Không có cơ sở pháp lý để ngăn cựu TT Trump tái tranh cử sau cuộc đột kích Mar-a-Lago
Theo các chuyên gia pháp lý, cuộc đột kích hôm 08/08 của FBI vào dinh thự Mar-a-Lago của cựu Tổng thống Donald Trump, trong khuôn khổ của cuộc điều tra các tài liệu được cho là đã bị đưa ra khỏi Tòa Bạch Ốc khi ông Trump rời nhiệm sở vào năm 2021, rất khó có khả năng tạo ra bất kỳ bằng chứng nào có thể cấu thành một cơ sở pháp lý không cho phép cựu tổng thống tái tranh cử.
Ông Alan Dershowitz, giáo sư, tác giả, và nhà bình luận về các vấn đề tranh tụng pháp lý nổi tiếng của Đại học Harvard, đã khẳng định dứt khoát về tính bất hợp pháp của một hành động tiềm năng như vậy.
“Hành động đó sẽ là vi hiến,” ông Dershowitz nói trong một thư điện tử gửi tới The Epoch Times.
Lệnh khám xét được sử dụng làm cơ sở cho cuộc đột kích hiện đang được niêm phong, và có thể phải mất một thời gian trước khi lý do chính thức cho cuộc đột kích này được tiết lộ. Nhưng dựa trên các dữ kiện hiện đã biết, việc các thành viên Đảng Dân Chủ trong Quốc hội đang tìm kiếm một biện pháp để ngăn chặn thông báo dự kiến của ông Trump về cuộc đua tổng thống năm 2024 và ngăn ông tái tranh cử, có rất ít cơ sở pháp lý, các chuyên gia cho biết.
Đầu năm nay (2022), Cục Quản lý Hồ sơ và Lưu trữ Quốc gia (NARA) đã thu hồi 15 hộp hồ sơ từ Mar-a-Lago, một số trong số đó bao gồm các tài liệu “được đánh dấu là thông tin mật về an ninh quốc gia.” Tại thời điểm đó, ông Trump nói rằng những tài liệu này đã được trao cho NARA theo yêu cầu và “theo một quy trình thông thường và thường lệ để bảo đảm việc bảo tồn các thành tựu của tôi và tuân thủ theo Đạo luật Hồ sơ Tổng thống.”
Đạo luật Hồ sơ Tổng thống năm 1978 đã thiết lập một quy định chi tiết liên quan đến quyền sở hữu và chuyển giao các hồ sơ chính phủ của các tổng thống và phó tổng thống. Trong số các điều khoản của đạo luật này, có phần quy định bất kỳ hồ sơ nào cũng phải được chuyển vào sự quản lý hợp pháp của một nhân viên lưu trữ liên bang ngay sau khi tổng thống mãn nhiệm.
Không có cơ sở theo luật định
Một số nhà lập pháp có thể tìm cách viện dẫn Đề mục 18 Bộ luật Hoa Kỳ Mục 2017, theo đó điều khoản đầu tiên trong mục này quy định: “Bất cứ ai cố tình một cách bất hợp pháp nhằm che giấu, loại bỏ, cắt xén, xóa bỏ, hoặc phá hủy, hoặc cố gắng làm như vậy, hoặc có ý định làm như vậy mà lấy và mang đi bất kỳ hồ sơ, thủ tục, bản đồ, sách, giấy, tài liệu, hoặc những thứ khác, được nộp hoặc gửi cho bất kỳ lục sự hoặc công chức của bất kỳ tòa án nào của Hoa Kỳ, hoặc tại bất kỳ văn phòng chính phủ nào, hoặc cho bất kỳ viên chức tư pháp hoặc công chức nào của Hoa Kỳ, sẽ bị phạt theo đề mục này hoặc bị phạt tù không quá ba năm, hoặc cả hai.”
Ông Eugene Mazo, giáo sư luật tại Đại học Seton Hall ở South Orange, New Jersey, nói với The Epoch Times rằng ngay cả khi các đối thủ của ông Trump thành công kết tội được ông theo luật này, thì việc đó không thể nào nào bác bỏ hoặc thay thế ngôn ngữ rõ ràng của Hiến Pháp liên quan đến các yêu cầu đối với chức tổng thống.
“Lý do họ không thể sử dụng biện pháp đó là Hiến Pháp liệt kê những gì quý vị phải làm để trở thành tổng thống. Chúng ta có đủ mọi loại kiện tụng về vấn đề này, không liên quan đến các tổng thống, mà là các nghị sĩ và thượng nghị sĩ,” ông Mazo nói.
