PHÂN TÍCH: Từ năng lượng đến thịt bò: Báo cáo CPI của Hoa Kỳ gần đây cho thấy các áp lực giá mới
Kể từ khi đạt mức cao nhất trong vòng 41 năm ở con số 9.1% hồi tháng 06/2022, tốc độ tăng trưởng lạm phát hàng năm của Hoa Kỳ đã có xu hướng giảm trong 12 tháng liên tiếp. Tháng Sáu năm nay, chỉ số giá tiêu dùng đã giảm xuống mức thấp hơn dự kiến là 3%, mức thấp nhất kể từ tháng 03/2021.
“Việc làm tốt và chi phí thấp hơn: Đó là do trường phái kinh tế Biden đang hoạt động. Báo cáo hôm nay mang đến bằng chứng mới và đáng khích lệ rằng lạm phát đang giảm trong khi nền kinh tế của chúng ta vẫn vững mạnh,” Tổng thống Joe Biden cho biết trong một tuyên bố của Tòa Bạch Ốc. “Lạm phát hàng năm đã giảm trong mười hai tháng qua và hiện đã giảm xuống còn 3%.”
Liệu đã đến lúc tuyên bố chiến thắng trên mặt trận lạm phát hay cần phải chờ thêm một thời gian nữa?
“Cuộc chiến chống lạm phát vẫn chưa kết thúc,” theo ông Raymond Micaletti, Giám đốc Đầu tư (CIO) tại Allio Finance. Ông cho biết thêm rằng không có khả năng CPI sẽ quay trở lại mức mục tiêu 2% của ngân hàng trung ương Hoa Kỳ trong năm nay.”
“Bản thân Fed dự báo lạm phát sẽ không về tới mức đó cho đến năm 2025,” ông Micaletti nói với The Epoch Times. “Tuy nhiên, nếu lạm phát chạm mức 2%, thì sẽ khó có thể ở mức đó lâu khi các lực lượng kể trên đang hoạt động.”
Hiệu ứng cơ sở trong chỉ số lạm phát
Nhiều nhà kinh tế đang nêu lên hiệu ứng cơ sở (base effect) trong chỉ số CPI mới đây nhất.
Trong kinh tế học, hiệu ứng cơ sở có thể bóp méo lạm phát hiện tại do mức lạm phát cao đáng kể trong giai đoạn tham chiếu trước đó. Các chuyên gia lưu ý rằng sự bóp méo này có thể gây khó khăn cho việc xác định chính xác lạm phát theo thời gian.
Vì vậy, với chỉ số CPI hàng năm trên 9% vào tháng 06/2022 và hiện ở mức 3% vào tháng 06/2023, thì có vẻ như sự tăng trưởng giá đã giảm với một tốc độ nhanh chóng. Tuy nhiên, diễn biến này có thể không mô tả chính xác quỹ đạo lạm phát thực sự. Một số nhà kinh tế lập luận rằng giải pháp là sử dụng các khoảng thời gian dài hơn để so sánh hoặc thay đổi giá trị cơ sở thành một mức đại diện hơn.
Hệ quả là, tỷ lệ lạm phát toàn phần (headline inflation) hàng năm trong những tháng tới sẽ được tính dựa trên mức lạm phát cơ sở vốn đã tăng cao. Cách tính tương tự cũng áp dụng cho các hàng hóa và dịch vụ khác, dù là thực phẩm hay năng lượng. Các chuyên gia lưu ý, các tác động của hiệu ứng cơ sở sau đó có thể giảm dần vào năm 2024.
Theo mô hình Dự báo Lạm phát của Ngân hàng Dự trữ Liên bang Cleveland, CPI và CPI căn bản, thước đo loại bỏ các thành phần năng lượng và thực phẩm dễ biến động, có thể đạt mức tăng khiêm tốn so với các năm trước, lần lượt là 3.4% và 5%.
