Trà xanh hạ huyết áp, giảm nguy cơ bệnh tim mạch. Uống bao nhiêu trà thì có lợi?
Chỉ nửa tách trà mỗi ngày có thể giúp ích trong việc ngăn ngừa xơ cứng động mạch, huyết khối mạch não, đau tim và đột quỵ — nhờ khả năng gây giãn động mạch và cải thiện lưu lượng máu.
TÓM TẮT
- Trà xanh, có nguồn gốc từ cây trà, chứa rất nhiều polyphenol có ích, bao gồm catechin epigallocatechin [3-]gallate (EGCG), epicatechin gallate, epigallocatechin và epicatechin.
- EGCG có thể hữu ích trong việc ngăn ngừa xơ cứng động mạch, huyết khối mạch não, đau tim và đột quỵ – một phần nhờ khả năng gây giãn động mạch và cải thiện lưu lượng máu.
- Được dùng dưới dạng thức uống hoặc chiết xuất từ hai tuần trở lên, trà xanh giảm huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương đáng kể.
- Một phân tích gộp 25 nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng đối chứng ngẫu nhiên cũng kết luận rằng uống trà kéo dài – từ 12 tuần trở lên – đã cải thiện đáng kể huyết áp.
- Uống khoảng 0.5 đến 2.5 tách trà xanh mỗi ngày trong ít nhất một năm giúp giảm 46% nguy cơ phát triển bệnh tăng huyết áp, trong khi những người uống hơn 2.5 tách trà giảm nguy cơ tới 65%.
Nhấm nháp tách trà xanh chất lượng cao là một giải pháp khả thi giúp gia tăng sức khỏe tim mạch, trong đó bao gồm cả việc giúp giảm huyết áp một cách tự nhiên. Trà là thức uống được tiêu thụ nhiều thứ 2 trên thế giới chỉ sau nước lọc, trong khi bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong số 1 trên toàn cầu.
Trong khi đó, tăng huyết áp là nguyên nhân hàng đầu gây ra các biến cố về tim mạch, góp phần gây ra [gần] 7 triệu ca tử vong mỗi năm. Hơn nữa, gần 50% trường hợp bệnh tim thiếu máu cục bộ và 60% trường hợp đột quỵ có liên quan đến tăng huyết áp.
Tuy nhiên, theo các nhà khoa học thuộc Đại học Y khoa Đồng Tế Trung Quốc [nhận định] ngay cả lợi ích giảm huyết áp dù rất nhỏ cũng có thể làm giảm nguy cơ bệnh mạch vành và đột quỵ. Với lợi ích này, trà xanh hạ huyết áp, có thể có tác động đáng kể đến sức khỏe cộng đồng trên toàn thế giới.
Trà xanh hạ huyết áp nhờ Polyphenol
Trà xanh, có nguồn gốc từ cây trà, chứa rất nhiều polyphenol có ích, bao gồm catechin epigallocatechin gallate (EGCG), epicatechin gallate, epigallocatechin và epicatechin.
Polyphenol giúp bảo vệ thực vật khỏi tia cực tím, mầm bệnh, tổn thương oxy hóa và khí hậu khắc nghiệt. Với hơn 8,000 loại polyphenol được xác định cho đến nay, việc tiêu thụ thực phẩm và thức uống dồi dào polyphenol có thể giúp ngăn ngừa các bệnh lý cấp tính và mạn tính, bao gồm bệnh tim mạch, thoái hóa thần kinh, ung thư, tiểu đường loại 2 và béo phì.
Mặc dù polyphenol được biết đến nhiều nhất với tác dụng chống viêm và chống oxy hóa, nhưng các hợp chất này ảnh hưởng đến hoạt động của enzyme qua nhiều cơ chế sinh lý, sự tăng sinh tế bào, các đường truyền tín hiệu và nhiều hơn nữa. Trong số hơn 8,000 loại polyphenol đã biết, có hơn 4,000 loại là flavonoid. Trong số đó, catechins có nhiều trong trà xanh.
