3 cách ngăn ngừa suy buồng trứng sớm
Suy buồng trứng sớm (POF) là bệnh phụ khoa phổ biến, với tỷ lệ mắc ngày càng gia tăng qua các năm và có xu hướng trẻ hóa. Đối với phụ nữ trẻ, căn bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, mà còn ảnh hưởng lớn đến sức khỏe thể chất và tinh thần.
Tiến sĩ Liêu Vạn Vinh từ Phòng khám Trung Y Yurong ở Đài Loan, đã giải thích chi tiết về tác hại của suy đối với cơ thể, và cách trì hoãn thời kỳ mãn kinh thông qua thay đổi lối sống.
Nói chung, phụ nữ bước vào thời kỳ mãn kinh khi ở độ tuổi 45 đến 55, trung bình là khoảng 50. Tiến sĩ Liêu cho biết: “Thời kỳ mãn kinh xảy ra trước 40 tuổi được gọi mãn kinh sớm, hay suy buồng trứng sớm.”
9 triệu chứng gợi ý tình trạng suy buồng trứng sớm
Tiến sĩ Liêu cho biết POF làm giảm nội tiết tố nữ, dẫn đến các hiện tượng sau:
- Vòng kinh ngắn: Ví dụ, chu kỳ kinh nguyệt là 23 ngày thay vì 28 đến 30 ngày như thông thường.
- Giảm hành kinh: Ví dụ, thời gian hành kinh giảm xuống còn 3 ngày thay vì 5 ngày như thông thường.
- Bốc hỏa: Bốc hỏa là cảm giác nóng đột ngột ở phần trên cơ thể, thường dữ dội nhất ở mặt, cổ và ngực.
- Khó đi vào giấc ngủ.
- Đánh trống ngực.
- Da khô.
- Khô mắt.
- Khô niệu đạo và niêm mạc âm đạo gây tiểu nhiều lần, tiểu không tự chủ, cảm giác nóng rát bên trong âm đạo, ngứa ngáy, thậm chí đau rát khi giao hợp.
- Trầm cảm và lo âu.
Tiến sĩ Liêu cho biết phụ nữ sau khi mãn kinh dễ bị bệnh tim mạch, loãng xương và béo phì. Cô giải thích rằng nội tiết tố nữ có thể bảo vệ hệ tim mạch: Sau khi mãn kinh, estrogen giảm mạnh dẫn đến tăng mỡ máu và huyết áp, do đó làm tăng nguy cơ bị bệnh tim mạch.
6 kiểu phụ nữ dễ bị POF
Tiến sĩ Liêu cho biết có 6 kiểu phụ nữ dễ bị POF nhất.
1. Phụ nữ có tiền sử gia đình bị POF
Nếu có thành viên trong gia đình ngừng kinh nguyệt trước 40 tuổi, có thể có vấn đề về di truyền hoặc nhiễm sắc thể.
2. Phụ nữ đã phẫu thuật buồng trứng
Phụ nữ đã phẫu thuật buồng trứng do khối u buồng trứng và các vấn đề khác.
3. Bệnh nhân ung thư
Hóa trị hoặc xạ trị vùng chậu gây suy giảm chức năng buồng trứng sớm.
4. Bệnh nhân bị các bệnh tự miễn
Ví dụ, những người bị bệnh lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp dạng thấp, tiểu đường khởi phát sớm hoặc suy giáp.
5. Phụ nữ bị nhiễm virus hoặc vi khuẩn
Ví dụ, việc bị quai bị khi còn trẻ có thể gây biến chứng viêm tắc vòi trứng (viêm buồng trứng), làm suy giảm chức năng buồng trứng.
6. Phụ nữ có lối sống căng thẳng hoặc không lành mạnh
Ví dụ như thiếu ngủ, thường xuyên thức khuya, hút thuốc, uống rượu, giảm cân quá mức, v.v… Tiến sĩ Liêu cho biết đây là những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh POF thời nay.
Nguyên nhân của POF
Theo Trung Y, POF thường có nguyên nhân từ sự kết hợp của các dạng thừa và thiếu [khí huyết ở các nội tạng], bao gồm thận âm hư, tỳ khí hư và can huyết hư, can khí uất kết.
Học thuyết âm dương của Trung Hoa là một khung khái niệm được dùng để quan sát và phân tích thế giới vật chất. Lý thuyết này ăn sâu vào tất cả các khía cạnh của Trung Y.
Trung Y xem thận như trung tâm âm dương của cơ thể, là “nền tảng bẩm sinh” hay nguồn gốc của sự sống. Thận âm là nền tảng của dịch âm trong toàn cơ thể, giúp làm ẩm và nuôi dưỡng các cơ quan, mô. Hành kinh phụ thuộc vào thận âm, thận âm hư thì tinh âm cạn kiệt, dẫn đến tắt kinh.
Trong Trung Y, khí (sinh lực), huyết, tinh, dịch là những thứ cần thiết cho hoạt động sống, tất cả đều bắt nguồn từ nội tạng và lưu chuyển không ngừng bên trong cơ thể.
Việc bảo đảm các yếu tố thiết yếu này luôn đầy đủ và lưu thông khắp cơ thể là rất quan trọng đối với sức khỏe. Nếu không sẽ dẫn đến bệnh tật.
Trung Y điều trị POF chủ yếu tập trung vào việc bổ thận âm, làm dịu can và điều hòa kinh nguyệt, từ đó cung cấp đầy đủ khí huyết. Ở một mức độ nhất định, phương pháp này có thể cải thiện chức năng buồng trứng và giúp người bệnh có kinh nguyệt trở lại.