Ông Mazo lưu ý rằng Tối cao Pháp viện đã trả lời chính câu hỏi này trong phán quyết 5-4 của mình trong vụ Tổ chức U.S. Term Limits (Giới hạn Nhiệm kỳ của Mỹ) kiện Thornton vào năm 1995. Trong vụ đó, Pháp viện nhận thấy rằng Mục 3 của Tu chính án thứ 73 trong hiến pháp tiểu bang Arkansas, vốn tìm cách áp đặt các giới hạn nhiệm kỳ không có trong Hiến Pháp liên bang đối với các ứng cử viên cho Hạ viện Hoa Kỳ, là vi hiến.
Tương tự, trong một kịch bản giả định khi ông Trump bị xét xử và kết tội tại tòa án liên bang vì chuyển tài liệu từ Tòa Bạch Ốc đến Mar-a-Lago, bất kỳ nỗ lực nào nhằm sử dụng sự kết tội này để cản trở triển vọng tổng thống trong tương lai của ông ấy đều chắc chắn thất bại. Ông Mazo lập luận rằng Hiến Pháp đề ra các yêu cầu để trở thành tổng thống một cách rõ ràng — độ tuổi tối thiểu là 35 và là công dân sinh sống ở đất nước này ít nhất 14 năm — và không ai có thẩm quyền pháp lý để mở rộng các yêu cầu một cách tùy tiện.
“Đó không phải là điều của phái tự do thiên tả hay bảo tồn truyền thống, đó chỉ là những gì Pháp viện đã phán quyết trong các tình huống tương tự,” ông Mazo nói.
“Ngay cả khi ông Trump bị kết tội liên bang, luật này không thể cấm ông tranh cử tổng thống một lần nữa, vì luật không thể thay thế các yêu cầu của Hiến Pháp,” ông nói thêm.
Một trở ngại nữa đối với bất kỳ nỗ lực nào của Đảng Dân Chủ nhằm ngăn cản tham vọng của ông Trump về nhiệm kỳ thứ hai là lượng thời gian cần thiết quá lớn để bắt đầu và tiến hành xét xử bất kỳ hành vi sai trái nào bị cáo buộc liên quan đến những tài liệu này, ông Mazo tiếp tục.
Ông nói: “Nếu Quốc hội định hành động, thì họ không có nhiều thời gian, vì cuộc bầu cử giữa kỳ sắp đến. Đảng Dân Chủ có đa số rất mỏng và họ không thể mất bất kỳ phiếu bầu nào, nếu họ cố gắng hành động để ngăn ông Trump tranh cử.”
“Hầu hết mọi người đều nghĩ rằng Tổng chưởng lý Merrick Garland có một công việc rất khó khăn phía trước,” ông Mazo nói thêm.
Không bàn đến việc tham gia nổi dậy
Theo các chuyên gia pháp lý, một quy chế khác thường được những đối thủ của ông Trump viện dẫn — Mục 3 của Tu chính án thứ 14 — thậm chí còn có ít ảnh hưởng hơn đến câu chuyện đang diễn biến về các tài liệu được chuyển giao, ít nhất là dựa trên các dữ kiện hiện đã biết.
Mục đó ghi rằng, “Không ai được phép trở thành một Thượng nghị sĩ hoặc Dân biểu trong Quốc hội, hoặc ứng cử viên của Tổng thống và Phó Tổng thống, hoặc nắm giữ bất kỳ chức vụ nào, dân sự hoặc quân sự, cho Hoa Kỳ, hoặc cho bất kỳ Tiểu bang nào, mà trước đây từng tuyên thệ, với tư cách là một thành viên Quốc hội, hoặc với tư cách là một quan chức của Hoa Kỳ, hoặc với tư cách là một thành viên của bất kỳ cơ quan lập pháp Tiểu bang nào, hoặc với tư cách là một quan chức hành pháp hoặc tư pháp của bất kỳ Tiểu bang nào, để tuân thủ Hiến Pháp Hoa Kỳ, mà tham gia vào hoạt động nổi dậy hoặc nổi loạn chống lại Hoa Kỳ hoặc bất kỳ Tiểu bang nào, hoặc viện trợ hay giúp đỡ cho kẻ thù của Hoa Kỳ hoặc bất kỳ Tiểu bang nào. Nhưng Quốc hội có thể bỏ phiếu với tỷ lệ ⅔ số phiếu ở mỗi Viện nhằm loại bỏ tình trạng không đủ tư cách pháp lý như vậy.”