Các áp lực giá mới
Giá năng lượng đã giảm đáng kể so với một năm trước, với chỉ số này giảm gần 17% so với năm trước. Tuy nhiên, danh mục năng lượng đã tăng 0.6% từ tháng Năm đến tháng Sáu. Ngoài ra, tính theo tháng, giá xăng đã tăng 1%, và giá điện đã tăng 0.9%.
Trên thị trường năng lượng toàn cầu, hợp đồng tương lai West Texas Intermediate (WTI) đã tăng 10% trong tháng trước, vững chắc ở mức trên 75 USD một thùng trên Sở Giao dịch Hàng hóa New York. Từ đầu năm đến nay, giá trung bình trên toàn quốc cho một gallon xăng đã tăng 10% lên 3.54 USD, theo Hiệp hội Xe hơi Mỹ (AAA).
Bà Ipek Ozkardeskaya, nhà phân tích cao cấp tại Swissquote Bank, cho biết trong một ghi chú: “Sự phục hồi của giá dầu cho thấy nguy cơ tăng lạm phát toàn phần đang tích lũy mạnh hơn cho những tháng tới.”
Giá dầu hiện đang trên đà tăng trong bối cảnh có nhiều diễn biến tích cực: dự báo nhu cầu toàn cầu được điều chỉnh cao hơn, thâm hụt nguồn cung quốc tế, sản lượng trong nước không đổi, và tồn kho dầu thô của Hoa Kỳ giảm.
Cơ quan Thông tin Năng lượng (EIA) cho biết trong Triển vọng Năng lượng Ngắn hạn (STEO) gần đây rằng trữ lượng dầu mỏ và khí đốt đã được minh chứng đang giảm.
EIA cho biết: “Theo dữ liệu từ báo cáo tài chính hàng năm của các công ty, dự trữ dầu thô và khí đốt tự nhiên đã hoạt động ở quốc tế do 187 công ty khai thác và sản xuất (E&P) được giao dịch công khai trên toàn cầu đã giảm lượng dầu tương đương với 5.6 tỷ thùng vào năm 2022, tương đương 2%.”
Ông Phill Flynn, chiến lược gia năng lượng tại PRICE Futures Group, tin rằng giá dầu vẫn còn nhiều khả năng tăng.
Ông Flynn viết trong một ghi chú: “Về căn bản, mọi thứ đang có vẻ rất lạc quan đối với các sản phẩm và dầu mỏ, thậm chí một báo cáo dự báo xu hướng giảm giá của Viện Dầu mỏ Hoa Kỳ ngày hôm qua dường như không làm rung chuyển thị trường vì họ nhận ra rằng nếu quý vị nhìn vào đường trung bình động bốn tuần, thì sự giảm giá đó chỉ là một bất ngờ nho nhỏ trong một thị trường thắt chặt cung.”
Viện Dầu mỏ Hoa Kỳ báo cáo rằng các kho dự trữ dầu thô tăng 3.026 triệu thùng trong tuần lễ kết thúc hôm 07/07, phá vỡ đà sụt giảm kéo dài ba tuần. Ngoài ra, báo cáo về dự trữ hàng tuần của EIA đã ghi nhận nguồn cung tăng gần sáu triệu thùng sau một đợt rút khỏi dự trữ tổng cộng khoảng 16 triệu thùng trong ba tuần trước đó.
Nhìn chung, EIA dự báo giá dầu thô sẽ đạt khoảng 80 USD/thùng vào cuối năm nay và trung bình ở mức khoảng 84 USD/thùng vào năm 2024.
Giá thịt bò có xu hướng cao hơn
Chỉ số phụ về thịt bò và thịt bê đã chậm lại với tỷ lệ hàng năm là 2.7% trong tháng Sáu. Nhưng thành phần này trong báo cáo CPI đã tăng dần trong vài tháng liên tiếp, gồm cả mức tăng 0.4% vào tháng trước. Trong danh mục này, giá thịt bò xay chưa nấu đã tăng 1.6% so với tháng trước trong tháng Sáu, tăng nhẹ so với mức tăng 1% hồi tháng Năm.
