Hội đồng: Hoa Kỳ sẽ không chứng kiến sự thống nhất trong việc áp đặt lệnh trừng phạt Trung Quốc như đã làm với Nga
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã dành gần một thập niên để phát triển một chiến lược “Pháo đài nước Nga” nhằm giảm thiểu tác động từ các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với quốc gia của ông và các tổ chức tài chính của nước này trước khi phát động cuộc xâm lược Ukraine hồi tháng 02/2022.
Chiến lược đó, bao gồm nỗ lực “phi dollar hóa” được đẩy nhanh kể từ năm 2014, đã thất bại trước các biện pháp trừng phạt cứng rắn do Hoa Kỳ cùng các đồng minh và đối tác của nước này áp đặt. Những biện pháp đó không chỉ là chưa từng có về quy mô và phạm vi mà còn chưa từng có tiền lệ về sự thống nhất mà trong đó các biện pháp này đã được thực hiện, đóng băng hơn 300 tỷ USD tài sản của Nga trong các ngân hàng sau cuộc xâm lược.
Tuy nhiên, điều đó khó có thể xảy ra nếu Hoa Kỳ cố gắng tập hợp cộng đồng quốc tế để áp đặt các biện pháp trừng phạt rộng lớn đối với các tổ chức tài chính, ngân hàng, và tập đoàn ở Trung Quốc, các thành viên tham gia hội thảo tại diễn đàn Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) đã đồng thuận đưa ra ý kiến này hôm 16/05.
Bà Maria Shagina, nhà nghiên cứu cao cấp Diamond-Brown về Lệnh trừng phạt, Tiêu chuẩn, và Chiến lược Kinh tế tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) có trụ sở tại London, cho biết: “Có một sự khác biệt lớn. Trung Quốc tự tin rằng họ quá lớn để có thể bị trừng phạt và họ đang dựa vào điều đó.”
Ông Barry Naughton, chủ tịch So Kwan Lok về Các vấn đề Quốc tế của Trung Quốc tại Trường Chính sách và Chiến lược Toàn cầu tại Đại học California San Diego cho biết: “Chắc chắn họ xem nền thương mại rộng lớn của mình, và sự thống trị của họ đối với các chuỗi cung ứng quan trọng, là sự trợ giúp căn bản của họ” trong việc ngăn chặn các lệnh trừng phạt nếu bị Hoa Kỳ áp đặt.”
“Có rất nhiều lĩnh vực hàng hóa mà Hoa Kỳ và các nước phương Tây khác phụ thuộc rất, rất nhiều vào Trung Quốc,” ông Naughton, đồng tác giả của một báo cáo tháng Một của CSIS (Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược) có nhan đề “Tập đoàn ĐCSTQ: Định hình lại hệ thống tư bản nhà nước của Trung Quốc.”
“Tôi nghĩ rằng họ [Trung Quốc] đang ở trong một thời kỳ mà họ nói, ‘Thực ra, chúng ta nên tăng cường sự phụ thuộc của các quốc gia khác vào chúng ta trong các lĩnh vực hàng hóa này để họ [phương Tây] không thể tự do áp đặt các biện pháp trừng phạt,’” ông nói.
Các biện pháp trừng phạt gây quá nhiều tổn thất cho tất cả
Theo ông Martin Chorzempa, một thành viên cấp cao tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (PIIE) có trụ sở tại Hoa Thịnh Đốn, cho biết nếu chế độ cộng sản của Trung Quốc, chẳng hạn, thực hiện các mối đe dọa xâm chiếm Đài Loan, đòi hỏi thế giới phải “tách rời khỏi Trung Quốc,” như TT Joe Biden dự kiến sẽ kêu gọi trong một sắc lệnh đã được dự đoán trước, thì có thể sẽ không có một phản ứng thống nhất như khi trừng phạt Nga sau khi nước này xâm lược Ukraine.
“Nếu các ngân hàng Trung Quốc thực sự thấy mình nằm trong danh sách trừng phạt do hậu quả của một cuộc xâm lược Đài Loan của đại lục, thì đó sẽ là thảm họa đối với nhiều người trong số họ. Ngay bây giờ, có rất ít lựa chọn thay thế, và điều đó khiến họ rất, rất lo lắng về điều này,” ông nói.
