5 môn thể thao dễ gây tổn thương não và các liệu pháp cổ xưa giúp khắc phục chứng sa sút trí tuệ
Đầu năm 2022, ngôi sao điện ảnh Hollywood nổi tiếng thế giới Bruce Willis được chẩn đoán bị chứng mất ngôn ngữ và gần đây ông lại được chẩn đoán bị chứng sa sút trí tuệ thùy trán thái dương, hiện không có cách chữa trị. Khi ngày càng có nhiều quốc gia bước vào thời kỳ lão hóa xã hội, chứng sa sút trí tuệ đã trở thành một vấn đề chủ yếu mà nhiều gia đình và xã hội cần phải đối mặt.
Trong một cuộc phỏng vấn với chương trình “Health 1+1”, bác sĩ Quách Đại Duy, Giám đốc Phòng khám Trung Y Phù Nguyên, Đài Loan đã giới thiệu cách cải thiện và điều trị chứng sa sút trí tuệ thông qua việc dùng các loại dược liệu Trung Y, châm cứu và/hoặc xoa bóp cũng như liệu pháp ăn kiêng và uống trà.
Sa sút trí tuệ có thể được chia thành hai loại – sa sút trí tuệ não mạch và sa sút trí tuệ thoái hóa.
Sa sút trí tuệ não mạch là chứng sa sút trí tuệ do tổn thương mạch máu não, chẳng hạn như đột quỵ nghiêm trọng và sự thoái hóa tiến triển của các mạch máu nhỏ trong não. Đặc trưng của chứng bệnh này là sự suy giảm chức năng nhận thức đột ngột, thay đổi hẳn về tâm trạng và tính cách, tiểu tiện không tự chủ và mất cân bằng thể chất.
Sa sút trí tuệ do thoái hóa được chia thành 3 loại tùy thuộc vào vùng não bị thoái hóa với các triệu chứng khác nhau:
1. Bệnh Alzheimer: Cho đến nay đây là dạng sa sút trí tuệ phổ biến nhất thường gây ra bởi tổn thương các dây thần kinh trong não và tổn thương các vùng chịu trách nhiệm về trí nhớ, cảm giác và cảm xúc, chẳng hạn như hồi hải mã và vỏ não. Các triệu chứng chính bao gồm suy giảm chức năng bộ nhớ, suy giảm khả năng phán đoán, ảo giác và tâm trạng chán nản.
2. Sa sút trí tuệ thùy trán thái dương: Thùy trán và thuỳ thái dương của não bị tổn thương, giai đoạn đầu sẽ xuất hiện các triệu chứng như thay đổi tính cách, hành vi không phù hợp, chức năng ngôn ngữ thoái hóa, dẫn đến xuất hiện rào cản ngôn ngữ và mất ngôn ngữ.
3. Sa sút trí tuệ thể Lewy: Là do lắng đọng protein trong mô não, thường xảy ra ở độ tuổi khoảng 50. Các triệu chứng bao gồm, ngoài suy giảm nhận thức, còn có các triệu chứng khác như té ngã lặp đi lặp lại không rõ nguyên nhân, ảo giác thị giác hoặc thính giác rõ rệt.
Bốn loại sa sút trí tuệ thùy trán thái dương thường gặp
Chứng sa sút trí tuệ thùy trán thái dương mà Bruce Willis gặp phải bao gồm 4 loại phổ biến:
1. Chứng sa sút trí tuệ thùy trán thái dương biến thể hành vi: Các triệu chứng ban đầu bao gồm rối loạn tâm trạng, thay đổi tính cách hoặc thiếu chức năng điều khiển hành vi. Nếu người nhà nhận thấy những biểu hiện bất thường như bệnh nhân đột ngột thờ ơ, bốc đồng, mất hứng thú với những việc trước đây yêu thích, khả năng làm việc sa sút rõ rệt, thói quen ăn uống thay đổi đột ngột thì cần đặc biệt chú ý.
2. Chứng sa sút trí tuệ thùy trán thái dương biến thể mất ngôn ngữ ngữ nghĩa: Người bệnh vẫn giữ được khả năng diễn đạt lưu loát trong giai đoạn đầu, nhưng đột nhiên mất khả năng hiểu các từ cụ thể hoặc đột nhiên không thể nói được một số danh từ, chẳng hạn như quên từ “ con chó” và thay thế bằng “động vật bốn chân”.
