Sống hòa hợp với mùa hè
Tận dụng tối đa lợi ích của mùa hè với cái nhìn sâu sắc từ văn hóa truyền thống Trung Hoa.
Cách đây không lâu, con người đã từng sống hòa hợp với thế giới xung quanh. Sự chuyển mình của thiên nhiên từ mùa này sang mùa khác báo hiệu cho sự thay đổi về hành vi – loại thực phẩm tiêu thụ, cách chế biến thức ăn, thời điểm cần thức dậy và đi ngủ, v.v. Mức độ hoạt động của chúng ta cũng phù hợp một cách tự nhiên với nhịp điệu của hành tinh. Vào mùa xuân, chúng ta làm việc nhiều hơn. Ngược lại, vào mùa đông, chúng ta làm việc ít hơn.
Mối quan hệ tác động qua lại này vẫn là một phần quan trọng của cuộc sống ở một vài nơi, nhưng hầu hết mọi người thời nay đều mất kết nối với thiên nhiên, giữa con người với nhau và thậm chí với chính họ.
Trong Trung y, việc sống hài hòa với thế giới không chỉ quan trọng đối với cơ thể, tâm trí và tinh thần khỏe mạnh mà còn là một khía cạnh thiết yếu của cuộc sống hạnh phúc, viên mãn. Dưới đây là cách điều chỉnh [lối sống] theo mùa của nguyên lý cổ xưa này.
Mùa hè
Mùa hè là thời gian có khí dương mạnh nhất trong năm. Dương đại diện cho lửa, hoạt động tích cực, sự mở rộng, chuyển động, và biểu hiện ra bên ngoài. Mùa hè là thời gian của sự tăng trưởng và trù phú, khi thực vật, cây cối, hoa trái nở rộ và được nuôi dưỡng bởi những tia nắng mặt trời đầy sức sống. Mùa hè là thời điểm chúng ta nên thể hiện những phẩm chất này, dậy sớm để hưởng lợi ích từ năng lượng mặt trời, cũng như tận hưởng vẻ đẹp và sự phong phú của thiên nhiên. Chúng ta có thể cảm nhận rõ nhất những phẩm chất mang tính dương vào mùa hè. Đó là sự lôi cuốn từ những cuộc giao lưu ở bên ngoài với bạn bè, gia đình và [khám phá] hành tinh; hay [nhu cầu được] vận động cơ thể; và thể hiện bản thân một cách tự do.
Trái tim và niềm vui
Trong Trung y, mùa hè liên quan đến trái tim (tạng tâm), đại diện cho sự vui vẻ. Tức là nuôi dưỡng niềm vui giúp bổ tâm và tất cả các hoạt động của tim. Ngược lại, cuộc sống thiếu niềm vui ảnh hưởng xấu đến tim mạch, nếu kéo dài có thể dẫn đến các triệu chứng như mất ngủ, mộng mị, đánh trống ngực, trí nhớ kém. Vì vậy, nuôi dưỡng niềm vui là điều thiết yếu để có sức khỏe tốt.
Bởi vì mùa hè là mùa gắn liền với trái tim, nên đây là thời điểm tốt nhất để tăng sức mạnh cho tim, thực hiện các hoạt động và mục tiêu khiến bạn cảm thấy vui vẻ, ngạc nhiên và thích thú. Hãy thử nghĩ về điều khiến bạn hạnh phúc, và làm điều đó với mục đích tiếp thêm năng lượng cho trái tim. Cho dù đó là gọi điện cho một người bạn luôn khiến bạn cười, dành thời gian cho thú cưng luôn yêu thương bạn vô điều kiện hay tham gia vào các hoạt động sáng tạo giúp nuôi dưỡng tinh thần.
Những người có trái tim khỏe mạnh, cân bằng giữa năng lượng âm – dương thường thân thiện, cởi mở, và khiêm tốn. Đầu óc minh mẫn khiến họ có thể dễ dàng đối phó với khó khăn và tìm ra giải pháp thông minh cho hầu hết mọi vấn đề. Họ đem lại sự tích cực trong những tương tác với xung quanh, bất kể tình huống nào.
