Những thực phẩm có thể ‘bỏ đói’ tế bào ung thư
Thực tế, rất nhiều người đều có tế bào ung thư trong cơ thể, chỉ là không cảm giác thấy. Có một số thực phẩm trong cuộc sống có thể cắt bỏ nguồn dinh dưỡng cho tế bào ung thư và khiến chúng chết đói.
Rất nhiều người đều có tế bào ung thư trong cơ thể
Khi các khoa học gia tiến hành khám nghiệm tử thi trên những người đã tử vong vì chấn thương, họ thường tìm thấy các cụm tế bào ung thư nhỏ, còn được gọi là khối u tại chỗ, hoặc “ung thư không bệnh”. [1]
Ví dụ, các nhà nghiên cứu ở Đan Mạch đã tiến hành khám nghiệm tử thi trên những phụ nữ từ 40-50 tuổi chưa từng bị ung thư trước đó, và phát hiện ra rằng 39% trong số họ có các tổn thương ung thư nhỏ ở vú. Mà trong các phụ nữ ở độ tuổi này, chỉ có 1% được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú. [2] [3]
Kiểm tra nam giới ở độ tuổi 60 cho thấy có 46% số người có bằng chứng mô học về ung thư tuyến tiền liệt, phù hợp với kết quả nghiên cứu khám nghiệm tử thi. Tuy nhiên, tỷ lệ ung thư tuyến tiền liệt thực tế ở nam giới trong độ tuổi từ 60-70 chỉ là khoảng 1%. [4]
Còn có một ví dụ rõ ràng hơn. Các khoa học gia Phần Lan đã tiến hành khám nghiệm tử thi trên 101 người và phát hiện rằng ở những người từ 50-70 tuổi, tỷ lệ phát hiện ra ung thư tuyến giáp về mặt mô học là gần 100%. Còn trên thực tế, chỉ có 0.1% số người trong độ tuổi này được chẩn đoán mắc bệnh ung thư tuyến giáp.
Tại sao tỷ lệ số người có tế bào ung thư lớn như vậy, nhưng chỉ có một số ít phát triển thành bệnh ung thư chết người? Điều này là do các tế bào ung thư ở phần lớn mọi người đều ở trạng thái không hoạt động, chúng cần thêm năng lượng thì mới có thể tiếp tục phát triển và trở thành khối u ác tính.
Một số bệnh ung thư phát sinh do các mạch máu phát triển “mất kiểm soát”
Thông thường, các mạch máu trong cơ thể một người trưởng thành dài khoảng 60,000 dặm, đủ để đi vòng quanh Trái Đất hai lần, trong đó có 19 tỷ mao mạch. Khi thai nhi còn trong bụng mẹ, phần lớn các mạch máu là đã phát triển. Dưới tình huống bình thường, ngoại trừ việc chữa lành vết thương và sửa chữa mô, các mạch máu ở người lớn hầu như sẽ không thay đổi. [5] [6]
Còn ở phụ nữ, có một số thời kỳ đặc biệt mà các mạch máu sẽ phát triển. Một là các mạch máu xây dựng nội mạc tử cung hàng tháng; hai là sau khi mang thai, các mạch máu sẽ hình thành nhau thai để kết nối người mẹ với thai nhi.
Cơ thể con người được thiết kế rất tinh tế và chuẩn xác, nó có thể tự cân bằng và điều chỉnh số lượng các mạch máu tại bất kỳ thời điểm và tình huống nào. Khi các mạch máu mới cần được tạo ra, chẳng hạn như khi vết thương đang lành, cơ thể sẽ giải phóng các protein được gọi là yếu tố tạo mạch. Chúng hoạt động giống như phân bón, kích thích các mạch máu nảy mầm và tạo ra các mạch máu mới. Hơn nữa kích thước và số lượng của các mạch máu mới này là được tạo ra theo tiêu chuẩn, sẽ không vượt ra khỏi tầm kiểm soát. Khi cơ thể không cần một số mạch máu nào đó nữa, nó sẽ giải phóng các chất ức chế hình thành mạch tự nhiên để cắt các mạch máu đó đi, và khôi phục cơ thể về trạng thái ban đầu.