Mặt khác, ông Chorzempa cho biết, “Do … các tác động lan tỏa toàn cầu sẽ xảy ra, tổn thất [của các lệnh trừng phạt] sẽ rất lớn đối với Hoa Kỳ trong việc đưa các ngân hàng lớn của Trung Quốc — chứ không phải như Ngân hàng Quinlan, Ngân hàng Đan Đông nhỏ bé hoặc các lệnh trừng phạt Bắc Hàn [đối với] các tổ chức chuyên biệt — nhưng nếu quý vị đưa Ngân hàng Trung Quốc và ICBC [Ngân hàng Công thương Trung Quốc] vào các danh sách đó, thì quý vị sẽ có những tác động lan tỏa to lớn trên khắp thế giới.”
“Điều đó không có nghĩa là chuyện này sẽ không xảy ra,” ông tiếp tục. “Điều đó không có nghĩa là Quốc hội sẽ không thông qua một số luật yêu cầu [trừng phạt] họ, ngay cả khi những người trong Bộ Ngân Khố biết điều đó sẽ gây tổn thất lớn như thế nào.”
Do đó, khi đánh giá hiệu quả của các lệnh trừng phạt đối với các quốc gia khác, Bắc Kinh “nhận ra ở mức độ quan trọng nhất rằng họ phải làm cho việc Hoa Kỳ áp đặt các biện pháp trừng phạt tài chính lớn đối với Trung Quốc trở nên quá tốn kém và quá rủi ro, và nếu quý vị nhìn vào phản ứng chính sách của Hoa Kỳ đối với tất cả các vấn đề từ Trung Quốc mà Hoa Kỳ nhận ra trong lĩnh vực công nghệ và các lĩnh vực khác, quý vị sẽ thấy rằng các lệnh trừng phạt là một thứ thực sự không được sử dụng nhiều.”
Ông Naughton cho biết Hoa Kỳ chắc chắn sẽ không nhận được sự thống nhất từ các nước Âu Châu trong việc trừng phạt Trung Quốc như đã làm với Nga.
Ông cho biết thêm, “Cảm giác chung về mối đe dọa tồn tại trong trường hợp Nga-Ukraine chắc chắn không tồn tại trong trường hợp Trung Quốc, vì vậy nếu tôi suy nghĩ từ quan điểm của một quan chức Trung Quốc, tôi sẽ quan tâm nhiều hơn đến các lệnh trừng phạt đơn phương của Hoa Kỳ” hơn là từ các nước Âu Châu và thậm chí một số quốc gia Tây Thái Bình Dương như Singapore.”
Tuy nhiên, hội đồng được Thành viên cao cấp của Chương trình Kinh tế CSIS, ông Gerard DiPippo điều hành, lưu ý Trung Quốc thực sự có những điểm yếu. Trong khi Trung Quốc có thể thống trị về sản xuất và thương mại, thì Hoa Kỳ vẫn duy trì sự thống trị sau Đệ nhị Thế Chiến đối với “cơ sở hạ tầng tài chính toàn cầu.”
Những giả định sai lầm
Cuộc thảo luận kéo dài một giờ, “Đánh giá của Trung Quốc về Các chiến lược Ứng phó với Lệnh trừng phạt,” tập trung vào ba bài báo chính sách được đăng trên hãng thông tấn nhà nước Trung Quốc, được viết hồi tháng Tám và tháng Mười năm 2022, và được nhân viên CSIS đọc thường xuyên. Hai trong số các bài báo này là do các tác giả làm việc cho ngân hàng trung ương Trung Quốc viết, và một bài còn lại là do một thành viên của Học viện Khoa học Xã hội Thượng Hải viết.
Ông Chorzempa cho biết ít nhất một trong số các bài báo tuyên bố “việc vũ khí hóa hàng hóa công cộng toàn cầu” của Hoa Kỳ đã “được thực hiện bởi vị trí bá chủ của đồng dollar Mỹ và các tổ chức tài chính của Hoa Kỳ. Hiện tại không có nhiều lựa chọn thay thế cho đồng dollar Mỹ.”
Cả ba tham luận viên đều chỉ ra những giả định không chính xác trong các bài báo trên.