3 cách ngăn ngừa suy buồng trứng sớm
Sử dụng 3 loại thực phẩm bổ sung nội tiết tố nữ
Để bổ sung nội tiết tố nữ, Tiến sĩ Liêu khuyên nên ăn ba loại thực phẩm sau:
- Đậu nành
Đậu nành, đậu đen, đậu nành non (edamame) và các sản phẩm từ đậu nành như tàu hũ và sữa đậu nành, tất cả đều chứa isoflavone và lecithin đậu nành, có thể điều hòa hệ nội tiết nữ.
- Khoai mỡ
Khoai mỡ chứa saponin [giúp bồi bổ gan thận]. “Bản thảo cương mục,” một tác phẩm cổ điển về Trung Y có ghi chép: “Khoai mỡ bổ thận khí.”
- Thực phẩm có vitamin E hoặc C
Thực phẩm chứa nhiều vitamin C như ổi, kiwi và thực phẩm giàu vitamin E như các loại hạt, ngũ cốc… Vitamin E và C có chức năng chống oxy hóa, giúp tử cung và buồng trứng không bị tổn thương bởi nội tiết tố ngoại lai.
Sữa đậu nành ngũ sắc tự làm
Trong Trung y, ngũ sắc giúp nuôi dưỡng ngũ tạng. Ý tưởng này được minh họa trong một tác phẩm kinh điển của Trung Y, “Hoàng đế Nội kinh.”
Màu sắc và mùi vị của các loại thực phẩm sẽ tương ứng với ngũ tạng trong cơ thể người: xanh và chua tương ứng với can, đỏ và đắng tương ứng với tâm, vàng và ngọt tương ứng với tỳ, trắng và cay tương ứng với phế, đen và mặn tương ứng với thận.
Tiến sĩ Liêu đặc biệt khuyên dùng “sữa đậu nành ngũ sắc.” Uống một ly sữa đậu nành khoai mỡ mỗi ngày có thể giúp buồng trứng duy trì hoạt động khỏe mạnh.
Thành phần:
- Màu xanh lá cây: Ổi, với hàm lượng vitamin C dồi dào.
- Màu đỏ: Câu kỷ tử bổ can và thận.
- Màu vàng: Đậu nành, cần hấp trước.
- Màu trắng: Khoai mỡ Trung Quốc và khoai mỡ Nhật Bản cần được gọt vỏ và cắt miếng, còn khoai mỡ Đài Loan cần được gọt vỏ và hấp chín trước khi dùng.
- Màu đen: Hạt mè đen chứa nhiều vitamin E.
Xay nhuyễn năm nguyên liệu trên bằng máy xay sinh tố với nước ấm để có một ly thức uống trị liệu ít calorie giúp bồi bổ buồng trứng.
Tập thể dục thường xuyên và ngủ đủ giấc
Tiến sĩ Liêu nói rằng đa số con người thời nay đều phải chịu một số áp lực, mọi người nên tập thể dục thường xuyên và ngủ đủ giấc để giảm bớt căng thẳng.
Cô nói rằng các chương trình rèn luyện nhắm vào các cơ cốt lõi, chẳng hạn như đi bộ và đạp xe cường độ mạnh, có thể vận động vùng chậu và cải thiện lưu thông máu ở vùng chậu, đồng thời làm chậm suy buồng trứng.
Kích thích rụng trứng và bổ sung estrogen có thể gây ra POF không?
Nhiều phụ nữ lo lắng rằng kích thích rụng trứng (dùng liệu pháp nội tiết tố để kích thích trứng phát triển và rụng trứng) gây ra POF. Tiến sĩ Liêu cho biết phụ nữ có khoảng 300,000 đến 400,000 trứng ở tuổi dậy thì, nhưng chỉ có 400 đến 500 trứng rụng trong cuộc đời, phần còn lại sẽ từ từ teo nhỏ và biến mất.
Kích thích rụng trứng là làm cho trứng phát triển và trưởng thành, do đó làm tăng tỷ lệ thành công của IVF (thụ tinh trong ống nghiệm). Vì vậy, không cần lo lắng về POF vì liệu pháp này không ảnh hưởng đến lượng dự trữ còn lại trong buồng trứng.
Về việc có thể mua các sản phẩm sức khỏe chứa estrogen trên thị trường hay không, tiến sĩ Liêu nói rằng tốt nhất bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia Trung Y trước khi dùng.
Cô cũng nói rằng những người có khối u tử cung hoặc u buồng trứng, u lạc nội mạc tử cung (một khối u nang phát triển từ mô nội mạc tử cung lạc chỗ trong buồng trứng) và u xơ tử cung (khối u lành tính thường xuất hiện trong những năm sinh nở) không nên bổ sung quá nhiều estrogen.
Tiến sĩ Liêu cho biết, những phụ nữ không có các triệu chứng trên cũng nên đề phòng, nếu dùng quá mức các sản phẩm chăm sóc sức khỏe chứa estrogen, họ cũng có thể gặp các vấn đề về sức khỏe.
Chẳng hạn, một bệnh nhân nữ 40 tuổi thấy mình bị thiểu kinh (ra ít hành kinh) nên đã mua sản phẩm có chứa estrogen tự nhiên trên thị trường. Trên bao bì chỉ định uống 1 viên/ngày nhưng bệnh nhân uống hai viên mỗi ngày. Sau 5 năm uống liên tục, mặc dù lượng máu kinh tăng lên nhưng chu kỳ kinh nguyệt của cô đã [rút ngắn] thành 14 ngày.
Sau khi kiểm tra, người ta phát hiện độ dày niêm mạc tử cung của cô tăng lên bất thường, đây là triệu chứng của bệnh ung thư nội mạc tử cung.
Tú Liên biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc tại The Epoch Times