Hoạt động vào mùa hè
Trong những tháng mùa hè, Trung y khuyên nên dậy sớm cùng với ánh nắng mặt trời và đi ngủ muộn hơn để có thể tận hưởng những ngày dài hơn và những đêm hè ấm áp.
Mặt trời giúp cơ thể con người hồi sinh và trẻ hóa, vì vậy việc ra ngoài thiên nhiên và hoạt động tích cực vào mùa hè sẽ giúp nuôi dưỡng cơ thể và tinh thần. Hoạt động thể chất có tính dương, trái ngược với các hoạt động chậm rãi và hướng nội (tính âm) hơn như thiền hoặc yoga. Chạy, đạp xe, bơi lội hoặc chơi thể thao đều là những hoạt động mang tính dương có xu hướng thu hút chúng ta vào thời điểm dương nhất trong năm.
Cân bằng trong mọi thứ
Bởi vì mùa hè là thời điểm nóng nhất trong năm và khí dương đang ở đỉnh cao, nên cần lưu ý duy trì cân bằng khí dương để không bị quá mức. Giữ cân bằng dương bao gồm bảo đảm việc nghỉ ngơi đầy đủ, đặc biệt là vào những thời điểm nóng nhất trong ngày, và cung cấp đủ nước cho cơ thể bằng cách uống nhiều nước. Về mặt tình cảm, chúng ta có thể giữ bình tĩnh bằng cách không cho phép bản thân quá khích.
Đặc biệt, tức giận có liên quan đến gan (và mùa xuân) và dễ sinh nhiệt. Sự tức giận quá mức có thể gây ra tình trạng dư thừa nhiệt trong cơ thể, nếu kéo dài có thể dẫn đến các triệu chứng thực thể như mắt đỏ, đau đầu và đắng miệng. Tức giận cũng có thể dẫn đến các triệu chứng tâm thần như bộc phát giận dữ, cáu kỉnh, hành vi hung hăng hoặc liều lĩnh.
Một khía cạnh thiết yếu của Trung y, và đặc biệt là sống hòa hợp theo mùa, là thực hành điều độ và tìm kiếm sự cân bằng trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Khi có quá nhiều thứ, điều này có thể khiến chúng ta mệt mỏi về thể chất và tâm lý. Đây là lý do tại sao lối sống theo mùa đã tồn tại qua hàng thiên niên kỷ. Đó là một hướng dẫn, giúp mọi người sống phù hợp với môi trường xung quanh và duy trì kết nối với không chỉ môi trường mà còn với chính họ.
Ăn uống vào mùa hè
Theo bản năng, chúng ta biết rằng ăn uống theo mùa là tốt cho cơ thể. Thực phẩm đang trong mùa và chín mềm nhất sẽ có hương vị thơm ngon và chứa nhiều dinh dưỡng.
Với sự gia tăng của du lịch hàng không và việc vận chuyển thực phẩm từ bốn phương trời trên thế giới, bất kể mùa nào, thật dễ dàng nhận thấy chúng ta đã trở nên mất cách ăn uống theo mùa này như thế nào. Có trái cây mùa hè trong những tháng mùa đông là điều tuyệt vời nhưng không phải là một phần của chu kỳ tự nhiên về cách con người đã ăn trong hàng ngàn năm.
Hãy tìm hiểu về những loại thực phẩm địa phương và thời điểm thu hoạch để có thể thưởng thức vào đúng thời điểm trong năm. Món ăn địa phương theo mùa sẽ giúp bạn hòa nhịp với nhịp sống nhẹ nhàng của hành tinh. Trong những tháng mùa hè, chúng ta có thể dễ dàng thưởng thức rất nhiều loại trái cây và rau quả theo cách này.
Mùa hè như một thời điểm truyền cảm hứng cho chúng ta với nhiều loại trái cây và rau củ có màu sắc rực rỡ để tạo ra những bữa ăn đẹp mắt, là bữa tiệc cho thị giác cũng như vị giác.
Màu sắc rực rỡ liên quan đến trái tim. Mùa hè là màu đỏ, nhiều loại thực phẩm màu đỏ giúp tăng sức khỏe cho tim và đặc biệt có ích vào thời điểm này trong năm.