3. Chứng sa sút trí tuệ thùy trán thái dương biến thể nói không lưu loát: Diễn đạt trở nên kém lưu loát, ngập ngừng, vốn từ vựng giảm sút, thường mắc lỗi ngữ pháp. Những bệnh nhân như vậy thường có thể nhận ra từ vựng đơn giản nhưng khó hiểu những câu phức tạp hơn.
4. Sa sút trí tuệ thùy trán thái dương kết hợp với bệnh thần kinh vận động: Bao gồm các trường hợp kèm theo xơ cứng teo cơ một bên và bệnh Parkinson.
5 môn thể thao có khả năng gây tổn thương cao cho não
Về nguyên nhân gây bệnh cho Bruce Willis, một số ý kiến cho rằng do ông là ngôi sao võ thuật, có thể trong quá trình đóng phim, ông thường xuyên bị đánh mạnh vào đầu. Bác sĩ Quách tin rằng có khả năng như vậy, vì chứng sa sút trí tuệ não mạch chủ yếu là do bệnh mạch máu não gây ra, do đó chấn thương não có thể gây ra chứng sa sút trí tuệ.
Các môn thể thao mà bác sĩ Quách gợi ý sau đây có nhiều khả năng gây chấn thương não nhất là:
1. Đấm bốc: Để hạ gục đối phương một cách nhanh nhất có thể, các võ sĩ thường nhằm vào đầu đối thủ là mục tiêu tấn công chính, nhiều võ sĩ sau khi giải nghệ đã bị nhiều loại bệnh, trong đó biến chứng não là phổ biến nhất.
2. Bóng đá: Đầu có khả năng bị chấn thương khi cầu thủ luôn “đánh đầu” vào bóng.
3. Bóng bầu dục Mỹ: Một nghiên cứu năm 2017 được công bố trên Tập san của Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ cho thấy 110 trong số 111 cầu thủ NFL đã qua đời bị bệnh não do chấn thương kinh niên gây ra, vốn là bệnh thoái hóa liên quan đến những cú va đập liên tục vào đầu khi va chạm.
4. Võ thuật tổng hợp: Đây là môn thể thao chiến đấu kết hợp nhiều loại võ thuật khác nhau, thường có các đòn tấn công vào đầu.
5. Môn cưỡi ngựa thể thao: Môn thể thao có tỷ lệ chấn thương đầu cao nhất chính là cưỡi ngựa. Một nghiên cứu được công bố trên tập san Neurosurgical Focus (Phẫu thuật thần kinh) năm 2016 đã phân tích dữ liệu từ Ngân hàng Dữ liệu Chấn thương Quốc gia Hoa Kỳ từ năm 2003 đến năm 2012 cho thấy môn thể thao cưỡi ngựa có tỷ lệ chấn thương sọ não cao nhất ở người lớn, chiếm đến 45.2%.
Cách điều trị chứng sa sút trí tuệ theo Trung Y
Bác sĩ Quách cho biết: đối với các tổn thương nghiêm trọng và bất thường trong não của bệnh nhân sa sút trí tuệ, Trung Y chủ yếu bắt đầu bằng liệu pháp bấm huyệt và dùng các loại dược liệu Trung Quốc.
Bác sĩ Quách lưu ý rằng vỏ não tương ứng với các cơ quan khác nhau của cơ thể. Sự kích thích của kim châm cứu trên da đầu tạo thành hiệu ứng cộng hưởng để kích thích và kích hoạt các chức năng tương ứng của não. Ví dụ, những người bị chứng mất ngôn ngữ có thể kích hoạt các khu vực liên quan đến chức năng nói, khuyết tật có thể kích hoạt các khu vực liên quan đến chuyển động và cũng có thể được sử dụng với liệu pháp giác hơi trên lưng bệnh nhân.
Bác sĩ Quách chỉ ra rằng các loại dược liệu Trung Quốc như Hồng hoa, nhũ hương và Cây một dược giúp thúc đẩy tuần hoàn máu và loại bỏ ứ huyết là những lựa chọn phổ biến nhất. Các loại thảo mộc này đều có tác dụng bổ não và hồi sức.
