Các TNS Hoa Kỳ chất vấn Thứ trưởng Bộ Năng lượng về khoản tài trợ cho công ty do Trung Quốc sở hữu
Công ty Microvast có trụ sở tại Texas được chọn để đấu thầu các hợp đồng chế tạo pin lithium, nhưng chính thức cam đoan với ủy ban rằng họ không nhận khoản tài trợ nào
Kể từ khi thông qua Luật Cơ sở hạ tầng Lưỡng đảng (BIL) trị giá 1.2 ngàn tỷ USD hồi tháng 11/2021, Bộ Năng lượng Hoa Kỳ (DOE) đã phân bổ 37 tỷ USD cho các công ty đấu thầu tham gia vào 72 chương trình nghiên cứu và phát triển nhằm củng cố sự độc lập về năng lượng ở trong nước.
Trong số 60 chương trình mới của DOE được khai triển theo BIL (Luật Cơ sở hạ tầng Lưỡng đảng), còn được gọi là Đạo luật Việc làm và Đầu tư Cơ sở hạ tầng, là một sáng kiến trị giá 7 tỷ USD nhằm tăng cường năng lực sản xuất linh kiện và xử lý vật liệu pin lithium của quốc gia.
Hiện tại, Trung Quốc kiểm soát khoảng 90% thị trường toàn cầu về pin và lithium thô.
Trong một cuộc thảo luận kéo dài hai giờ hôm 02/02 về tình trạng của các chương trình BIL trong 14 tháng kể từ khi ban hành, các thành viên của Ủy ban Năng lượng và Tài nguyên Thiên nhiên Thượng viện đã chất vấn liệu quy trình hiệu khảo của DOE có đầy đủ hay không.
Không chỉ để ngăn chặn gian lận và giảm lãng phí mà còn để bảo đảm các công ty con có trụ sở tại Hoa Kỳ thuộc sở hữu của các công ty Trung Quốc — và các quốc gia đối địch khác — sẽ không thu được lợi từ khoản tiền đóng thuế lớn của người dân.
Trường hợp điển hình: Microvast Holdings, một nhà sản xuất pin được thành lập vào năm 2006 tại Houston và hiện có trụ sở tại Stafford, Texas, sản xuất pin lithium-ion cho các loại xe điện — chủ yếu là xe buýt — và hệ thống dự trữ năng lượng.
Công ty này điều hành các cơ sở sản xuất ở Đức, Texas, và sắp tới là ở Tennessee, và một văn phòng nghiên cứu ở Orlando, Florida, nhưng đa phần công ty này hiện diện ở Trung Quốc, mà trụ sở chính của họ là ở Hồ Châu.
Công ty thuộc sở hữu của Trung Quốc được Bộ Năng lượng chấp thuận
Hồi tháng 10/2022, Bộ Năng lượng thông báo Microvast nằm trong số 20 công ty được chọn từ hơn 200 ứng viên cho một chương trình sản xuất pin lithium trị giá 200 triệu USD, làm dấy lên những lời cảnh báo và chỉ trích từ các thành viên Đảng Cộng Hòa tại Quốc hội, trong đó có Thượng nghị sĩ John Barrasso (Cộng Hòa-Wyoming).
Ông Barrasso, thành viên cao cấp của Đảng Cộng Hòa trong Ủy ban Năng lượng và Tài nguyên Thiên nhiên Thượng viện — một ủy ban gồm 20 thành viên được chia đều giữa Đảng Cộng Hòa và Đảng Dân Chủ với 15 thành viên từ các tiểu bang phía tây sông Mississippi — đã nhân lúc cuộc họp đầy đủ đầu tiên năm 2023 của ủy ban để chất vấn Thứ trưởng Bộ Năng lượng David Turk về việc làm sao công ty con thuộc sở hữu của Trung Quốc lại được chọn tham gia chương trình này.
“Hồ sơ của công ty này tại Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) tiết lộ những mối liên kết rất đáng lo ngại với chính quyền cộng sản Trung Quốc,” ông Barrasso nói.
“Một hồ sơ nêu rõ, ‘Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa [PRC] gây ảnh hưởng đáng kể đến cách thức mà chúng tôi phải tiến hành các hoạt động kinh doanh của mình và có thể can thiệp bất cứ lúc nào mà không cần thông báo.’”
“Công ty tiếp tục tuyên bố,” ông nói tiếp, “‘Chúng tôi có thể không thể bảo vệ được quyền sở hữu trí tuệ của mình ở CHND Trung Hoa.’ Hiện nay chúng tôi biết DOE đã chuyển hàng trăm triệu dollar cho một công ty công khai thừa nhận họ sẵn sàng đáp ứng mệnh lệnh của chính quyền Trung Quốc.”