Trong một bài báo, tác giả cho biết khi đánh giá các biện pháp trừng phạt đối với Iran rằng “Hoa Kỳ áp đặt các biện pháp trừng phạt để khiến mọi người ngừng đầu tư vào Iran và thay vào đó chuyển sang sử dụng đồng dollar Mỹ để thu hút vốn và khiến mọi người tránh xa các quốc gia khác,” ông Chorzempa nói. “Tôi không nghĩ điều đó chính xác. Điều này cho thấy rằng có một cái nhìn khá đen tối ở Trung Quốc … về những động cơ của Hoa Kỳ khi áp đặt các lệnh trừng phạt.”
“Một số điều trong đó là đúng, rằng chúng ta đang ở trong một thời đại vũ khí hóa tài chính, nhưng một số bức tranh trong đó là quá hiển nhiên,” bà Shagina nói, như khi đề cập đến Nga thì Hoa Kỳ là quốc gia “duy nhất” đã can thiệp, và nước này “chịu trách nhiệm về các lệnh trừng phạt của phương Tây, vì vậy EU và Vương quốc Anh không có vai trò gì cả” khi cả hai khu vực này đã trừng phạt Nga một cách độc lập với Hoa Kỳ.
Theo bà, các bài báo này viết rằng do các lệnh trừng phạt, châu Âu đang phải đối mặt với “các kịch bản tiêu cực và u ám” trong đó là “cuộc khủng hoảng năng lượng thảm hại nhất từ trước đến nay” và rằng có một “phản ứng dữ dội mà việc vũ khí hóa tài chính đã gây ra, ‘hành động phi dollar hóa’ này,” vốn là những sự phóng đại.
“Bây giờ chúng ta biết rằng châu Âu không ở trong cuộc khủng hoảng năng lượng thảm hại nhất từ trước đến nay. Giá đã giảm, kho chứa xăng tốt hơn so với trước đây,” bà Shagina nói, trước khi cảnh báo về mùa đông tới, “Nhưng chúng ta vẫn phải đối mặt với khó khăn.”
Các tác giả này đã viện dẫn chương trình thanh toán tiền xăng bằng đồng rúp của Nga như một “ví dụ thành công,” bà nói. “Chà, hành động đó đã không thành công. Nhiều nước Âu Châu đã hoàn toàn bỏ hợp đồng với tập đoàn năng lượng nhà nước Gazprom [của Nga], và bây giờ chúng ta biết rằng khí đốt của Nga đã giảm giá 70%.”
Bà Shagina cho biết một bài báo đã thảo luận về cách Nga và Ấn Độ đàm phán về các trao đổi thanh toán bằng tiền tệ quốc gia. Bà nói: “Các cuộc đàm phán đó đã bị hủy bỏ vì cả Nga và Ấn Độ đều không cần đồng tiền của nhau.”
Những bài báo này “trên thực tế là chẩn đoán vấn đề của Nga,” ông Chorzempa cho biết. “Họ nói rằng Nga đã thất bại trong chiến lược ‘Pháo đài nước Nga’ và … nói rằng, ‘Chúng ta cần cải thiện, nắm giữ tài sản của nhau với số lượng ngang bằng,’” và tiếp tục tích cực hội nhập thay vì rút khỏi nền thương mại và tài chính toàn cầu.
Các bài báo trên thảo luận về “mức tổn thất khi trừng phạt một công ty phụ thuộc vào mức độ tồn tại của các mối liên kết thương mại và các mối liên kết tài chính khác” giữa các công ty, nhà đầu tư, và ngân hàng như thế nào. Ông nói: “Vì vậy, theo một nghĩa nào đó, Nga đã gặp rắc rối trong năm 2014” khi cố gắng tự cô lập mình khỏi các biện pháp trừng phạt bằng chiến dịch phi dollar hóa.
“Tôi nghĩ điều rất, rất thú vị là họ hiểu rất rõ rằng Hoa Kỳ có sức mạnh này, và họ không thể làm gì nhiều về điều đó trong thời gian tới,” ông Chorzempa cho hay.
“Vì vậy, câu hỏi lớn đối với Trung Quốc,” bà Shagina nói, “là làm thế nào để tái cơ cấu dự trữ ngoại hối của mình. Trung Quốc đã tăng cường dự trữ vàng, nhưng làm thế nào để quý vị xoay trục sang các loại tiền tệ không thuộc phương Tây khác nếu đó không phải là nhân dân tệ?” Và ngay bây giờ, không có sự thay thế thực tế nào cho đồng dollar Mỹ.