Catechin có tác dụng chống ung thư giúp ngăn ngừa ung thư phổi, vú, thực quản, dạ dày, gan và tuyến tiền liệt, cùng với đặc tính chống viêm và chống oxy hóa.
Các nhà nghiên cứu tại Đại học Leeds và Đại học Lancaster nhận thấy EGCG trong trà xanh có thể giúp ngăn ngừa bệnh tim bằng cách làm tan mảng bám động mạch. Nghiên cứu khác cho thấy hợp chất này cũng có khả năng ức chế sự hình thành mảng bám beta amyloid trong não, có liên quan đến bệnh Alzheimer.
Ảnh hưởng của polyphenol trong giúp trà xanh hạ huyết áp qua nhiều cách. EGCG có thể hữu ích trong việc ngăn ngừa xơ cứng động mạch, huyết khối mạch não, đau tim và đột quỵ – một phần nhờ khả năng gây giãn động mạch và cải thiện lưu lượng máu. Các nhà nghiên cứu của trường Đại học Y khoa Đồng Tế giải thích:
“Các nghiên cứu trong ống nghiệm đã cho thấy rằng catechin trong trà xanh có tác dụng bảo vệ tim mạch qua nhiều cơ chế, bao gồm ức chế quá trình oxy hóa, viêm mạch và hình thành cục máu đông, cũng như cải thiện chức năng lớp nội mô. Các nghiên cứu trên động vật cũng cho thấy rằng catechin trong trà xanh ảnh hưởng đến việc sản xuất nitric oxide gây giãn mạch, do đó giúp cải thiện rối loạn chức năng nội mô và tình trạng tăng huyết áp ở loài gặm nhấm.”
Trà xanh hạ huyết áp đáng kể
Một phân tích gộp gồm 24 thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng đã đánh giá tác động của việc bổ sung trà xanh hạ huyết áp. Được dùng dưới dạng thức uống hoặc chiết xuất từ hai tuần trở lên, trà xanh hạ huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương đáng kể.
Những tác động này rõ rệt nhất ở những người có huyết áp bình thường cao, huyết áp cao hoặc các nguy cơ bệnh tim mạch khác. Các tác giả nghiên cứu tin rằng lợi ích mà trà xanh hạ huyết áp có liên quan đến nhiều hoạt tính sinh học của catechin, bao gồm:
- Tăng nồng độ nitric oxide trong huyết tương, có thể ức chế các cytokine tiền viêm và kết tập tiểu cầu, đồng thời cải thiện rối loạn chức năng nội mô. Khi rối loạn chức năng nội mô, các mạch vành bị co hẹp lại thay vì giãn ra.
- Tác dụng chống viêm, bao gồm ức chế các yếu tố gây viêm như cytokine, yếu tố hạt nhân-kappa B và các phân tử bám dính.
- Ức chế phản ứng co thắt, dẫn đến giãn mạch và giảm huyết áp.
Một phân tích gộp 25 thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng cũng đưa ra kết luận tương tự rằng uống trà lâu dài – từ 12 tuần trở lên – đã cải thiện đáng kể trị số huyết áp. Trà xanh làm giảm 2.1 mmHg huyết áp tâm thu và giảm 1.7 mmHg huyết áp tâm trương. Thậm chí tác dụng làm giảm huyết áp của trà đen còn rõ rệt hơn so với trà xanh.
Một phân tích dưới nhóm những người uống trà trong hơn 12 tuần cho thấy huyết áp tâm thu giảm 2.6 mmHg, điều này có thể làm “giảm 8% nguy cơ đột quỵ, giảm 5% tỷ lệ tử vong do bệnh động mạch vành và 4% tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân ở cấp độ quần thể. Đây là những ảnh hưởng sâu sắc và cần phải xem xét kỹ lưỡng về khả năng điều chỉnh ăn uống giúp điều chỉnh nguy cơ bị các bệnh tim mạch.”
