi ngày lấy 5-7 gam sơn tra hoặc bụp giấm cho vào 500-700ml nước, sau khi đun sôi là có thể uống được.
Ông Hứa Trung Nghiêm cho biết sơn tra và bụp giấm có thể làm giảm mỡ máu và giảm sản xuất mỡ trong cơ thể. Tuy nhiên, hai loại này có tính thiên về acid, người dạ dày kém thì không nên uống quá thường xuyên, cũng không nên dùng lúc bụng đói.
Đối với người dạ dày không tốt, có thể dùng lá sen và thảo quyết minh để thay thế.
Lá sen: Những người hay bị tiêu chảy có thể chủ yếu dùng lá sen. Lá sen có thể được thêm vào rau, cá hấp hoặc pha thành trà lá sen.
Thảo quyết minh: có tác dụng giảm mỡ máu, nhưng hiệu quả nhuận tràng là nổi bật nhất, thích hợp cho những người dễ bị táo bón.
Hai loại dược liệu này có thể nhiều hơn một chút, mỗi ngày cho 10-15 gam vào 500-700ml nước, đun sôi là được.
Mặc dù lá sen và thảo quyết minh ít ảnh hưởng đến dạ dày hơn, nhưng tác dụng sẽ không bằng sơn tra và bụp giấm.
Ngoài các vị thuốc trên, bình thường mọi người còn có thể bấm 3 huyệt sau:
Huyệt Phong Long: Ở phía má ngoài của bắp chân, từ mắt cá ngoài lên trên 8 thốn (bằng hai lần bề rộng của 5 ngón tay khép lại), rồi từ xương chày đi sang má ngoài một khoảng bằng chiều rộng của 2 ngón tay.
Ông Hứa Trung Nghiêm cho biết, mỡ trong gan nhiễm mỡ cũng là biểu hiện của đàm thấp, mà huyệt Phong Long trên Vị kinh (kinh mạch dạ dày) là huyệt có tác dụng trừ đàm thấp.
Huyệt Thái Xung: Nằm trên mu bàn chân, từ giữa ngón chân thứ nhất và ngón chân thứ hai lên trên một khoảng bằng chiều rộng của ngón tay cái.
Những người chịu nhiều áp lực, ngồi lâu ít vận động, bị béo bụng có thể xoa bóp huyệt Thái Xung của Can kinh (kinh mạch gan) để làm lưu thông can khí, tăng cường khí huyết cho gan.
Huyệt Tam Âm Giao: Nằm ở mặt trong của bắp chân, từ mắt cá lên trên một khoảng bằng chiều rộng của 4 ngón tay, ở chỗ lõm bờ sau xương chày.
Huyệt Tam Âm Giao là một huyệt chính để bảo vệ sức khỏe, xoa bóp huyệt này có thể giúp máu lưu thông và loại bỏ huyết ứ, thúc đẩy tuần hoàn máu trong gan.