Nếu vì một lý do nào đó mà cơ thể không thể phát triển đủ các mạch máu mới vào đúng thời gian và địa điểm, hoặc không thể cắt tỉa các mạch máu thừa, đây chính là sự mất cân bằng của quá trình hình thành mạch, nó có thể dẫn đến rất nhiều bệnh như xơ vữa động mạch, bệnh võng mạc tiểu đường, viêm khớp dạng thấp, thoái hóa điểm vàng, bệnh vẩy nến, viêm kinh niên và thậm chí là ung thư.
Tế bào ung thư dựa vào dưỡng chất từ các mạch máu để phát triển thành các khối u ác tính
Sự hình thành mạch đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành ung thư. Các khối u nếu muốn phát triển vượt quá vài mm thì phải được cung cấp máu. Tế bào ung thư có thể giải phóng các yếu tố tạo mạch để tạo ra nguồn cung cấp máu cho chính chúng; nó còn có thể kích thích các tế bào bình thường ở xung quanh sản xuất các yếu tố tạo mạch để dẫn mạch máu đến bản thân. [7]
Kết quả là các mạch máu mới sinh ra và không ngừng cung cấp oxy và chất dinh dưỡng đến khối u đang phát triển, làm cho khối u trở nên lớn hơn. Tế bào ung thư sẽ xâm lấn các mô lân cận, di chuyển khắp cơ thể và hình thành các thuộc địa mới, đây chính là khối u di căn.
Một khối u không thể phát triển vượt quá một kích thước nhất định hoặc lan rộng nếu nó thiếu nguồn cung cấp máu. Vì vậy, các khoa học gia đã phát triển một loại thuốc ngăn chặn sự hình thành mạch của khối u, được gọi là thuốc ức chế hình thành mạch (hay còn gọi là thuốc chống tạo mạch). Mục tiêu của nhóm thuốc này là ngăn ngừa hoặc làm chậm sự tiến triển của ung thư bằng cách ngăn chặn sự phát triển của các mạch máu nuôi khối u, cắt đứt nguồn cung cấp máu của khối u. [8]
Liệu pháp tạo mạch chống khối u ngay từ khi mới ra đời đã được nhiều người quan tâm, nó cũng là một trong những phương pháp hiệu quả trong điều trị ung thư. Nhưng tác dụng của các chất ức chế tạo mạch là làm chậm hoặc ngừng sự phát triển của khối u, chứ không phải tiêu diệt chúng. Các nghiên cứu hiện tại đã chỉ ra rằng trong một số bệnh ung thư, thuốc ức chế tạo mạch tỏ ra hiệu quả nhất khi kết hợp với các liệu pháp khác, chẳng hạn như hóa trị liệu thường quy và liệu pháp miễn dịch, đây cũng là một trong những hướng của liệu pháp chống ung thư mà có thể tiếp tục khám phá trong tương lai. [9] [10]
Những thực phẩm chống lại sự hình thành mạch và bỏ đói các tế bào ung thư
Vậy phải chăng bằng cách cắt đứt các mạch máu xung quanh khối u, bạn sẽ có thể cắt đứt nguồn cung cấp dinh dưỡng và khiến các tế bào ung thư chết đối?