Năm ngoái (2022), các nhà quan sát trong ngành đã cảnh báo rằng giá có thể bắt đầu tăng trở lại do các nhà sản xuất cạn kiệt hàng tồn kho và bán bớt đàn gia súc trong bối cảnh thời tiết hạn hán và chi phí đầu vào (năng lượng, thức ăn, và nhân công) cao hơn.
Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), năm tới sản lượng thịt bò sẽ giảm 8%, tương đương hơn 2 tỷ pound, mức giảm hàng năm lớn nhất kể từ năm 1979.
Ông Angus Gidley-Baird, nhà phân tích cao cấp tại bộ phận Protein Động Vật tại Rabobank, cho biết do nhu cầu của người tiêu dùng đang vững vàng, nên các nhà phân tích thị trường dự đoán giá gia súc ở Bắc Mỹ sẽ chạm vào “lãnh thổ kỷ lục mới.”
“Xu hướng này được thúc đẩy bởi việc giảm khối lượng sản xuất và nhu cầu vững chắc. Diễn biến này trái ngược so với tình hình tại các quốc gia sản xuất và xuất cảng thịt bò khác, nơi có giá cả gia súc ổn định hoặc giảm xuống,” ông Gidley-Baird viết trong một ghi chú nghiên cứu. “Chênh lệch giữa giá gia súc Hoa Kỳ và giá gia súc ở các quốc gia khác là lớn nhất trong lịch sử chỉ số của Rabobank. Chúng tôi hy vọng sự chênh lệch này sẽ bắt đầu tác động đến dòng chảy thương mại, với việc tái phân phối lại từ sản phẩm đắt tiền hơn của Hoa Kỳ sang sản phẩm rẻ hơn của Úc và Brazil.”
Lạm phát nhà ở
Mặc dù lạm phát tiền thuê nhà đã giảm trong tháng thứ ba liên tiếp xuống còn 7.8%, chi phí nhà ở vẫn là cao nhất kể từ những năm 1970 và 1980.
Cục Thống kê Lao động (BLS) cho biết trong tháng Sáu, chỉ số nơi ở đóng góp nhiều nhất vào báo cáo CPI.
BLS báo cáo, “Chỉ số về nơi ở là yếu tố đóng góp lớn nhất vào mức tăng hàng tháng của tất cả các mặt hàng, chiếm hơn 70% mức tăng.”
Hơn nữa, các nhà kinh tế cho rằng nơi ở là một chỉ số có độ trễ khoảng 12 tháng.
Ông Christian E. Weller, một thành viên cao cấp tại Center for American Progress, viết: “Giá của các hợp đồng thuê mới đã giảm trong hơn 12 tháng, nhưng những mức giảm đó vẫn chưa được phản ánh đầy đủ trong chỉ số giá cho thuê trong CPI-U.”
Độ trễ này có nghĩa là có thể mất thêm một năm để lạm phát nhà ở hạ nhiệt nhằm tạo ra một điểm trũng trong chỉ số CPI toàn phần.
Nghĩa là, vì thị trường nhà ở Hoa Kỳ thiếu nguồn cung — Hiệp hội Môi giới Địa ốc Quốc gia (NAR) ước tính rằng thị trường địa ốc đang thiếu hơn 300,000 nhà ở giá rẻ cho người mua có thu nhập trung bình — tình trạng này có thể khiến giá cao hơn và thúc đẩy nhiều gia đình cạnh tranh hơn để thuê nhà.
Nhà kinh tế trưởng của Realtor.com Danielle Hale cho biết trong một báo cáo tháng Sáu: “Chi phí nhà ở cao liên tục và tình trạng khan hiếm nhà có sẵn tiếp tục gây ra những thách thức về ngân sách đối với nhiều người mua tiềm năng, và có khả năng khiến một số người mua phải lưu lại tại thị trường thuê nhà hoặc đứng ngoài cuộc và trì hoãn việc mua của họ cho đến khi các điều kiện được cải thiện.”
Vân Du biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
