Lọc thận có phải là gánh nặng cả đời không?
Nhiều người bị các vấn đề về thận trong những năm gần đây. Minh tinh điện ảnh người Hồng Kông Richard Ng Yiu-hon vừa mới qua đời vào hôm 10/04 ở tuổi 83, do suy thận trong những năm cuối đời và phải chạy thận nhân tạo để sống sót. Tuy nhiên, có nhiều vấn đề của quá trình lọc máu nhân tạo, chẳng hạn như sự bất tiện, nguy cơ nhiễm trùng, bệnh lý thần kinh, v.v… khiến một số bệnh nhân từ chối điều trị lọc máu. Đông y có thể cung cấp bất kỳ phương pháp thay thế nào để giúp những bệnh nhân đang trên bờ vực phải chạy thận nhưng không sẵn sàng để bắt đầu không?
Ông Ng bị suy thận nặng. Trong một cuộc phỏng vấn, ông tiết lộ rằng thận của ông chỉ hoạt động ở mức 10% và ông phải lọc máu hàng ngày. Do đó, phạm vi hoạt động của ông bị hạn chế rất nhiều, và ông hiếm khi ra ngoài.
Kể từ khi xảy ra đại dịch, nhiều nghiên cứu phát hiện rằng nhiễm COVID-19 làm tăng nguy cơ suy thận cấp. Các nghiên cứu khác cho thấy bệnh nhân bệnh thận kinh niên có nguy cơ bệnh nặng và tử vong sau khi hồi phục từ COVID-19. Điều này khiến cho việc duy trì sức khỏe thận trở nên càng quan trọng hơn trong đại dịch.
Theo ước tính của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) năm 2021, có 1/7 người Mỹ bị bệnh thận kinh niên. Hiện tại, gần 810,000 người Mỹ sống với suy thận, và nhiều bệnh nhân cần chạy thận nhân tạo.
Tại sao cần phải chạy thận nhân tạo?
Chạy thận nhân tạo còn được gọi là thẩm phân máu. Trong một cơ thể khỏe mạnh, máu đi qua hệ thống bài tiết, thận, qua đó các chất chuyển hóa dư thừa hoặc độc hại được bài tiết ra ngoài, trong khi các chất còn sử dụng được sẽ được tái hấp thu và quay trở lại máu. Hệ thống tiết mồ hôi cũng có chức năng tương tự là đào thải các chất độc hại hoặc không sử dụng được ra khỏi cơ thể qua việc đổ mồ hôi.
Nếu các chất thải chuyển hóa trong máu không thể đi qua thận và không thể tạo nước tiểu ở bàng quang, rất nhiều chất độc hại sẽ tích tụ trong cơ thể, từ đó gây ra đủ loại bệnh tật, đôi khi nguy hiểm đến tính mạng. Đây được xem là dấu hiệu suy thận. Tây y điều trị tình trạng này qua thẩm phân máu, là phương pháp có thể giúp cơ thể loại bỏ những chất độc hại tích tụ.
Tại sao ngày càng có nhiều người cần chạy thận nhân tạo? Ngoài lý do đại dịch COVID-19, thì các chất khác nhau mà chúng ta ăn, uống, và thở cũng có thể là nguyên nhân. Cách ăn uống và môi trường sống hiện đại thời nay đặc biệt chứa đầy các chất hóa học và ô nhiễm. Xuất phát từ những yếu tố này, mọi người nên thận trọng về tình trạng thể chất của mình để tránh đi vào con đường chạy thận nhân tạo.
Tự kiểm tra chức năng thận
Thời nay, tất cả các loại bệnh liên quan đến chức năng thận kém và suy thận có thể được chẩn đoán nhờ các thiết bị. Tuy nhiên, một người nên biết cách để tự kiểm tra trước khi cần đến các thiết bị này.
Làm thế nào bạn có thể tự kiểm tra để đánh giá chức năng thận? Điều này khá đơn giản. Ví dụ:
- Bạn có cảm thấy dạ dày đầy nước sau khi uống nước hoặc súp, nhưng bạn không thể thoát khỏi tình trạng này một cách nhanh chóng?
- Có phải bạn đi tiểu ít thường xuyên hơn, nhưng không cảm thấy đầy bàng quang trong một thời gian dài?
- Bạn có cảm thấy cơ thể và đôi chân dường như quá nặng khi đi bộ không?
Nếu có bất kỳ trường hợp nào ở trên xảy ra, thì tình trạng này được gọi là “thấp khí trọng” trong Đông y, nghĩa là chức năng thận cho thấy những dấu hiệu bất thường. Trực giác của một người thường đúng; để cho an toàn, đây sẽ là thời điểm để thăm khám bác sĩ ngay lập tức.
Hãy lắng nghe cơ thể. Hãy lưu ý những thay đổi về thói quen đi tiểu, hoặc tần suất chảy mồ hôi có giảm không. Bạn có ngửi thấy mùi amoniac phát ra từ cơ thể khi đang đi tiểu không? Đông y kiểm tra thận thông qua màu sắc của da. Hãy nhìn kỹ khuôn mặt, màu sắc của môi, và màu của lưỡi, và xem có dấu hiệu sẫm màu hay nhợt nhạt không. Những thay đổi này có thể là điềm báo của suy thận.
Tăng tốc độ phục hồi từ bệnh thận
Nếu chức năng thận bị ảnh hưởng bởi bất kỳ triệu chứng nào ở trên và phát hiện có bất thường, dưới đây là một số điều bạn có thể làm.