Theo một ý nghĩa nào đó, việc ngăn ngừa và kiểm soát sự mất cân bằng tạo mạch cũng tương đương với việc ngăn ngừa và kiểm soát một loạt bệnh tật, bao gồm cả ung thư. Các khoa học gia cho rằng, việc sử dụng kết hợp các hợp chất có nguồn gốc thực vật để can thiệp vào quá trình hình thành mạch nhằm ngăn ngừa ung thư là một cách tiếp cận khả thi và đầy hứa hẹn để chống lại bệnh ung thư. [11]
Tình yêu và lòng trắc ẩn của Mẹ thiên nhiên đối với con người còn được thể hiện qua những chất dinh dưỡng ở trong thức ăn mà con người hấp thụ. Thức ăn hàng ngày của chúng ta rất giàu một số yếu tố chống tạo mạch hiệu quả. Thông qua việc hấp thụ những thức ăn này để ức chế quá trình tạo mạch là một cách rất tiện lợi và đơn giản, hơn nữa chúng không có tác dụng phụ giống như thuốc và thích hợp với hầu hết chúng ta.
Các hợp chất Polyphenol
- Quercetin: Tồn tại chủ yếu trong các loại rau và trái cây như hành tây, bông cải xanh (súp lơ), táo và quả mọng v.v, cũng như trong dầu ô liu, rượu vang đỏ và trà. Quercetin ảnh hưởng đến sự tăng sinh, di chuyển và hình thành mạch của tế bào nội mô. Là một hợp chất chống tạo mạch, ở các thí nghiệm trong ống nghiệm và trong cơ thể sống (in vivo), nó có thể nhắm tới sự hình thành mạch máu của khối u. Một thí nghiệm khác trên động vật đã chứng minh rằng Quercetin có thể làm giảm quá trình hình thành mạch. [12] [13]
Một thử nghiệm lâm sàng dựa trên quercetin như một chất bổ sung chế độ ăn uống để điều trị ung thư da đang được tiến hành, kết quả dự kiến sẽ được công bố vào năm 2023. [14]
- Myricetin: Tồn tại trong nhiều loại thực vật như hành tây, quả mọng và các loại thảo mộc. Các hoạt tính sinh học của Myricetin bao gồm tác dụng chống oxy hóa, chống viêm và chống khối u. Nó cũng là một chất ức chế hình thành mạch, hiệu quả của nó đã được chứng minh trong các loại ung thư khác nhau. [15]
Các khoa học gia đã xử lý tế bào ung thư buồng trứng ở người với các nồng độ Myricetin khác nhau, sau đó tiến hành nuôi cấy mô và quan sát, và phát hiện ra rằng myricetin có thể ngăn chặn hiệu quả sự hình thành mạch do các tế bào ung thư buồng trứng gây ra. [16]
Sau khi điều trị da của chuột thí nghiệm bằng Myricetin, rồi tiến hành thí nghiệm chiếu tia cực tím kéo dài nhiều ngày, người ta thấy rằng Myricetin có thể ức chế đáng kể sự hình thành các mạch máu mới trên da của chuột do tia cực tím gây ra.
Ngoài ra, các nhà khoa học còn chú trọng đến 2 chất là kaempferol và fisetin. Hai chất này có trong rau, trái cây, trà và thảo mộc, chúng cũng thể hiện các đặc tính liên quan đến phòng chống ung thư và là chất ức chế hình thành mạch hữu hiệu.
- Genistein: Là một trong những isoflavone chính của đậu tương. Genistein đã được chứng minh là có khả năng ức chế sự phát triển của các loại ung thư trong ống nghiệm và trong cơ thể sống, chống hình thành mạch là một trong nhiều tác dụng chống ung thư của nó. [17]
Genistein kết hợp với Arsenic trioxide có thể ức chế hiệu quả sự hình thành mạch và sự phát triển khối u của các khối u gan ác tính ở người. [18]
Trong một thử nghiệm lâm sàng được công bố trên tạp chí Cancer Chemotherapy and Pharmacology vào năm 2019, các nhà nghiên cứu đã kết hợp Genistein với một dược phẩm hóa học để tạo ra liệu pháp hóa học cộng với liệu pháp chống hình thành mạch nhằm điều trị ung thư đại trực tràng di căn, và kết quả cũng khá lạc quan. [19]
- Polyphenol trong trà xanh: Uống trà xanh thường xuyên có thể làm giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư. Các polyphenol trong trà xanh có đặc tính ngăn ngừa hóa học và chống tạo mạch, các catechin trong polyphenol trong trà xanh cho thấy rõ đặc tính chống tạo mạch rất mạnh.