Ông Barrasso cho biết ông và các thành viên Đảng Cộng Hòa khác, bao gồm cả Dân biểu Frank Lucas (Cộng Hòa-Oklahoma), hồi tháng 12/2022 đã viết mấy bức thư cho Bộ trưởng Năng lượng Hoa Kỳ Jennifer Granholm hỏi về khoản tài trợ cho Microvast mà không nhận được phúc đáp nào.
Thượng nghị sĩ Joe Manchin (Dân Chủ-West Virginia), Chủ tịch Ủy ban, cũng tham gia, cho biết rằng Microvast đã nhận được một khoản tài trợ năm 2019 dưới thời chính phủ cựu Tổng thống Trump cho một dự án nghiên cứu chung với Phòng thí nghiệm Quốc gia Argonne của Đại học Chicago về “hệ thống pin an toàn và mật độ năng lượng cao.”
Ông nói rằng việc vội vàng phát triển ngành công nghiệp xe điện mà không có một nền tảng sản xuất và cung ứng hoàn chỉnh có thể phản tác dụng.
Ông Manchin nói, “Tôi lo ngại về rủi ro địa chính trị mà chính phủ này hiện không quan tâm đến, đó là cố gắng tung ra nhiều xe điện hơn trước khi chúng ta có thể cung cấp những chiếc xe điện này mà không bị phụ thuộc vào Trung Quốc” về pin.
“Chúng ta đang thúc đẩy xe điện đến một mức độ mà chúng ta sẽ phải tiếp tục phụ thuộc vào Trung Quốc để có những loại pin này. Vấn đề là ở chỗ đó.”
Giống như ông Barrasso, ông Manchin đã yêu cầu ông Turk “làm giảm bớt một số lo ngại” về “quy trình hiệu khảo của DOE đối với các ứng viên để bảo đảm rằng chúng ta sẽ không trao đi những ý tưởng tốt nhất của mình cho Trung Quốc và tài trợ cho họ để họ có thể thu lợi từ những [sáng kiến đó] ở trong chính thị trường của họ cũng như trong thị trường của chúng ta.”
Microvast đạt tiêu chuẩn nhưng không nhận được tiền
Ông Turk nói rõ rằng Microvast đã “được chọn để đàm phán một giải thưởng,” nhưng “không có đồng nào từ tiền thuế dành cho Microvast hoặc bất kỳ công ty nào trong số 20 công ty khác ngay bây giờ” mà đã được chọn để xem xét cho chương trình.
“Các công ty đó được chọn để tham gia một cuộc đàm phán cho một giải thưởng,” ông ấy nói, giải thích rằng việc lựa chọn này về căn bản là một vòng sơ bộ đầu tiên “kích hoạt cho chúng tôi một quy trình thẩm định mở rộng mà chúng tôi xem xét” thông tin chi tiết của một công ty “và chúng tôi cũng xác thực độ chính xác của thông tin” mà họ cung cấp.
Ông Turk cho biết DOE đang cố gắng nhanh chóng phân bổ tiền để khởi động các dự án cần thiết trong khi phát triển các rào cản giám sát “để bảo đảm rằng chúng tôi đang làm đúng, để bảo đảm rằng chúng tôi khôn ngoan và sáng suốt.”
Ông cho biết quy trình đấu thầu đầy cạnh tranh này đã được cải tiến nhờ “một sự sắp xếp lại để tăng cường giám sát” bao gồm “một quy trình đánh giá thành tích rộng rãi do các công chức thực hiện” với “các chuyên gia trong ngành để cung cấp hướng dẫn” trong việc phân tích các công ty đấu thầu cho khoản trợ cấp liên bang.
DOE đang “liên tục cải thiện quy trình đó để bảo đảm các công chức của chúng ta có quan điểm địa chiến lược về những gì chúng tôi đang cố gắng thực hiện ở đây,” ông Turk cho biết thêm rằng hiện tại “cũng có một quy trình mạnh mẽ trong đó chúng tôi mời các quan chức tình báo” tham gia vào quá trình hiệu khảo này.
Ông nói: “Để đủ điều kiện nhận tài trợ của liên bang, một công ty phải “là một pháp nhân trong nước được thành lập tại Hoa Kỳ, nắm giữ đa phần quyền sở hữu và kiểm soát trong nước, với nơi cư trú thực tế tại Hoa Kỳ.”
“Yêu cầu cụ thể còn lại là bất kỳ người nào tham gia một chương trình tuyển dụng nhân tài do chính phủ ngoại quốc tài trợ [bị] cấm tham gia vào bất kỳ chương trình nào do liên bang tài trợ.”
Ông Turk cho biết theo BIL, Bộ Năng lượng có thể thuê thêm 500 nhân viên. Cho đến nay, cơ quan này đã thuê “400 nhân viên mới có chuyên môn về hợp đồng” để đánh giá các hợp đồng và hồ sơ dự thầu một cách nhanh chóng và chuyên sâu hơn.
