Đông Timor nói không với căn cứ quân sự của Trung Quốc
Tổng thống Đông Timor Jose Ramos-Horta đã nói rằng ông sẽ không cho phép một quốc gia thù địch hoặc có khả năng trở thành thù địch thiết lập căn cứ quân sự ở Đông Timor, đồng thời khẳng định rằng “mối bang giao bền chặt” của nước này với Bắc Kinh không gây ra mối đe dọa an ninh nào đối với Úc.
Điều này diễn ra sau lễ ký kết một Thỏa thuận Hợp tác Quốc phòng (DCA) giữa hai vị bộ trưởng quốc phòng của hai nước hôm 07/09, trong đó thể hiện việc đẩy mạnh hợp tác quốc phòng và an ninh giữa Úc và Đông Timor, đặc biệt trong lĩnh vực hàng hải. Thỏa thuận này cũng nhằm mục đích tăng cường sự hợp tác của quân đội hai nước trong các cuộc tập trận, huấn luyện, viện trợ nhân đạo, và cứu trợ thảm họa.
Ông Ramos-Horta nói với Đài truyền hình Úc (Australian Broadcasting Corporation, ABC), “Chúng tôi có trách nhiệm với quốc gia lân bang của mình, với Úc, với Indonesia, với các nước Đông Nam Á khác là không cho phép Timor-Leste (Đông Timor) trở thành cứ địa cho bất kỳ thế lực thù địch nào bị các nước láng giềng coi là có khả năng trở thành thù địch.”
“Một Đông Timor thịnh vượng, ổn định là lợi ích tốt nhất của Úc bởi vì Timor-Leste nên nằm trong vị trí địa lý của những lợi ích chiến lược vĩ đại hơn của Úc.”
Nói về thỏa thuận này, Thủ tướng Úc Anthony Albanese cho rằng hai nước “có mối bang giao sắt son với tư cách là các nước lân bang” của nhau, có chung bề dày lịch sử và mối liên hệ sâu sắc.
Ông Albanese cho biết trong một tuyên bố, “Hơn mười năm nay, chúng tôi đã đang làm việc để đi đến một Thỏa thuận Hợp tác Quốc phòng, và việc ký kết hôm nay là một bước tiến quan trọng trong liên kết đối tác của chúng tôi.”
Hôm 06/09, ông Ramos-Horta viếng thăm Úc trong chuyến công du năm ngày với tư cách là quan khách cấp chính phủ, để hội đàm với các nhà lãnh đạo chính trị và cộng đồng khi đất nước của ông đang tìm kiếm con đường phát triển kinh tế và muốn đóng một vai trò trong việc ổn định khu vực.
Lo ngại về ảnh hưởng của Bắc Kinh
Ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh ở Thái Bình Dương đang trở thành một mối lo ngại đối với Úc, dựa trên một thỏa thuận an ninh gần đây được thực hiện giữa Quần đảo Solomon và nhà cầm quyền cộng sản này.
Trước đó vào tháng Tám, ông Ramos-Horta nói với The Guardian rằng đất nước của ông sẽ “xem xét việc hợp tác với các nhà đầu tư Trung Quốc” nếu chính phủ Úc từ chối xây dựng đường ống dẫn khí đốt từ Biển Timor đến bờ biển phía nam của nước này.
Điều này đã dẫn khởi chuyến thăm Dili hôm 01/09 của Ngoại trưởng Úc Penny Wong, người đã kêu gọi những người đồng cấp của mình tham gia vào các hoạt động ngoại giao trong im lặng.
Biển Timor dồi dào tài nguyên dầu khí và đường ống dẫn khí đốt liên kết [hai nước] là một điểm bất đồng giữa đôi bên kể từ năm 2004.
Bà Wong nói: “Tất cả chúng ta đều quan tâm đến một trật tự ổn định, thịnh vượng, nơi chủ quyền được tôn trọng và các tranh chấp được giải quyết bằng các chuẩn tắc.”