Các nhà nghiên cứu đã cấy các yếu tố hình thành mạch vào chuột thí nghiệm, sau đó cho một nhóm chuột chỉ uống nước, trong khi nhóm còn lại uống nước có thêm catechin. Kết quả cho thấy rằng so với những con chuột ở nhóm uống nước, quá trình sinh mạch máu mới trong giác mạc của những con chuột ở nhóm uống trà đã bị ức chế đáng kể, diện tích ức chế đạt tới 35 ~ 70%. [20]
- Hydroxytyrosol: là một trong những thành phần hoạt tính chính của dầu ô liu nguyên chất, là một chất ức chế hình thành mạch tự nhiên. Các thí nghiệm trên động vật đã chỉ ra rằng Hydroxytyrosol có thể ức chế và phá hủy quá trình hình thành mạch bên ngoài tế bào một cách hiệu quả. [21]
Các hợp chất Terpene
Các hợp chất Terpene có trong nhiều loại trái cây và rau quả, với các chống ung thư đại diện là acid ursolic và cafestol.
- Acid ursolic: tồn tại trong lá của một số cây gia vị ăn được như hương thảo, tía tô đất, mã tiên thảo, kinh giới cay, cây xô thơm, v.v. Một số loại trái cây như táo và nam việt quất v.v. cũng chứa acid ursolic.
Acid ursolic có nhiều hoạt tính sinh học khác nhau, đặc tính chống tạo mạch của nó cũng đã được chứng thực. Nó có thể ức chế sự hình thành mạch của các tế bào nội mô tĩnh mạch rốn ở người, hơn nữa tác dụng ức chế của nó có thể tăng cường thuận theo nồng độ tăng lên. [22]
- Cafestol và kahweol: Được tìm thấy trong hạt cà phê và cà phê chưa lọc, chúng có đặc tính chống viêm và chống ung thư. Các thí nghiệm cũng chứng minh rằng cafestol có thể can thiệp vào sự hình thành các mạch máu ngoại bào trong tế bào nội mô tĩnh mạch rốn, hiệu quả của nó cũng trở nên mạnh hơn khi nồng độ tăng lên. [23]
Xét từ tỷ suất tiêu thụ hạt cà phê trên thế giới khá cao như hiện nay, tác dụng chống ung thư của nó đang được các nhà khoa học đánh giá cao.
Các hợp chất anthraquinone
- Emodin: là một chất anthraquinone tự nhiên có trong cây đại hoàng, một loại thảo dược Trung Y và cũng được ăn như một loại rau. Nó đã cho thấy hoạt tính kháng ung thư đối với các loại tế bào ung thư khác nhau ở người trong ống nghiệm và trong cơ thể sống.
Các nhà nghiên cứu ở Nhật Bản đã tiến hành xử lý các tế bào nội mô tĩnh mạch rốn bằng Emodin. Kết quả nuôi cấy mô cho thấy so với nhóm chứng, Emodin đã ức chế đáng kể sự hình thành mạch bên ngoài các tế bào này, và tác dụng ức chế tăng lên khi tăng nồng độ Emodin. [24]
- Aloe-emodin: là một chất anthraquinone được tìm thấy trong lá lô hội, và cũng đã được chứng minh là có khả năng chống tạo mạch. [25]
Các chất ức chế hình thành mạch tự nhiên này có trong các thực phẩm sẵn có của chúng ta. Việc tiêu thụ thường xuyên các loại thực phẩm này sẽ giúp cắt đứt các con đường cung cấp dinh dưỡng cho tế bào ung thư, và “bỏ đói” tế bào ung thư trước khi chúng có cơ hội phát triển.