Các chuyên gia cũng đồng tình rằng ngay cả việc tìm hiểu kỹ càng nhất đối với văn bản này cũng sẽ không tìm thấy ngôn ngữ nào liên quan đến việc xóa các tài liệu.
Quyền của Quốc hội?
Đồng tình với ông Mazo về việc ông Trump khó có khả năng phải đối mặt với các rào cản pháp lý để tái tranh cử là ông Derek T. Muller, một giáo sư luật tại Đại học Luật Iowa ở thành phố Iowa. Ông Muller nói với The Epoch Times rằng có một sự đồng thuận rằng Quốc hội không thể bổ sung các tiêu chuẩn mới cho các ứng cử viên đang tìm kiếm chức vụ liên bang và quyết định một cách tự phát rằng ai đó bị kết tội chuyển tài liệu mà người đó không nên chuyển vì lẽ đó mà không đủ điều kiện để tranh cử.
“Tối cao Pháp viện đã phán quyết minh xác như vậy vào năm 1969, tại vụ Powell kiện McCormack, cho các cuộc bầu cử Quốc hội. Hầu hết mọi người đều chấp nhận rằng logic này cũng mở rộng cho các cuộc bầu cử tổng thống,” ông Muller nói.
“Các tiêu chuẩn về tư cách (hoặc loại bỏ tư cách) cho chức vụ được liệt kê trong Hiến Pháp. Quốc hội không thể thêm hoặc xóa bỏ các tiêu chuẩn. Nếu ông Trump bị kết án tội đại hình, ông ấy vẫn đủ điều kiện cho chức vụ tổng thống. Chỉ nếu, giả sử, Mục 3 của Tu chính án thứ 14 được áp dụng thì ông ấy mới bị loại, bởi vì đó là một tiêu chuẩn Hiến Pháp.”
Mặc dù các phiên điều trần về ngày 06/01 vẫn đang diễn ra, nhưng trong vấn đề không liên quan khác thì không có gì khẳng định rằng việc chuyển các tài liệu tới Mar-a-Lago tương đương với việc tuyên bố cựu tổng thống không đủ tư cách tái tranh cử theo Mục 3 của Tu chính án thứ 14.
Chưa hết gian nan
Một nỗ lực ở cấp liên bang nhằm ngăn cản các kế hoạch tương lai của ông Trump không có khả năng thành công không có nghĩa là ông chắc chắn sẽ tránh được bất kỳ hậu quả tiêu cực nào nếu cuộc đột kích Mar-a-Lago cung cấp bằng chứng dẫn đến việc kết tội.
Dù ông Mazo nhận thấy việc ban lãnh đạo Đảng Cộng Hòa quốc gia sẽ từ chối hợp tác với ông Trump ở bất kỳ mức độ nào là khó xảy ra, nhưng vẫn có khả năng rằng một số quan chức GOP tiểu bang có thể nêu lên lo ngại.
“Đảng Cộng Hòa ở một số tiểu bang có thể cấm ông ấy tranh cử trong cuộc bầu cử sơ bộ của họ. Tôi không nghĩ đảng ở cấp quốc gia sẽ làm điều đó, nhưng đảng ở Connecticut hoặc Vermont có thể nói, ‘Người này đã bị kết tội liên bang,’” ông Mazo cho biết.
“Điều đó có thể xảy ra, nhưng tôi đoán là việc đó sẽ chỉ diễn ra ở các tiểu bang màu xanh dương và dù sao thì ông ấy cũng sẽ không giành được những phiếu đại cử tri đó,” ông Mazo nói.
Ông Michael Washburn là một phóng viên tự do tại New York, chuyên viết về các chủ đề liên quan đến Trung Quốc. Ông có nền tảng về báo chí pháp luật và tài chính, đồng thời cũng viết về nghệ thuật và văn hóa. Ngoài ra, ông còn là người dẫn chương trình podcast hàng tuần Reading the Globe. Các cuốn sách của ông bao gồm “The Uprooted and Other Stories” (“Những Câu Chuyện Mất Gốc và Những Câu Chuyện Khác”), “When We’re Grownups” (“Khi Chúng Ta Trưởng Thành”), và “Stranger, Stranger” (“Người Lạ, Người Lạ”).