Ông Ramos-Horta nói với ABC rằng việc phát triển các mỏ dầu khí Greater Sunrise, nằm cách Darwin 450 km về phía tây bắc và cách Timor-Leste 150 km về phía nam, cũng giống như bất kỳ khoản đầu tư kinh doanh nào khác.
Ông nói, “Đó chỉ là một đường ống, và người Trung Quốc sẽ là một nhà đầu tư giống như Úc, giống như Nam Hàn, và Trung Quốc không phải là một phương án duy nhất. Chúng tôi còn có Indonesia. Indonesia là một đối tác tiềm năng nghiêm túc trong việc phát triển mỏ dầu Greater Sunrise.”
“Úc là một đối tác chiến lược của Đông Timor, nhưng việc có liên hệ chặt chẽ với Trung Quốc, đặc biệt là tạo điều kiện cho sự phát triển của Greater Sunrise, không phải là một mối đe dọa an ninh đối với Úc, không phải là căn cứ hải quân trên biển của Trung Quốc ở Đông Timor.”
Ông nói thêm rằng Đông Timor là một trong số ít quốc gia trên thế giới “không vay mượn” Bắc Kinh.
“Chúng tôi không nợ Trung Quốc dù chỉ một đồng, nhưng chúng tôi có một mối bang giao tuyệt vời với Trung Quốc.”
“Nhiều doanh nghiệp của Trung Quốc ở Đông Timor, đặc biệt là giao thương, và điều đó đã giúp ích rất nhiều cho nền kinh tế của chúng tôi vì nguyên vật liệu công trình, vật liệu xây dựng và các mặt hàng tiêu dùng — quần áo, giày dép, xe đạp — đều trở nên rẻ hơn nhiều và hợp túi tiền với người dân của chúng tôi.”
Hôm 03/06, Đông Timor đã ký một loạt thỏa thuận với Bắc Kinh trong các lĩnh vực kinh tế, nâng cao năng lực, cơ sở hạ tầng, nông nghiệp, y tế, và truyền thông.
Ông Ramos-Horta kêu gọi giải pháp khẩn cấp
Mặc dù Đông Timor kiểm soát 57% lĩnh vực này và được hưởng ít nhất 70% tiền bản quyền — trong đó công ty năng lượng Úc Woodside kiểm soát 33%, và Osaka Gas của Nhật Bản 10% — nhưng ông Ramos-Horta cho biết đất nước của ông sẽ cạn kiệt tiền trong vòng một thập niên nếu dự án đó không tiến hành.
“Nó có thể là một thảm họa,” ông nói với ABC. “Chúng tôi cần phải đưa Greater Sunrise đi vào hoạt động thương mại, tối đa trong vòng bảy, tám năm tới. Vì vậy, chúng tôi phải đưa ra quyết định vào cuối năm nay.”
Lựa chọn ưu tiên của Woodside là trung tâm [dầu khí] được xây dựng hoàn thiện ở Darwin, nhưng Đông Timor muốn nguồn khí đốt đó được chuyển đến một địa điểm mới trên bờ biển phía nam của nước này.
Ông Ramos-Horta nói với Câu lạc bộ Báo chí Quốc gia ở Canberra hôm 07/09: “Chúng tôi có một người hàng xóm là Úc, nơi có thể biến điều kỳ diệu này thành hiện thực.”
“Bằng cách này, nó góp phần tạo nên một nền kinh tế Timor-Leste rất năng động … quý vị sẽ thấy Timor-Leste như một Dubai thứ hai hay một Singapore thứ hai.”
Khi được hỏi liệu dự án khí đốt Greater Sunrise có ảnh hưởng đến kết quả khí hậu hay không, ông Ramos-Horta cho biết nếu các nước phát triển cung cấp cho đất nước của ông 100 tỷ USD, thì ông sẽ “từ bỏ việc phát triển Greater Sunrise.”
“Còn nếu không thực hiện được điều đó, thì đừng bảo tôi nên phải làm gì,” ông nói với phóng viên SBS hôm 07/09.
Bản tin có sự đóng góp của Victoria Kelly-Clark và AAP
Thanh Tâm biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