Phương pháp nấu ăn trong mùa hè
Vào mùa hè, các loại thực phẩm đang chín rộ, vì vậy cần nấu nhanh và nhẹ nhàng để giữ các vitamin và dưỡng chất thiết yếu. Hấp và chần là một số cách tốt nhất để nấu thức ăn trong những tháng hè nóng nực, vì giúp bổ sung nước cho cơ thể. Luộc, hấp hoặc ninh trong thời gian ngắn trong nước đều là những phương pháp nấu ăn tốt để cân bằng cái nóng mùa hè và nhận được lợi ích tối đa từ thực phẩm.
Chúng ta có xu hướng ăn nhiều thực phẩm thô như salad trong những tháng mùa hè. Thực phẩm sống được xem là cách giải nhiệt trong Trung y, vì vậy mặc dù một số loại thích hợp trong những tháng nóng nhất trong năm, chúng ta không nên lạm dụng vì sẽ làm trầm trọng thêm các vấn đề về tiêu hóa và có thể gây khó chịu cho dạ dày. Thêm các loại thảo mộc và gia vị có tính ấm vào thực phẩm sống hoặc lạnh có thể giúp duy trì sự cân bằng. Thực phẩm có tính ấm bao gồm hẹ, hành lá, cây xô thơm, hương thảo, cỏ xạ hương, húng quế, hạt tiêu trắng và đen, cùng một lượng nhỏ tỏi và gừng tươi.
Thực phẩm giải nhiệt mùa hè
Rất may, mùa hè có rất nhiều loại thực phẩm giải nhiệt để chống lại cái nóng gay gắt. Những thực phẩm có tính mát sẽ giúp cân bằng lại năng lượng dương bên ngoài và bên trong cơ thể.
Dưới đây là một số thực phẩm giải nhiệt cho những tháng hè nóng nực nhất:
- Rau trộn
- Trái cây như táo, dưa hấu, chanh vàng, chanh xanh
- Giá đỗ
- Quả dưa chuột
- Đậu hũ
- Các loại trà từ hoa và lá như bạc hà, hoa cúc và hoa cúc
Một số loại thảo mộc và gia vị có tính mát, vị nồng cũng có ích vào thời điểm này trong năm, bao gồm bạc hà cay, bạc hà lục, hoa oải hương, dầu chanh, củ hoa loa kèn, và hoa bí xanh.
Các thực phẩm cần tránh
Chúng ta nên tránh một số thực phẩm trong những tháng mùa hè – thường là rất nóng và rất lạnh – để duy trì tốt hơn sự cân bằng tinh tế bên trong giữa âm (lạnh) và dương (nóng).
- Theo Trung y, cơ thể cần dùng nhiều năng lượng hơn để làm ấm thực phẩm lạnh lấy trực tiếp từ tủ lạnh. Điều này có thể làm suy yếu quá trình tiêu hóa.
- Thực phẩm nhiều dầu mỡ, nhiều calorie hoặc béo, chẳng hạn như thực phẩm chiên ngập dầu và thực phẩm nhiều kem, sẽ gây ra cảm giác uể oải và cần nhiều năng lượng hơn để tiêu hóa. Vì vậy, cần hạn chế tiêu thụ thịt, trứng và thưởng thức đồ ăn nhẹ trong những tháng mùa hè.
- Thực phẩm chế biến luôn luôn là nên tránh. Thay vào đó, hãy thưởng thức nhiều loại trái cây và rau quả tươi có sẵn trong mùa hè.
- Các chất kích thích như cà phê, rượu và thức ăn cay tạo ra nhiệt bên trong, có thể làm trầm trọng thêm tình trạng nhiệt bên trong và cảm xúc bồn chồn. Nên tiêu thụ chất kích thích ở mức độ vừa phải, đặc biệt là vào mùa hè.
Đối với nhiều người, mùa hè là một trong những mùa thú vị nhất và đáng mong chờ sau những tháng dài lạnh giá của mùa đông. Đây là thời gian để tắm mình trong vẻ đẹp của thế giới tự nhiên xung quanh. Hãy hoạt động tích cực, kết nối với bạn bè và gia đình, và sống vui vẻ. Sống theo mùa là cách để nuôi dưỡng bản thân và kết nối lại với hành tinh xinh đẹp mà chúng ta gọi là nhà.
Tú Liên biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc tại The Epoch Times