Nhóm nghiên cứu cho rằng những lợi ích này có thể là do các yếu tố khác ngoài sự gia tăng hoạt tính của nitric oxide:
“Tác dụng hạ huyết áp của trà có thể liên quan đến đặc tính chống oxy hóa và bảo vệ nội mô. Trà và các flavonoid có thể hoạt động như chất chống oxy hóa bằng cách loại bỏ các gốc oxygen và nitrogen, đồng thời chelat hóa các ion kim loại chuyển tiếp có hoạt tính oxy hóa khử.
“… Uống trà đã được báo cáo là có nhiều tác dụng có ích đối với chức năng mạch máu như tác dụng chống viêm, chống kết tập tiểu cầu và tác dụng chống tăng sinh. Những tác động này cũng có thể liên quan đến các cơ chế tiềm ẩn làm cơ sở [giải thích] cho lợi ích của việc uống trà xanh hạ huyết áp.”
Uống bao nhiêu trà xanh thì sẽ nhận được lợi ích?
Có nhiều nghiên cứu khác nhau về lượng trà chính xác nên tiêu thụ để cải thiện sức khỏe tim mạch và huyết áp. Trên những người Nhật trưởng thành, một nghiên cứu cho thấy tiêu thụ 3-5 tách trà xanh mỗi ngày giúp giảm 41% nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch so với những người không uống.
Một nghiên cứu khác cho thấy trên 7 tách trà xanh mỗi ngày giúp giảm nguy cơ tử vong do mọi nguyên nhân ở những người có tiền sử đột quỵ tới 62% và những người có tiền sử đau tim tới 53%.
Trong khi đó, ở những người có huyết áp bình thường-cao, 5 đến 6 tách trà xanh mỗi ngày có liên quan đến việc giảm nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch, cũng như uống 1 đến 2 tách trà xanh mỗi ngày ở những người có huyết áp tối ưu hoặc bình thường.
Một nghiên cứu trên 40,000 người Nhật Bản cũng cho thấy uống hơn 2 tách trà xanh mỗi ngày giúp giảm tới 33% nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch so với những người uống ít hơn nửa cốc.
Tuy nhiên, một nghiên cứu khác cho thấy uống 120 đến 599ml —khoảng 0.5 đến 2.5 tách trà xanh mỗi ngày trong ít nhất một năm giúp giảm 46% nguy cơ phát triển bệnh cao huyết áp, trong khi những người tiêu thụ nhiều hơn 2.5 tách trà sẽ giảm nguy cơ tới 65% so với những người tiêu thụ ít hơn 0.5 cup (236ml).
Tác dụng khác của trà xanh
Cây trà đã được dùng làm thuốc qua hàng nghìn năm và các hợp chất polyphenolic bên trong trà có thể tác động đến quá trình chuyển hóa glucose và đường truyền tín hiệu insulin, cùng với nhiều lợi ích khác. Ví dụ, trà, đặc biệt là trà xanh, có liên quan đến việc giảm nguy cơ đột quỵ, tiểu đường và trầm cảm, đồng thời cải thiện tình trạng béo bụng và lượng đường trong máu.
Trong các nghiên cứu trên động vật, EGCG trợ giúp cân bằng glucose máu và gia tăng khả năng chữa lành vết thương ở chuột bị tiểu đường. EGCG cũng làm giảm tình trạng kháng insulin, giảm thiểu gánh nặng oxy hóa và điều hòa chức năng ty thể.
Một phân tích gộp gồm 17 thử nghiệm cho biết thêm ở những bệnh nhân béo phì, tiểu đường loại 2 hoặc tăng huyết áp, uống trà xanh dẫn đến giảm đường huyết, insulin lúc đói, và HbA1c. Trà xanh cũng có thể ảnh hưởng đến bệnh tiểu đường qua tác dụng đối với adiponectin và nhiều hơn nữa:
“Adiponectin, yếu tố quan trọng trong mối tương quan giữa béo phì, kháng insulin và viêm, nghịch biến với tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường ở các nhóm quần thể khác nhau. Trong một phân tích tổng hợp, việc bổ sung trà xanh đã làm tăng nồng độ adiponectin ở bệnh nhân đái tháo đường loại 2, do đó làm giảm khả năng bị bệnh tiểu đường.
