Thẩm phán liên bang chặn luật về nhân vị tính của Arizona công nhận sinh mệnh bắt đầu khi thụ thai
Hôm 11/07, một thẩm phán liên bang đã tạm thời chặn luật về nhân vị tính của Arizona công nhận sinh mệnh của con người bắt đầu từ khi thụ thai, ngăn luật này được sử dụng để thực hiện hành động pháp lý chống lại những nhà cung cấp dịch vụ phá thai.
Vụ việc kịch tính về pháp lý này xảy ra khi các tiểu bang trên toàn quốc trong đó có Arizona đang cố gắng điều chỉnh theo phán quyết hôm 24/06 của Tối cao Pháp viện rằng trong Hiến pháp Hoa Kỳ không quy định quyền phá thai, trao quy định về phá thai trở lại các tiểu bang để tự thực hiện.
Luật sư Jessica Sklarsky, một luật sư tại Trung tâm Quyền sinh sản đã tranh tụng trong vụ kiện, nói với Associated Press rằng tòa án địa hạt liên bang “hôm nay đã đưa ra quyết định đúng đắn bằng cách ngăn chặn luật này được sử dụng để tạo ra một lệnh cấm phá thai cực đoan không thể tưởng tượng được.”
“Phán quyết mang tính thảm họa của Tối cao Pháp viện lật ngược vụ Roe kiện Wade đã khiến mọi việc rơi vào hỗn loạn, khiến cư dân Arizona phải gấp rút xem liệu họ có thể nhận được dịch vụ chăm sóc phá thai mà họ cần hay không.”
Bà Brittni Thomason, một phát ngôn viên của văn phòng Tổng Chưởng lý Arizona Mark Brnovich, một thành viên Đảng Cộng Hòa, cho biết tiểu bang tập trung vào việc “mang lại sự rõ ràng cho luật pháp vì người dân Arizona.”
Bà nói với hãng thông tấn, “Phán quyết ngày hôm nay dựa trên cách diễn giải về luật Arizona mà văn phòng của chúng tôi không tán thành, và chúng tôi đang xem xét cẩn thận các bước tiếp theo của mình.”
Các nhà cung cấp dịch vụ phá thai được cho là đã ngừng thực hiện thủ tục này ở Arizona sau khi tòa án cao cấp lên tiếng, vì lo ngại rằng luật của tiểu bang năm 1901 cấm tất cả các ca phá thai có thể khiến họ gặp nguy cơ pháp lý. Luật đó hiện đang bị chặn ở Quận Pima, quận đông dân thứ hai của tiểu bang, nơi có thành phố Tucson.
Các quyền hiến định giống nhau
Luật Arizona đang được đề cập, được ban hành hồi tháng 04/2021, không nói riêng về phá thai. Luật nhân vị tính tuyên bố rằng luật của tiểu bang “sẽ được giải thích” để bảo vệ trẻ em chưa được sinh ra “ở mọi giai đoạn phát triển,” thừa nhận rằng chúng có tất cả các quyền hiến định giống như con người đã được sinh ra. Luật Arizona tương tự như luật ở Alabama, Georgia, Kansas, và Missouri.
Luật Arizona này không áp dụng cho những cá nhân thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm và những phụ nữ gián tiếp gây hại cho thai nhi của mình bằng cách không chăm sóc bản thân đúng cách.
Chính vị thẩm phán liên bang nói trên cũng đã từ chối tạm dừng luật về nhân vị tính vào năm ngoái (2021), nhưng các nhóm ủng hộ phá thai đã đệ đơn một lần nữa để xin một lệnh cấm của tòa sau khi Tối cao Pháp viện phán quyết.
Arizona cho rằng tiểu bang nên được phép thực thi luật này. Trong một hồ sơ ngắn gửi lên tòa án địa hạt liên bang hôm 01/07, tiểu bang lập luận rằng lệnh cấm được đề nghị nói trên nên bị phản đối bởi vì những người thách thức đã không chứng minh rằng họ sẽ bị tổn hại không thể khắc phục được từ việc thực thi luật này, nói thêm rằng trước đó tòa án đã kết luận “thách thức mơ hồ” do các nguyên đơn đưa ra “không phải là vấn đề của pháp luật,” và do đó các quyền của họ đã không bị xâm phạm.
Những người thách thức cho rằng luật này mơ hồ quá mức. Các nhà cung cấp dịch vụ phá thai nói tại tòa án rằng luật này có thể được áp dụng như thế nào “là sự phỏng đoán của bất cứ ai.” Họ tranh luận rằng luật này tạo gánh nặng cho quyền của phụ nữ chấm dứt thai kỳ trước khi thai nhi sống được, ít nhất là vì những quyền đó đã có trước phán quyết của Tối cao Pháp viện, và giảm bớt quyền tự do ngôn luận giữa bác sĩ và bệnh nhân.
Trong lệnh của mình (pdf), Thẩm phán Tòa Địa hạt Hoa Kỳ Douglas L. Rayes, một người do cựu Tổng thống Obama bổ nhiệm, đã viết rằng mặc dù vụ kiện xảy ra “trong bối cảnh dịch vụ phá thai, nhưng nó vốn không phải là về phá thai.”
“Đó là việc cung cấp cho mọi người thông báo công bằng về luật này có nghĩa là gì để họ biết trước cách tuân thủ,” ông Rayes viết. Thẩm phán cho biết thêm rằng luật này mơ hồ và khiến các bác sĩ không thể thách thức nó để thực hiện công việc của họ. Tại thời điểm này tòa án từ chối bày tỏ quan điểm “về việc liệu một luật định nghĩa ‘một con người’ có bao gồm cả người chưa được sinh ra cho tất cả các mục đích và không có ngoại lệ có hợp hiến hay không.”
Vụ kiện Isaacson kiện Brnovich vẫn còn đợi Tòa án Địa hạt Hoa Kỳ ở Arizona giải quyết.
Trong khi vụ kiện nói trên vẫn đang chờ giải quyết, thẩm phán Rayes đã ban hành một lệnh cấm sơ bộ ngăn cản tiểu bang thực thi luật “như đã được áp dụng cho dịch vụ chăm sóc phá thai vốn được cho phép theo luật Arizona.” Tiểu bang Arizona cũng bị cấm thi hành luật có hiệu lực trở về trước “chống lại những người thực hiện phá thai hợp pháp trong thời gian lệnh sơ bộ này có hiệu lực.”
Ông Matthew Vadum là một ký giả điều tra từng đạt giải thưởng và là một chuyên gia được công nhận về hoạt động của cánh tả.