Lời khuyên đáng ngạc nhiên về việc tuân thủ luật pháp Hoa Kỳ
Ông Chorzempa cho biết, tuy không có gì đáng ngạc nhiên khi lời khuyên trong các bài báo này là “hãy củng cố bộ phận tuân thủ của quý vị và tuân thủ nghiêm ngặt luật pháp Hoa Kỳ để tránh bị trừng phạt thứ cấp,” nhưng các thành viên tham gia hội thảo đều thừa nhận rằng họ ngạc nhiên về điều đó.
Ông cho biết một chủ đề trong những bài báo này “đúng là một sự thừa nhận … rằng điểm then chốt mà Trung Quốc phải làm vào thời điểm này không phải là phát triển e-CNY [đồng nhân dân tệ kỹ thuật số] và đa dạng hóa các nguồn lực của mình. Nhưng thực sự, điều trước mắt là, đừng để bị đưa vào danh sách trừng phạt của OFAC [Văn phòng Kiểm soát Tài sản Ngoại quốc Hoa Kỳ].”
Bà Shagina cũng trích dẫn một “sự nhấn mạnh thực sự mạnh mẽ vào việc chỉ cần tuân thủ luật pháp Hoa Kỳ” để tránh bị xử phạt.
“Khu vực tư nhân [Trung Quốc] thực sự miễn cưỡng bước vào một lĩnh vực có thể dẫn đến các biện pháp trừng phạt thứ cấp,” bà nói. “Kể từ khi các lệnh trừng phạt Nga [được áp đặt], thì ngày càng có nhiều ý kiến cho rằng Trung Quốc cần phải phòng thủ nhiều hơn, tăng cường khả năng phục hồi nội địa, hay như một bài báo [đã đề cập] đến vấn đề này, đây sẽ là một thảm họa. Trung Quốc nhận thức sâu sắc sự phụ thuộc của mình vào cơ sở hạ tầng tài chính, sự phụ thuộc vào đồng dollar Mỹ.”
Bà Shagina cho biết Trung Quốc có một số lợi thế trong việc trốn tránh hoặc ngăn chặn các biện pháp trừng phạt nếu các lệnh này được áp đặt.
Bà cho biết: “Khi họ nhìn thấy lợi thế của mình, họ sẽ sử dụng nghệ thuật quản lý nhà nước của họ một cách phi chính thức,” vốn có thể bao gồm các mối quan hệ, dàn xếp qua cái nháy mắt, hối lộ, và các mánh khóe “không chính thức” khác.
Bà Shagina nói: “Điều này bao gồm tất cả các loại biện pháp vốn có khả năng phủ nhận hợp lý.”
“Tôi nghĩ rằng Trung Quốc đang cố gắng lợi dụng thực tế là họ có thể điều phối các tác nhân trong nội bộ và, như [bà Shagina] đã nói, có sự phủ nhận hợp lý,” ông Naughton đồng ý. “Họ có kinh nghiệm, không nhất thiết phải thành công [trong việc né tránh các biện pháp trừng phạt] … nhưng tôi nghĩ bất cứ ai trên thế giới cũng đều biết rằng Trung Quốc có thể trả đũa hành vi mà họ coi là thù địch một cách không chính thức bằng các cách khó lường. Tôi nghĩ rằng họ có một hộp công cụ gồm các công cụ không chính thức và đáng ngờ mà họ sẽ dựa vào trước tiên.”
Ông Chorzempa cho biết chỉ một số lượng “rất nhỏ” các công ty Trung Quốc bị cáo buộc, và thậm chí còn ít hơn nữa bị trừng phạt vì cung cấp thiết bị quân sự cho Nga, và một số tập đoàn lớn ở nước này, chẳng hạn như tập đoàn dịch vụ tài chính nhà nước China UnionPay, đã “rất công khai” cho biết họ không muốn tham gia vào việc giúp đỡ các ngân hàng Nga bị trừng phạt này.
Ông cho biết đại công ty điện tử Trung Quốc Huawei “thậm chí đã rút khỏi Nga ở một mức độ lớn vì sợ bị thêm vào danh sách [trừng phạt].”
Ông Chorzempa, người từng làm việc cho Diễn đàn Tài chính Trung Quốc 40 ở Bắc Kinh, cho biết những bài báo trên ủng hộ hành vi vốn giống “cách tiếp cận gần hơn với hệ thống tài chính toàn cầu” hơn là một nỗ lực để tự cô lập mình khỏi hệ thống đó.
Nhã Đan biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