1. Tránh uống quá nhiều nước
Điều này có vẻ không hợp lý; tuy nhiên, uống quá nhiều nước sẽ làm tăng gánh nặng cho thận trong việc tạo nước tiểu, sẽ làm thận mệt mỏi. Vì vậy uống càng nhiều nước càng tốt, nhưng đừng bao giờ bị ảnh hưởng bởi cách nói “uống thêm nước.”
2. Cố gắng ăn ít muối và không cắt giảm muối hoàn toàn
Ăn quá nhiều muối sẽ làm tăng khối lượng công việc cho thận, có thể gây suy thận. Tuy nhiên, nếu bạn đi sang cực đoan và không ăn muối nữa, hành động này sẽ làm thay đổi áp suất thẩm thấu của máu, và thận phải đào thải lượng nước dư thừa để duy trì sự cân bằng. Điều này cũng sẽ gây ra gánh nặng quá mức cho thận và có thể làm thận suy yếu.
Một số trường hợp có thể nên giảm muối. Trong y văn cổ có câu rằng bệnh nhân bị phù thũng nên “kiêng muối và nước tương trong 100 ngày.” Điều này chỉ áp dụng khi bệnh nhân có chức năng lợi tiểu không tốt.
3. Bổ tỳ tinh bằng phương pháp điều trị đông y
Đông y thường cho rằng bệnh thận là do tỳ hư, là hiện tượng khiến tỳ không thể điều tiết nước từ thận. Quá nhiều nước bên trong thận sẽ gây phù nề. Vì vậy, Đông y thường ủng hộ việc điều trị khởi đầu bằng cách bổ tỳ để loại bỏ lượng nước dư thừa trong thận.
Có nhiều đơn thuốc khác nhau để bổ tỳ, chẳng hạn như Tứ quân tử thang, Thăng dương ích vị thang, Quy tỳ thang, v.v. Những bài thuốc khác như Tứ thần thang, cũng có sẵn để kiện tỳ và bổ thận. Những vị thuốc này đều có vị ngọt và có thể chế biến thành món ăn chữa bệnh (dược thiện).
Những bài thuốc Đông y kể trên nghe khá lạ nhưng thường được bán ở các cửa hàng Đông y. Vui lòng hỏi ý kiến của bác sĩ chuyên khoa hoặc bác sĩ Đông y trước khi dùng các bài thuốc này.
Đông y điều trị bệnh thận như thế nào?
Tây y hiện đại chú trọng nhiều hơn đến cơ sở vật chất; công việc chính mà một bác sĩ phải thực hiện là tìm kiếm tác nhân gây bệnh: Loại vi khuẩn hay virus nào sẽ gây ra bệnh này, hoặc chất khoáng và vitamin nào bị thiếu (hoặc dư thừa) có thể gây bệnh.
Tuy nhiên, Đông y đi theo con đường riêng là phân biệt và điều trị hội chứng để suy ra nguyên nhân gây bệnh. Nguyên nhân gây bệnh như vậy có thể được chia thành “3 nguyên nhân”: bên ngoài, bên trong, không phải bên trong hay bên ngoài. Nguyên nhân bên ngoài là do thời tiết, gồm lục khí: phong, hỏa, thử, thấp, táo, và hàn. Nguyên nhân bên trong là do các loại cảm xúc, chẳng hạn như thất tình: vui, giận, lo, nghĩ ngợi, buồn, sợ, hãi. Loại nguyên nhân cuối cùng là những thứ khác không phải do thời tiết hay cảm xúc.
Thể trạng của con người cũng có các đặc tính như phong, hỏa, thử, thấp, táo và hàn, cũng như các đặc tính khác như vui, giận, lo, nghĩ ngợi, buồn, sợ, hãi. Một số mầm bệnh và virus có khả năng lây nhiễm cho người ở một thể trạng nhất định. Con người với những đặc điểm cảm xúc nhất định cũng dễ bị ảnh hưởng bởi các tình trạng cụ thể .
Đông y cố gắng tìm và giải quyết nguyên nhân căn bản gây ra các triệu chứng
Nhiều người có thể trạng thấp khí (ẩm) và thường lo lắng, nghĩ ngợi quá nhiều, hoặc sợ hãi hay sợ bị bệnh thận. Theo Đông y, cách tốt nhất để giúp một người là xem xét thể trạng của người đó và bắt đầu điều trị từ đó. Đây là “tìm điều thiện và tránh điều ác.”
Mặc dù “thấp khí trọng” có thể liên quan đến bệnh thận, đông y sẽ nhắm đến tỳ trước tiên thay vì thận. Phương pháp kiện tỳ sẽ giúp giảm thấp khí, từ đó cũng giúp cải thiện thận.
Bệnh nhân bệnh thận có thể tìm thấy hy vọng trong Đông y
Nếu Tây y đã xác định một bệnh nhân cần đến lọc máu thì có quá muộn khi chuyển sang điều trị bằng Đông y không? Nhiều bác sĩ Tây y đều dựa vào dữ liệu để chẩn đoán. Khi dữ liệu cho biết một người đang bị bệnh, họ chính là bị bệnh – [vậy là] kết thúc cuộc thảo luận.
Trong Đông y, người ta tin rằng các triệu chứng bệnh có liên quan đến các hệ thống cụ thể trong cơ thể. Các triệu chứng có liên quan đến phủ tạng và kinh mạch nào? Có phải thiếu hụt hoặc dư thừa hàn hay thử? Khí nào trong lục khí có liên quan? Cảm xúc nào trong thất tình bị ảnh hưởng? Tất cả những điều này được cho là các triệu chứng thực sự trong Đông y. Chỉ khi xác định được các nguyên nhân gốc rễ của bệnh thì mới có thể chữa được bệnh.
Vân Hi biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
Xem thêm
17/05/2023- 18/03/2023
- 04/03/2023