“Catechins trong trà xanh đã được chứng minh là có khả năng điều chỉnh tích cực hoạt động hoặc biểu hiện của một số thụ thể và enzyme liên quan đến quá trình hấp thụ, chuyển hóa và tổng hợp carbohydrate.
“… Trà xanh cùng các thành phần của trà đã được ghi nhận giúp cải thiện tích cực một số chỉ số sinh lý ở những bệnh nhân tiểu đường như trọng lượng cơ thể, chỉ số khối cơ thể, lượng mỡ trong cơ thể và thành phần lipid, từ đó nâng cao chất lượng sống.”
Ngoài bệnh tiểu đường, các hợp chất này còn có tác dụng chống ung thư, có thể giúp ngăn ngừa ung thư phổi, vú, thực quản, dạ dày, gan và tuyến tiền liệt, cùng với đặc tính chống viêm và chống oxy hóa.
Cách chọn trà chất lượng cao
Trà xanh là một trong những loại trà ít được chế biến nhất, đó là lý do tại sao trong trà xanh có chứa lượng EGCG và chất chống oxy hóa cao nhất. Không giống như các loại trà khác được ngâm và lọc, trà Matcha dạng bột có thể chỉ cần thêm nước.
Trà matcha chứa nhiều hoạt chất sinh học và polyphenol gấp 10 lần so với trà xanh thông thường, vì trà matcha [cung cấp] toàn bộ lá trà được xay ra. Xét về EGCG, nghiên cứu cho thấy uống matcha mang lại lợi ích gấp 137 lần so với uống một loại trà xanh phổ biến khác có tên China green tip.
Ngoài khả năng cung cấp [lượng] chất chống oxy hóa tuyệt vời, trà xanh còn chứa nhiều vitamin A, D, E, C, B, B5, H và K, manganese và các khoáng chất có ích khác như kẽm, chromium và selenium. Một dấu hiệu nhận biết trà chất lượng cao là dựa trên màu xanh thực tế. Nếu trà xanh chuyển màu nâu thì có thể đã bị oxy hóa, bị hỏng hoặc mất đi nhiều hợp chất có giá trị nhất trong trà.
Để nhận thêm lợi ích của trà xanh, hãy thêm một chút nước cốt chanh vào tách trà. Nghiên cứu trước đây đã chứng minh rằng vitamin C làm tăng đáng kể lượng catechin có sẵn giúp cơ thể hấp thụ. Trên thực tế, nước ép cam quýt đã làm tăng lượng catechin sẵn có lên hơn 5 lần, khiến 80% catechin trong trà vẫn giữ được hoạt tính sinh học.
Chọn dùng lá trà cũng được ưu tiên hơn so với trà túi lọc, vì để tránh vỡ trong nước nóng, túi trà có thể được làm bằng polypropylene chịu nhiệt. Điều này có nghĩa là những mảnh vi nhựa có thể sẽ lọt vào thức uống của bạn.
Còn túi trà giấy được xử lý bằng epichlorohydrin, một loại hóa chất giúp hạn chế rách túi, được phát hiện là chất có thể gây ung thư ở người. Epichlorohydrin phản ứng với nước tạo thành 3-MCPD, một loại chất khác cũng có thể gây ung thư ở người.
Một nghiên cứu cho thấy lượng epichlorohydrin [hấp thụ] hàng ngày của những người sử dụng trà đóng gói cao hơn 55,37 lần so với những người sử dụng lá trà hái. Rửa sạch túi trà và không ngâm quá hai phút có thể làm giảm một phần phơi nhiễm, nhưng sử dụng lá trà hái hoặc bột matcha có thể mang lại sự lựa chọn lành mạnh toàn diện hơn.
Thanh Long biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc tại The Epoch Times