Khoản tiền lớn này chắc chắn sẽ thu hút sự gian lận
Ông Barrasso đã đặt câu hỏi về khả năng của DOE trong việc bảo đảm các lợi ích ngoại quốc không phải là đến từ các nguồn tài trợ của liên bang, ngay cả khi không có những tác động tiềm ẩn đối với an ninh quốc gia, chắc chắn sẽ thu hút những kẻ lừa đảo như ruồi bu vào đường.
Luật cơ sở hạ tầng này phân bổ 62 tỷ USD cho Bộ Năng lượng “ngoài khoản phân bổ thường niên là 40 USD. Ông nói rằng ngoài những khoản tiền này, Đảng Dân Chủ đã trao thêm 35 tỷ USD cho cơ quan này như một phần của ‘Đạo luật Lạm phát’ của họ, một số tiền “đáng kinh ngạc” trong hai năm qua.
Ông Barrasso nói: “Vì vậy, câu hỏi không phải là liệu bộ này có định lãng phí tiền thuế của người dân hay không mà là làm thế nào để giảm thiểu sự lãng phí đó.”
“Tất cả chúng ta đều quan tâm đến việc tìm hiểu những gì, nếu có, các biện pháp kiểm soát hoặc giao thức mới mà bộ này đã đưa ra để giảm thiểu bất kỳ sự lãng phí, gian lận, và lạm dụng nào có khả năng xảy ra với việc chi tiêu khoản tiền đó.”
Ông cho biết Tổng thanh tra Bộ Năng lượng Teri Donaldson trong một lá thư gửi ủy ban hồi năm ngoái, “giải thích rằng bà ấy không có đủ các nguồn lực tại bộ này để giám sát số tiền hiện đang không cánh mà bay ra khỏi bộ đó. Bà ấy nói rằng bà ấy lường trước được ‘tổn thất đáng kể’ do gian lận, lãng phí, và lạm dụng một phần vì luật này mở rộng các chương trình vốn đã từng xảy ra các vấn đề nghiêm trọng.
Ông Barrasso cho biết BIL phân bổ 100 triệu USD cho văn phòng IG của Bộ Nội vụ “nhưng chỉ khoảng một nửa số tiền đó” dành cho văn phòng IG của DOE.
“Điều này có vẻ khinh suất vì [BIL] đã phân bổ số tiền cho Bộ Năng lượng nhiều hơn gấp đôi so với số tiền mà chương trình này đã cấp cho Bộ Nội vụ.”
Ông Turk cho biết ông đã gặp bà Donaldson nhiều lần trong những tháng gần đây và DOE đang tìm cách tăng cường tài trợ bổ sung cho văn phòng IG của mình, một yêu cầu mà ông hy vọng sẽ sớm được chấp thuận.
Trong số những công ty “từng có các vấn đề nghiêm trọng” được bà Donaldson xác định là Microvast, ông Barrasso nói khi giơ cao hồ sơ SEC dày 4 inch của công ty, cho biết rằng CHND Trung Hoa được đề cập 471 lần và Trung Quốc 110 lần trong các tài liệu này.
“Làm thế nào mà bộ này để cho điều này xảy ra? Có ai ở DOE làm công việc ở nhà của họ không? Có ai ở DOE thực sự đọc cái này không?” Ông ấy hỏi ông Turk.
“Không có khoản tiền đóng thuế nào được chuyển đến công ty này,” ông Turk nói.
Đề cập rằng ông ấy đã nhận được lá thư yêu cầu từ bà Granholm vào sáng hôm đó, ông Barrasso cho biết vị bộ trưởng này đã bảo đảm với ông ấy, “‘Chúng tôi đánh giá cẩn thận dựa trên rủi ro sau khi lựa chọn’” đối với những ứng viên được chọn.
“Sau khi lựa chọn,” ông nói. “Khiến quý vị thắc mắc tại sao chúng tôi không đưa ra những quyết định đó trước, thay vì sau đó, đưa ra một quyết định về một việc như thế này.”
“Vì vậy, mục tiêu của chúng tôi là thực hiện quy trình một cách kỹ lưỡng và cẩn trọng trước khi chi tiêu bất kỳ khoản tiền đóng thuế nào của người dân,” ông Turk cho biết. DOE làm điều đó “lặp đi lặp lại” trong suốt quá trình này “và chúng tôi bảo đảm rằng các đồng nghiệp tình báo của chúng tôi và những người đã làm việc này trong nhiều năm là một phần của quá trình” với “sự sáng suốt”.
“Tôi cho rằng nên sáng suốt trước khi đưa ra lựa chọn này, trước khi đưa ra quyết định này,” ông Barrasso nói.
“Tôi chỉ muốn làm rõ là,” Thượng nghị sĩ Catherine Cortez Masto (Dân Chủ-Nevada) ngắt lời, “khoản tiền này chưa được phân bổ à?”
Nhóm biên dịch tin tức Anh ngữ Epoch Times Tiếng Việt
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