Ngoài ra, các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng chiết xuất Thiên ma có tác dụng bảo vệ thần kinh. Ngoài tác dụng bồi bổ trí não, cải thiện trí tuệ, Thiên ma còn có tác dụng nhất định trong việc giúp ngủ ngon.
Bấm huyệt cải thiện chứng sa sút trí tuệ
Bác sĩ Quách nói rằng chứng sa sút trí tuệ có thể được phòng ngừa và/hoặc cải thiện bằng cách xoa bóp và bấm huyệt. Theo lý luận của Trung Y, kinh lạc là đường dẫn năng lượng của cơ thể con người và các cơ quan nội tạng sẽ được kết nối với bề mặt của cơ thể con người thông qua kinh lạc. Một số điểm trên kinh lạc có công năng đặc biệt gọi là huyệt. Thông qua châm cứu và xoa bóp kích thích các huyệt tương ứng có thể điều trị các bệnh của tạng phủ tương ứng.
Xoa bóp một số huyệt trên đầu, chẳng hạn như Bách hội, Tứ thần thông, Thần đình và Bản thần, có thể làm giảm các triệu chứng tâm thần, cải thiện trí nhớ và giúp duy trì các kỹ năng ngôn ngữ và tư duy. Ngoài ra, xoa bóp các huyệt trên mặt như Ấn đường và Toàn trúc có thể trấn an tinh thần.
Bác sĩ Quách gợi ý rằng có thể dùng hai tay xoa bóp hai tai, đồng thời kích thích các huyệt trên tai như huyệt tim, huyệt Thần môn, huyệt bì chất hạ, có thể điều hòa thần kinh, trấn an tinh thần.
Theo bác sĩ Quách, cũng có thể xoa bóp một số huyệt trên tứ chi như Huyết hải, Túc tam lý, Phong long và Tam âm giao ở chân để giúp nâng cao tinh thần và cải thiện hoạt động thể chất. Ngoài ra, xoa bóp huyệt Thần môn gần cổ tay có thể giúp giảm lo âu, ngủ ngon, xoa dịu tâm trạng bất ổn của người già.
Công thức trà bồi bổ trí óc
Bác sĩ Quách đã giới thiệu công thức pha trà bổi bổ trí óc, giúp phòng ngừa chứng sa sút trí tuệ.
Nguyên liệu:
Thiên ma 4g Đảng sâm bắc 8g Đan sâm 8g Cam thảo 2g Bách hợp 4g
Cách pha:
Pha tất cả các vị trên trong 500ml nước sôi
Hãm trà trong 5 phút rồi uống.
Phần bã còn lại thì tiếp tục cho nước sôi vào để pha lần thứ hai.
Công thức canh gà ác bồi bổ trí óc
Nguyên liệu:
1 con gà ác 10 cái nấm đông cô 12g kỷ tử (goji berry) 10 quả táo đỏ, 20g thiên ma 12g hà thủ ô Muối vừa ăn
Cách chế biến:
Chặt gà thành từng miếng, rửa sạch, chần qua và vớt ra để dùng dần. Nấm đông cô tươi rửa sạch, thái lát, ngâm kỷ tử và táo đỏ (đã bỏ hạt) vào nước. Thiên ma rửa sạch và ngâm nước 30 phút cho mềm.
Đun một nồi nước, cho gà và táo đỏ vào đun trong 5 phút, vặn nhỏ lửa đun khoảng 30 phút. Sau đó cho kỷ tử và nấm đông cô vào. Sau khi nấu chín hoàn toàn thì cho thiên ma vào, đun lửa nhỏ khoảng 20 phút, nêm chút muối cho vừa ăn.
Bác sĩ Quách cho rằng thiên ma có tác dụng dưỡng não, cải thiện trí thông minh, an thần và ngủ ngon. Thịt gà ác có tác dụng bổ thận, tăng cường miễn dịch. Món canh gà hầm thiên ma có vị ngọt và ngon, dùng làm món canh chăm sóc sức khỏe hàng ngày và còn có thể phòng ngừa chứng sa sút trí tuệ. Tuy nhiên thiên ma dễ bay hơi nên lưu ý không nấu quá lâu.
Một số loại thảo mộc nêu trên có thể không quen thuộc, nhưng nhiều loại có bán ở các siêu thị Á châu.
Minh Thư biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times.
